In præparando fe ad divinum officium Epifcopus dicat hanc Orationem : Virtutum cæleftium Deus, de cujus gratiæ rore defcendit ut ad minifteria tua purgatis fenfibus accedamus, præfta, quæfumus, ut in eorum traditione folempniter celebranda tibi placi,, tum deferamus obfequium: per c. Item de ,, eodem: Deus, qui ad ineffabilis obfervan tiam facramenti, famulorum tuorum præpa ras voluntates, donis tuis corda noftra purifica, ut quod fanita eft devotione tractandum finceris mentibus exfequamur: per 99 Ordo ad benedicendum Ecclefiam. Rimum veniat Epifcopus indutus vestimentis facris. Similiter & Clerus, ad ,, tentorium, in quo Reliquiæ præteritâ nocte cum vigiliis fuerunt. Fiantque ibi Letaniæ; Kyrie eleifon. Chrifte audi nos, Salvator Mundi adjuva nos, Sancte Andrea, ora &c. ufque Propitius cfto. Parce &c. Ab omni malo libera, Ab infidiis Diaboli libera, Ab omni temptatione diabolica libera. Ab ira tua libera. Ab omni iniquitate libera. Ab omni immunditia cordis & corporis libera. Per Nativitatem tuam libera. Per Crucem tuam libera. Per Paffionem tuam libera. Per Mortem tuam libera. Per Re,, furrectionem tuam libera. Per Adventum » Spiritus Sancti Paraclifi libera. In die Judicii libera. Peccatores te rogamus. Ut pacem nobis dones, te rogamus. Ut fanitatem nobis dones, te rogamus. Ut terris temperiem bonam nobis dones, te rogamus. Ut fru,,ges terræ nobis dones, te rogamus. Ut Spatium pænitentiæ nobis dones, te rogamus. Ut remiffionem peccatorum noftrorum nobis dones, ,, te rogamus. Ut gratiam Spiritus Sancti nobis clementer infundere digneris, te rogamus, Ut Donum Apoftolicum, & omnes Ordines Ecclefiafticos in fancta Religione confervare digneris, te rogamus. Ut Ecclefiam tuam fublimare digneris, te rogamus. Ut domum iftam, ad honorem nominis tui factam regalem Aulam tibi Deo vero, confervare digneris, te rogamus. Ut nos exaudire digneris, te rogamus, Ut ad promiffum Gloria tua ,, præmium nos perducere digneris, te rogamus. Agnus Dei qui tollis peccata Mundi, parce nobis &c. Orationem hanc Epifcopus ante tentorium dicat: Oremus; Aufer a nobis Deus, iniquitates noftras, ut ad Sanita Sanctorum purificatis mereamur mentibus in, troire &c. Fac nos, Deus, Sanctorum tuo. ,, rum tibi specialiter dicata membra continge, „re, quorum cupimus patrocinia inceffanter habere: per &c. Epifcopo cum cetero Clero præ foribus Ec,, clefiæ, imponat antiphonam hanc : Tollite ,, portas &c. Pfalmus: Domini eft terra &c. ,, Et circumeant Ecclefiam, eamdem antiphonam per fingulos verfus repetentes, ufquedum Pontifex primo aquam benedictam adfpergar forinfecus parietes Ecclefiæ. Tunc , veniens ante oftium dicat: Oremus. Et Dia,, conus: Flectamus genua. Levate. Sequitur Oratio: Omnipotens fempiterne Deus, qui in ,, omni loco &c. Hoc finito accedat Pontifex ad oftium, percutiens cum Cambutta fua fuper liminare femel, & dicit : Tollite por. tas principes &c. Cui Diaconus de intus refpondeat dicens: Quis eft ifte &rc. Econtra Pontifex refpondendo addat hæc : Dominus fortis & potens. Dominus fortis in prælio. Et recedens ab oftio, circumeat ipfam Ecclefiam cum Clero, aquam fpargendo, & ,, cantetur: In circuitu tuo, Domine &c. Tunc iterum veniens ante oftium dicat : C,, Oremus. Et Diaconus: Flectamus genua; poftea Levate. Oratio: Omnipotens fempi C D E ,, terne Deus, qui per Filium tuum &c. Poft hoc accedens percutit fecundo fuper limina ,, re, & dicit: Dominus fortis & potens &c. ,, Deinde ircumeat iterum Ecclefiam, aquam fpargendo, & canendo: Fundata eft Domus Domini &c. Benedic, Deus, Domum iftam. Et quum venerit ante oftium, dicat: Ore ,, mus, Et Diaconus: Flectamus genua. Poft; Levate. Et Sacerdos dicat Orationem hanc; ,, Omnipotens & mifericors Deus, qui Sacerdotibus &c. Angeli pacis ingreffus &c, Tunc ,, accedens ad oftium, percutiat tertio fuper liminare Ecclefiæ , ac repetat prædictum. verficulum: Tollite portas &c. Et Diaconus: Quis eft ifte &c. Et refpondeat Pontifex ; Dominus virtutum ipfe eft Rex Gloria &c, ,, adjiciens: Aperi, 59 Tunc ftatim oftio aperto intrans in Eccle ,, fiam cum Miniftris duobus vel tribus, & ,, cum Manfionario & Acolytho dicit: Pax buic Domui, tribus vicibus. Refpondetur; Amen, Et claudatur oftium Ecclefiæ. Deinde incipit Clerus foris Letaniam, Sacerdotibus feretrum tenentibus, ufquedum Pontifex Altare & omnia inftrumenta Altaris fanctifi,, cet. Et quum venerit Pontifex ante Altare, profternat fe cum Miniftris fuper ftra,, mento. Et fiant ibi Letaniæ, ufquedum dicit Schola: Agnus Dei, qui tollis peccata c. Finitis verò Letaniis, quum furrexeric Pontifex ab Oratione, veniens ante Altare ,, non dicit: Dominus vobifcum, fed ftatim ; Oremus excelsâ voce. Et Diaconus. Fle Etamus genua. Levate. Et dicit Epifcopus Orationem hanc Magnificare, Domine Deus &c. Deinde incipit Pontifex de finiftro angulo Ecclefiæ ab oriente fcribere per pavimentum cum Cambuttâ fuâ Alfabetum ufque in dextrum angulum occidentalem Incipienfque fimiliter iterum de angulo orien ,, tali, Alfabetum fcribat ufque in finiftrum ,, angulum occidentalein. Interim canant, qui 99 99 39 99 99 99 cum eo funt, hæc: O quàm metuendus eft c. cum Cantico: Benedictus Dominus Deus 99 99 Ifraë! &c. cum Gloria. Deinde veniat ante Altare, & dicat: Deus in adjutorium &c. ,, cum Gloria, abfque Alleluja. Deinde benedicat aquam, & fal, dicens : Exorcizo te, Creatura falis &c. Rogamus & obfecramus &c. Alia: Virtutis tuæ invitam fortitudinem &c. Item alia: Domine Deus pater omnipotens, benedic &c. Exorcifmus aquæ : Exorcizo te, Creatura aquæ &c. Domine Deus pater omnipotens, ftatutor omnium elementorum &c. Benedictio cineris: Omnipotens fempiterne Deus, parce metuentibus &c. tutelam percipiant; per c. Tunc mifcetur fal & cinis. Et faciat Epifcopus ter inde ,, crucem fuper aquam, & dicat: Hæc com A,, Jefus Chriftus pro redemptione Mundi pati 99 99 99 99 mixtio &c. Oremus. Deus invicta virtutis &c. Deinde vinum ponat in ipfam aquam & 99 dicat: Fiat commixtio &c. Præfatio: Domi,,num omnipotentem, fratres cariffimi &c. ,, Benedictio aquæ cum vino mixtæ: Omnipo,, tens fempiterne Deus creator & confervator » &c. Tunc ingrediens Epifcopus ad Altare primò cum pollice fuo de ipfa aqua fancta " facit crucem in medio Altaris, dicens: San,, Etificetur hoc Altare, in nomine Patris &c. ,, Refpondetur: Amen. Pax tecum. Refpon,, detur: Et cum fpiritu tuo. Deinde in ,, dextra parte: tunc in finiftra per quatuor ,, cornua Altaris. Et cum hyffopo adfpergat ipfum Altare feptem vicibus, aquâ fanctâ ,,. confpargendo parietes, incipiendo a dextra ,, parte orientis, ufquedum redeat in orien,, tem; & primo circuitu cantat eamdem antiphonam; Asperges me &c. cum Pfalmo Miferere &c. Alia antiphona: Similabo eum viro fapienti, qui ædificavit domum fuam fupra petram. Secundo autem circuitu antiphona Exfurgat Deus &diffipentur inimici ejus &c. cum ipfo Pfalmo. Alia an,, tiphona: Tu Deus univerforum cum ver,, fu, Tu Deus, cui humilium femper & manfuetorum placuit deprecatio. Tertio circuitu ,, antiphona: Qui habitat &c. cum ipfo Pfal,,mo Alia antiphona: Hæc eft Domus Domini &c. Deinde fpargat per medium Ecclefiæ in longum & latum, faciens crucem fu,, per omne pavimentum, cantans antiphonam: Domus mea &c. cum verfu: Narrabo nomen tuum &c. & cum Gloria Patri &c. Qua finita, in medio Ecclefiæ, Pontifex dicit : Oremus. Et Diaconus: Flectamus genua. Poft paululum Levate. Et fic Pontifex dicit Orationem: Deus, qui loca nomini ,, tuo &c. Iterum dicit: Oremus. Et Diaco,, nus, ut fupra. Et fic fequitur hæc Oratio: Deus fanctificationum, omnipotens dominator &c. In Confecratione Bafilice: Surfum cor ,, que Bafilicam in honorem fanctæ & victorio-E fifima Crucis, & Sancti illius, facris myfteriis inftitutam, clementiffime dedica &c. 14 Primitus fiat benedictio Salis & Aquæ Poftea Litaniæ. Deinde fequitur Oratio: Benedic, Domine Jefu Chrifte, hanc Crucem tuam &c. Rogamus te, Domine fanéte pater, omnipotens æterne Deus, ut digneris &c. Deinde dicat altâ voce: Per omnia fecula feculorum. Refpondeatur. Amen. Dominus vobifcum. Refpondetur: Et cum fpiritu tuo . Domine fancte pater, omnipotens æterne Deus, cujus fantum & terribile nomen inter &c. ,, Alia Rog mus te, Domine, fuppliciter &c. Alia: Te, Domine, quæfumus, qui das animabus &c. Alia: Deus, qui beatæ. Crucis 99 Præfatio Confecrationis Capfarum. Deus ineftimabilis &c. Alia Oratio: Domine Deus omnipotens, qui ut malitiam infani Populi &c. 99 Oratio ad Accelerandum : Domine fancte, omnipotens æterne Deus &c. Quafumus, omnipotens Deus &c. 99 Oremus fratres cariffimi &c. Confecra. tio: Omnipotens fempiterne Deus, qui fideli famulo tuo Moifi &c. Deinde vadant ad eum locum, in quo Reliquiæ præteritâ nocte cum vigiliis fervatæ fuerunt, & ibi mutet Pontifex, fi voluerit, veftimenta fua, & præparet fe ad Miffam veftimentis aliis folemnibus Deinde redeat ad oftium Ecclefiæ, ubi Letaniæ vel laudes circa feretrum celebrantur. Et dicat pra foribus hanc Orationem, fignans oftium & Ecclefiam Deus, qui facrandorum tibi auEtor es munerum &c. Tunc portantes feretrum magno honore cum Reliquiis fimul & Crucibus & luminaribus circumeant Ecclefiam, fequente Clero, has antiphonas vel Refponforia pfallendo, & Populo cum mulieribus & parvulis Kyrie decantante. An,,tiphona: Ambulate Sancti Dei ad locum deftinatum. Antiphona: Platea Hierufalem gau lebunt. Antiphona: Ambulate Sancti | A,, ftiant Altare, & Schola dicat antiphonam : Dei. Antiphona: Sanctificavit Hierufalem ,, Dominus. Refponforium: Sancti tui Domine. 99 Verficulus: Quoniam pro eis fit. Refpon,, forium: Tradiderunt corpora fua. Verficulus: Ifti funt, qui &c. Refponforium: SanEti mei qui in ifto &c. Verfus : Venite benedicti Patris &c. Refponforium: Exfultent Sancti &c. Verfus: Epulentur ex &c. Ref ponforium: Fulgebunt Jufti &c. Verficulus: Jufti autem in perpetuum &c. His ita per ordinem geftis, quum redierit iterum ad oftium Ecclefiæ, facto filentio, habeat ,, Pontifex verbum ad Plebem de honore Ec 99 99 99 99 99 ,, clefiaftico & de pace venientium & rede,, untium, & de Decimis vel oblationibus Ecclefiarum, & de Anniversariâ ipfius Ecclefiæ Dedicatione: & annuntiet tum Clero quam Populo, in cujus honore constructa & dedicata fit Ecclefia vel etiam nomina Sanctorum ibi quiefcientium. Ipfe autem ,, Dominus & conitructor ipfius Ecclefiæ ad,, moneatur de dote illius, & qualem hono ,, rem vel curam Ecclefiæ & Presbytero exhibere debeat. Illo autem profitente in omni,,bus ita fe velle agere, Pontifex hæc confirmari a Domino poftulans, antequam in,, tret Ecclefiam, dicat hanc Orationem: Domum tuam quafumus, Domine, clementer " 'ngredere &c. Tunc accipiat Pontifex fere,,trum cum Presbyteris, & ingrediendo dicat C Schola antiphonam: Ingredimini benedicti &c. Refpondeatur : Sancti Dei &c. Verfus: Benedicta gloria de loco fancto tuo &c. Et » quum intraverit, extenfo velo inter Populum & Altare, Pontifex recondat Reliquias in Altari. Et Presbyteri, qui cum eo funt cantent antiphonam: Exultabunt Sancti in Gloria &c. cum Pfalmo: Cantate Domino canticum novum &c. Et antequam recludan,, tur Reliquiæ, dicat Pontifex hanc Oratio„, nem: Deus, qui in omni loco &c. Hac expletâ, chrifmate per confeffionem per angulos quatuor in Cruce inungat, in Cruce inungat, dicens: In. nomine Patris & Filii & Spiritus Sancti . Refpondetur: Amen. Pax tecum. Refpondetur: Et cum fpiritu tuo. Deinde ponit ,, tres portiones Corporis Domini intro III. confeffione, & tres de incenfo. Et tunc reclaudantur Reliquiæ in confeffione. Et dum recluduntur, cantetur antiphona: Sub Altare Dei fedes accepiftis, cum Pfalmo : Exfultabunt Sancti in Gloria: lætabuntur in. cubilibus &c. Circumdate Sion Levice &c. cum Pfalmo : ,, Mirabilis Deus &c. cum Gloria. Item alia : In velamento clamabunt Sancti Dei, alleluja. Poftea quoque offeratur incenfum, Veríuf,, que dicatur: Omnis terra adoret te, Deus. Et ita Kyrie; & Oratio dominica, & pre,, ces: Fundata eft Domus Domini. Refpondeatur: Bene fundata eft fuper omnes colles. Dominus in Templo fancto. Refpondeatur : Dominus in Calo fedes ejus. Domus mea dicit Dominus. R. Domus orationis vocatur. Exfultate Sancti in Gloria. R. Lætabuntur &c. Exfultent Fasti in confpectu &c. R. Et dele tentur &c. Pretiofa in confpectu Domini. R. Mors Sanctorum ejus. Lætamini in Domino. R. Et gloriamini Jufti &c. Fiat mi,, fericordia tua Domine &c. R. Quemadmodun ,, fperavimus &c. Exfurge, Deus &c. B. Et libera &c. Domine Deus virtutum. R. Et oftende &c. Domine exaudi &c. R. Et clamor &c. Dominus vobifcum. R. Et cum fpiritu tuo. Oratio: Defcendat, quæfumus Domine Deus nofter, Spiritus tuus &c. Alia: ,, Omnipotens fempiterne Deus, Altare hoc &c. Deinde revertatur Pontifex in Sacrarium donec ornetur Ecclefia, & accendantur luminaria. Et incipiant cantare antiphonam ad Introitum: Terribilis eft locus ifte Pfalm. Quàm dilecta &c. Et procedit Pontifex cum Ordinibus fuis, ficut confuetudo eft in Feftivitatibus, ut celebret folemniter Miffam ficut in Sacramentario continetur, cum Gloria in excelfis Deo. Et poftea per totam. hebdomadam fiunt Miffæ publicæ in ipfa Ecclefia ufque ad dies octo completos. 99 99 Deus qui facrandorum &c. Secreta: Defcendat, quafumus, Domine Deus nofter, Spiritus &c. Benedictio Ecclefiæ : Benedicat & cuftodiat vos &c. R. Amen. Concedatque pariter, ut omni &c. R. Amen. Quatenus ,, eorum interventu &c. R. Amen. Quod ipfe ,, præftare &c. Effunde, quæfumus, Domine &c. Super Populum: Copiofa beneficia, quæ,, fumus, Domine &c. 99 99 In Dedicatione novæ Ecclefiæ ad Miffam ,, pro Conditoribus. Sequuntur Orationes . 99 Sequuntur Orationes. Sequuntur Orationes. Reftauratio autem Bafilicarum potiffimùm invaluiffe deprehenditur pott Sæculum à Chrifto nato Decimum. Luculentum heic habeo teftem Glabrum Rodulphum egregium Historicum, cujus verba funt apud Du-Chefnium Tom. 4. Scriptor. Francicor. Lib. 3. Cap. 4. Infra Millefimum tertio jam fere imminente Anno, contigit in univerfo pæne terrarum Orbe, præcipue tamen in Italia, & in Galliis, innovari Ecclefiarum Bafilicas, licèt pleræque decen decenter locata minime indiguiffent. Emula-1 Ajac difciplinæ morum enixius fefe tradiderant batur tamen quæque gens Chrifticolarum adversus alteram decentiore frui. Erat enim inftar ae fi Mundus ipfe excutiendo femet, rejecta vetuftate, paffim candidam Ecclefiarum veftem indueret. Præterea Sæculo eodem XI. floruit Johannes Gualbertus, Vallumbrofani Ordinis inftitutor, vir miræ fanctitatis. Scriptor ejus Vitæ beatus Andreas Abbas Strumenfis, Cap. 3. inter cetera tradit, reftauratas etiam fuiffe ab illo Hospitales domos in Tufcia, & Clericorum mores correctos. Quæ enim lingua, ait, etiamfi effet ferrea, ipfius cuncta posset referre bona? Ipfo exhortante, & magnum auxilium impendente, fuper diverfas aquas firmiffimi edi. ficati funt Pontes. Quæ ufque ad fuum tempus B per Tufciam erant Hofpitalia? Que Clericorum congregatio vitam erat ducens communem? Quis Clericorum propriis & paternis rebus folummodo non ftudebat ? Quin potius perrarus inveniretur (proh dolor!) qui non effet uxoratus, vel con cubinatus. De Simoniaca quid dicam ? Omnes pane Ecclefiafticos Ordines hæc mortifera bellua devoraverat, ut qui ejus morfum evaferit, rarus inveniretur. Sed mifericors Deus eo ipfo Sæculo excitavit, præter Johannem Gualbertum, Romualdum fanctiffimum virum, Gregorium VII. Papam, Petrum Damiani Cardi nalem, aliofque fingulari fanctitate & zelo præftantiffimos viros, qui infignia virtutum exempla dedere, & Simoniæ, Incontinentiæ, aliorumque vitiorum late regnantium pertinaciam non unâ ratione fregerunt. Ad hæc poftquam barbaries fefe in univerfam effudit Italiam, ufque ad Annum Chrifti MCC. rara fuit Sacramentorum frequentia, rara divinæ Legis prædicatio. Utique ne iis quidem Sæculis defiderantur Concilia, Epifcopos commonentia de obligatione prædicandi Euangelii gregibus fuis. Idem quoque debitum Parochis ex inftitutione minifterii fui fæpe inculcabatur: illudque etiam perfolviffe nonnullos, æquum eft credere. Attamen fortaffe pauci exfpectationi Ecclefiæ tunc refpondebant. Plerique verò e Populo dum femel in anno ad Ponitentiæ Sacramentum, atque ad facram menfam Euchariftiæ fumendæ gratiâ accederent, fatis Religioni feciffe fibi videbantur. Monachi verò, & vel ipfi, qui feveriori instituto C D five quod fibi ac Deo in folitudine vacarent, five alias ob cauffas, raros ad Populum fermones de divinis rebus habebant. Gratiæ Deo, quod tamdem ineunte Sæculo Chrifti Decimotertio, emerferit pius fimul & doctus Fratrum Prædicatorum Ordo, qui crebris prædicationibus coadunatum Populum erudire, atque ad virtutem incitare cœperunt. aut in Templis, aut etiam fub dio, fanctiffimo hoc munere fungebantur. Inde eis inditum Prædicatorum. cognomentum; gens enim infuetum zelum, & novum pæne frequentis prædicationis fpectaculum mirata, fingulari hoc titulo dignos eofdem cenfuit. Socios paullo poft fefe Prædicatoribus in fanctiffimo ejufmodi inftituto adjunxere Fratres Minores, ac deinde reliqui Mendicantium Ordines, ita ut deinceps publica ad Pietatem hortamenta Populo Chriftiano numquam defuerint. Gloria tamen reftauratæ plenius Pietatis, quod eft ad Sacramentorum frequentiam, ad Chriftianæ doctrine explicationem, ad uberiorem divini verbi prædicationem, atque ad falubrem educationem puerorum, tribuenda eft Sæculo Sextodecimo, quo & alii Sancti Viri, aliaque fumme pia inftituta, illam induxere morum temperantiam, ob quam ævo etiam noftro gratulandum fummopere eft. Vitiis & peccatis ne nos quidem, fateor, caremus: ecquando enim mifera hominum creta hifce caruit, aut eft caritura? Verùm comparata cum barbaricis tempora noftra, uti ele. gantiâ & eruditione, ita & honeftis piifque moribus præftare illis, cæcus fit, morofus fit, & parum æquitatis amator, qui non fateatur. Invaluerunt etiam poft Sæculum Duodecimum Ecftaticæ mulieres, e quibus tametfi aliquot piè credi poffint fupranaturalibus donis illuftratæ, atque ad arcana cæleftia divinitus adductæ, jufta tamen dubitatio fuit, ne reliquæ unam ferventem Phantafiam, imaginibus Pietatis ac Religionis redundantem, magiftram in fuis Revelationibus habuerint. Proinde laudanda pariter eft rigidior noftrorum dierum. difciplina, quæ oculos ftudiofius in ifta intendens, non patitur nova prodire Euangelia ; aut fi quando prodeunt, ea profcribit; aut faltem confilium eorum, qui hæc in examen adducunt, æqui bonique facit. |
