DISSERTATIO QUADRAGESIMAOCTAVA. U Ti jam in fuperioribus oftendi, complures e Civitatibus Italicis fefe in libertatem erexerant Sæculo Chriftianæ Ære Undecimo, fed præcipue Duodecimo. Et mulla ex iis fortaffis erat, quæ Imperatoribus fubeffe, eorumque fupremam dominationem agnofcere nollet. Singulæ hoc minime moletum fibi, immo pergratum effe fatebantur. Sed Cæfareis Præfidibus, hoc eft Marchionibus, Comitibus &c. amplius parere, & ab iis finere fefe in pofterum regi, id fane tota animi contentione detrectabant. Interim tanta rerum converfio nondum, uti videtur, ullis Auguftorum Privilegiis generalibus probata nedum conftabilita fuerat. Tacebant, connivebant Imperatores, atque ex ipfo eorum fi lentio multum juris fibi acceffiffe Civitates putabant; confuetudo enim vim legis ac privi legii interdum fibi in politicis negotiis conciliat In eo ftatu res Italicæ erant, quum Anno MCLIV. Ære Chriftianæ, in Italiam defcendit Romanorum Rex electus Fridericus I. vir alti animi, acris ingenii, multarumque virtutum confenfu ornatus; quæ ipfum ad fublime culmen gloriæ efferre potuiffent, nifi ni mia ira ambitioni immoderatæ conjuncta eximium virum in præceps tamdem egiffent. Adducebat ille fecum prægrandem cupiditatem reftituendi Romano Imperio antiquam faciem, & recuperandi jura Italicorum Regum & Cæ farum, quæ inter feditiones & bella præcedentium temporum peffum pleraque ierant Neque defiderata eft opportunitas, ut voti compos fieret. Inclytæ Urbis Mediolanenfis potentia ac fama tum propriis opibus, tum Civium multitudine, ac artium bellicarum ftu dio, fupra ceteras Longobardia Civitates af furgebat. Neque fuis finibus contenti Cives (quod fieri folet, ubi vires fuas homines fentiunt) fibi Novocomenfes, Laudenfes, aliof que conterminos Populos, inflicto bello, fibi obtemperare coëgerant. Ticinenfibus etiam, Cremonenfibus, aliifque finitionis Urbibus & Marchioni Montisferrati minitabantur bellum inferebant: quæ res multorum odium & iram in ipfos convertit. Vix ergo Fridericus formidando exercitu ftipatus Italiam intravit, quum conjuratæ Civitates nonnullæ, & aliquot Principes adversùs Mediolanenfem Populum animos Regi addidere, alioqui jam irato, quod male a Mediolanenfibus accepti nuntii fui antea fuiffent. Tunc Mediolanenfes (ut verbis Radulphi, five Sire Raul, utar Tomo VI. pag. 1174. Rer. Italicar. ) cum Papienfibus erant in guerra. Venit ergo Frideri cus ac ut Longobardos miro modo fubjugaret . Et quum fibi videretur neceffarium alteram partem eligere, utilius duxit parti Papienfium adhærere, ne fi Mediolanenfium partem amplexus effet, altera parte Longobardiæ fubjugatá, Mediolanenfes, qui fortiores erant, rebelles exifterent. Quæ Fridericus eâ tempeftate egerit, quæve fuerit molitus, ut arduum opus impleret, non eft hujus loci pluribus perfequi. Ottonis Frifingenfis, Radevici, Ottonis MoTom. IV. E B ན Afrenæ, aliorumque Scriptorum monumenta proftant, quæ Lector per fe confulat, quotiefcumque velit. Illud mihi adnotandum, ubi denique fufpicio intravit, nihil minus cogitaffe Auguftum, quàm de Italia univerfa fibi fubjicienda, eâque ad illam fervitutem. redigendâ, quæ fub Carolo Magno, aut Ottone I. in ufu fuit, coepiffe Italicarum Urbium fortiffimas ac potentiffimas, fimulque Principes præftantiffimos, fibi confulere, ne partâ, libertate exuerentur, atque ut commoda illa, quæ a majoribus acceperant, retinerent. Illorum etiam animos urebat Friderici crudelitas, qui Urbes ad fibi parenduin fegnes debellaffe non contentus, omni abjectâ mifericordiâ, ad folum protterni jubebat. Timebant fibi omnes, & in alieno exitio fuum unufquifque contemplabatur. Quare non Mediolanenfes tantùm, Brixiani, Veronenfes, Bononienfes, aliæque Urbes, fed eriam Hadrianus IV. Papa, & Guilielmus Apuliæ & Siciliæ Rex, fecreta mifcere confilia, & occultis fœderibus fe contra artes ac impetum Friderici præmunire cœpe. runt. Hadrianum exacerbaverant injuriæ Legatis fuis, iifque fanctæ Romanæ Ecclefiæ. Cardinalibus, inflicte in Germania, tum ipfius Friderici minæ, aliæque fimultates inter eos obortæ Præterea videbatur Imperator, fibi in ipfam Romanam Urbem plus tribuere aut arrogare velle auctoritatis ac dominatus, quàm Cejus Prædeceffores feciffent. Nam quum Ro mani adversùs ipfos Summos Pontifices feditione motâ, ab Arnaldo Brixiano antea fasci nati, Senatum inftauraffent, expuliffent etiam Præfectum Urbi, qui Magiftratus Romæ pro Imperatoribus ab antiquo tempore fedebat, fejditque deinde ufque ad tempora Innocentii Ilk Papæ, ut in ejus Vita habetur: Fridericus Anno Chrifti MCLIX. receptis Senatus Populique Romani Legatis, cum eis egit non folùm de recipiendo Præfecto, ut Radevicus Lib 2. Cap 41 fcribit, fed etiam de ftabiliendo Senatu: qua ex re nimium lædebantur jura ac Privilegia Romanorum Pontificum. Ad hæc Guilielmus Siciliæ Rex non immerito D potentiam & confilia Friderici Augutti formidabat. Ipfo enim Anno, quo is Imperialem coronam Romæ fufcepit, hoc eft Anno MCLV. jam ad Guilielmi perniciem Imperator anhelarat, & ab exercitu in ipfum deducendo non longe fuit, uti teftatur Otto Frifingenfis Lib. 2. Cap. 25. de Reb. geft. Friderici. Verùm pauci adhuc palam fe prodere hoftes fortiffimi Imperatoris audebant. Uni Mediolanenfes, cedentibus aut latentibus pæne ceteris præ metu, obfiftere non femel apertâ facie non dubitarunt, bellumque fuftinuere, quamdiu potuerunt. At quum Populi multi nullum non moverent lapidem, ut Mediolanum conterminorum nempe, uti ajebant, malleum contunderent atque deprimerent, & victori Augufto fefe aliarum Urbium copiæ volentes nolentefve acceffiffent: Anno tandem MCLXII. deditionem fecere Mediolanenfes Friderico pactis intercedentibus, quæ ab ipfo violata idem poftea contenderunt. Barbarico more R 2 excifa excifa tunc eft ampliffima Civitas, moenia, ædes, vetera monumenta dejecta, foveæ folo æquatæ ; ne ipfa quidem Templa itam victoris effugerunt. Populus verò hac illac difperfus innumeras calainitates diu vorare coactus eft, quas Radulphus Mediolanenfis in fuo Commentario enumerat. Concuffit univerfam Italiam tam potentis ac fplendide Urbis miferabile excidium, & fubfequuta Brixiæ aliarumque Civitatum deditio. Jamque videbatur Fridericus omnia ad fuum. libitum componere poffe, & manum poftremam impofuiffe operi, quod præcedente Anno MCLVIII, feliciffimo fuccefsu inchoarat. Tunc enim folemnibus comitiis univerfarum fere Lombardicarum Civitatum ac Principum Ronchaliæ habitis, fuper juftitia Regni, & de Regalibus, , que longo jam tempore feu temeritate pervadentium, feu neglectu Regum Imperio deperierant, ftudiofe differente Friderico, quum nullam poffent invenire defenfionem excufationis, tam Epifcopi quàm Primates, & Civitates uno ore, uno affenfu, in manum Principis Regalia reddidere, primique refignantium Mediolanenfes exftitere. Ita Radevicus Lib. 2. Cap. 5. Paria habet Otto Morena in Hiftoria Laudenfi pag. 1017 Tomi VI. Rer. Italicar. Quid verò nomine Regalium fignificaretur, ipfe nobis Radevicus edifferat. Adjudicaverunt inquit Ducatus, Marchias, Comitatus, Confulatus Monetas, Telonia, Folrum, Vectigalia, Portus, Pedatica &c Fridericus ipfe, quæ Regalia forent Fura prodidit in Diplomate, per quod Aftenfi Populo ejufque Rectoribus Anno MCLIX. privilegia aut largitus eft, aut confirmavit. Editum fuit hoc Diploma ab Ughellio Tomo IV. Ital. Sacr. in Epifcop. Aftenfibus. Et quamquam ibi nomina vitiata pro more fint, non definent lucem miniftrare præfenti argumento. Hæc itaque, ait Fridericus, Regalia effe dicuntur: Moneta Via publica Aquatica, Flumina, publica Molendina, Furni, Fureftica, Menfure, Banchatica, Portus Argentaria, Pedagia, Pifcationis reditus, fextaria vini & frumenti, & eorum quæ vendun B eo Atur, Placita, Batalia, Rubi, Reftitutiones in integrum, & alia omnia, quæ ad Regalia jura pertinent. Nulla heic gladii poteftas memorata. Sed quando fupra is concedit Aftenfibus rumque Poteftatibus Districtum, idem jus hoc nomine conceffiffe mihi creditur. Ad Radevicum redeo, atque ad Annum MCLVIII. Tunc Fridericus , ut gloriam liberalitatis fibi conquireret, odiumque Italicæ gentis aliqua ex parte a fe amoliretur, his omnibus in Fifcum adnumeratis, tantâ circa priftinos: poffeffores ufus eft liberalitate ut quicumque donatione Regum aliquid horum fe poffidere inftrumentis legitimis edocere poterat, is etiam nunc Imperiali beneficio & Regni nomine id ipfum perpetuò poffideret. Eximiâ hac Friderici I. feli citate fervente, Genuenfes antea reluctantes ejufque fe fubmittere voluntati renuentes, in mitiorem opportunioremque tempori fententiam Anno ipfo MCLXII. inclinarunt. Teftatur Caffarus Auctor Synchronus Lib. I. Annal. Genuenf. pag. 278. Tom. VI Collection. hujus, Fridericum pre cunctis Cafaribus intendendo ad reintegrationem Imperii, fub jugo triumphationis fuæ univerforum colli fubjeciffe, Tum poftquam retulit horrendum Mediolanenfis Urbis excidium, hæc fubdit: Sicque faEtum eft ut omnes Civitates & Loci Lombardia, & maritimarum partium ufque Romam nimio timore perterriti & commoti, in omnibus Imperatori obedientes fuerunt. Itaque Genuenfes ad Fridericum Auguftum Legatos Cmifere, ut coram ipfo jurarent fidelitatem Inperii; quibus ille cuncta Regalia Civitatis & poffeffiones, quas tenebant, & multa alia concedendo per Privilegium aureo figillo fignatum in perpetuum fignavit & confirmavit Non ingratum Lectoribus futurum puto, fi eorum oculis Privilegium ipfum exhibeam, honorificum fane inclytæ illi Reipublicæ, ex quo elucere quodammodo poffit, quid aliis etiam Civitatibus liberis indultum eo tempore fuerit, nifi quod multis ex eis Augustus Poteftates five Prætores dedit, Genuenfibus autem jus eligendi fibi Confules intactum reliquit. Friderici Friderici I. Imperatoris Diploma, quo Confulibus & Communi Genuæ illorum jura confirmat & auget, & multa Privilegia concedit, Anno Christi 1162. F Ridericus divina favente clementia Roma-1 norum Imperator & femper Auguftus Licet ad decorem & honorem Imperii, & ad noftram fimul gloriam spectet, univerfos Imperii noftri fideles confovere & tueri, dili gere & amplecti ; ad illorum tamen præcipue tutelam propenfius ftudium & vigilantiorem curam meritò debemus adhibere, de quorum devotione, de quorum fervitio & labore circa exal tationem noftræ Corona melior fpes nobis incipit fincere & fiducia provenire. Congruum igi tur & rationabile videtur nos eorum fidelia obfequia cum largiflua benignitate & Imperiali munificentia ad fervitium & honorem Imperii benignius applicare, quorum induftria & virium potentia ad confervandum Reipublica fta. tum præ ceteris gloriofum conferre poteft incrementum. Unde quia Fanuenfium Civitatem a prima fui fundatione caput fuum inter alias Civitates maritimas altius extuliffe, & perfpicuis virtutum atque multarum probitatum operibus terra marique omni tempore præpollere veraci ter audimus: placuit noftræ Majeftati tantorum virorum, omnium videlicet Januenfium fidelitatem eligere, tenere, & cum omni benevolentia pra aliis confervare, eofque in commune congruis honoribus amplioribus beneficiis femper honorare, præfertim cum nos ipforum fervitiis & ftrenuis laboribus gratanter uti, maxime in miri naval bus bellis velimus, juxta illud noftræ voluntatis propofitum, quo non folùm in terra, fed etiam in mari gloriam & bonorem Romani Imperii dilatare modis omnibus & eorroborare intendimus ac defideramus. Ea propter cognofcant univerfi fideles Imperii præfen tes & futuri, quanto gratiæ noftræ & honoris titulo, quanta omne beneficiorum collatione quanto dilectionis emolumento Civitatem Januæ exaltandam digne duximus & honorandam. Concedimus enim & donamus Confulibus & Communi Januæ in Feudum, ut quoties hoftem vel expeditionem aut exercitum facere voluerint, falva tamen fidelitate Imperiali, habeant totam maritimam a Portu Monachi ufque ad Portum Venerii in illo hofte, exercitu, vel expeditione: Sane boc ftatuentes, ut propter hoc in ceteris juftitia Comitum aut Marchionum non minuatur. Item donamus & concedimus in Feudum Confulibus & Communi Januæ liberam poteftatem eligendi ex fe ipfis, firmandi & habendi Confules, & eis utendi, qui habeant jus & facultatem liberam faciendi juftitiam & puniendi maleficia in Civitate & diftrictu fuo, bona fide, legitime, & fecundùm bonos mores ipfius Civi tatis, & eis aliàs Poteftatem non imponemus Præterea Caftra omnia, Portus, Regalia, pof feffiones, jura, & res univerfas, quas in Citramarinis vel Ultramarinis partibus tenent habent, vel poffident, aut alius eorum nomine, eis concedimus & donamus in Feudum, & de gratia noftra in perpetuum Imperiali auctoritate modis omnibus confirmamus. Proprietates autem & Allodia eorum eis libere concedimus. Item concedimus & damns eis in Feudum Syracufanam Civitatem cum pertinentiis fuis omnibus, & ducentas quinquaginta Caballarias ter A1ra in Valle Nothi ad Caballariam illius terræ. Et fi fortè ibi deerit, in terra Comitis Simonis quod defuerit compleatur. Præterea concedimus & damus eis in Feudum in unaquaque. Civitate maritima, quæ propicia divinitate a nobis capta fuerit, vel nobis reddita deinde, Rugam unam, eorum Negotiatoribus convenientem cum Ecclefia, balneo, fundico & furno. Concedimus quoque eis ut in aliqua Terra quam de cetero Deo auctore conquifierimus eorum auxilio affiftente, nullum dritum, nullum pedatium, dacitam quamlibet, ufantiam, vel impofitionem dent hominibus eorum, etiamfi abhinc nobis reddita fuerit. Concedimus quoque & damus Confulibus & Communi Janua libe Bram poteftatem expellendi Provinciales Franci genas, euntes per mare & redeuntes a negotiatione totius Siciliæ & totius Maritima, & Calabria, & omnis Principatus Venetorum etiam, nifi ipfi Veneti gratiam noftram & bonam voluntatem fuerint confecuti. Et damus eis, quod in Terris, quibus negotiatum iverint, bomines eorum habeant unum vel duos vel plures Fanuenfes, qui inter eos juftitiam faciant &rationes. Et quod Mercatores eorum ubique libere poffint babere fuum pondus & fuam menfuram, quibus inter fe res, mercefque fuas recognoScant. Item concedimus & damus eis, quod fi quis ad ipfius Judices aliquem Januenfem, vel boCminem diftrictus eorum, qui fit Fanuenfis, vel in Terris, quas eis conceffimus, querimoniam fecerit non teneatur Fanuenfis, vel homo diftriEtus eorum conquerenti facere rationem, nifi ante Fanuenfes Judices. Ibi quidem fecundum Leges noftras Romanas & bonas Confuetudines eorum juftitiam faciant conquerenti. Et fi nos præce perimus, alicui faciendam effe juftitiam, infra terminum convenientem ei juftitiam faciant Fanuenfes Judices fecundùm quod prædictum eft. Quod fi noluerit ante nos ipfa juftitia fiat Et concedimus eis, ut omnium mobilium, ficut eft in auro, argento, monetis, & pannis fericis præter incifos, que ceperint ipfi Fmuenfes, medietatem nos & alteram medietatem habeant Dipfi Januenfes. Ita tamen quod Confules bona fide laborent ut ipfa mobilia in ipforum ve-. niant poteftate, & fic difponatur. Reliqua omnia ex noftra liberalitate eis concedimus Præterea quartam partem totius pecuniæ Palatii, præter gemmas, quæ ad nos pervenerit, &fe reddita fuerit, ipfis Januenfibus Imperiali liberalitate concedimus, & bona file ftudebimus, ut in noftram poteftatem deveniat ipfa pecunia, & fic difponatur fine fraude. Item voluntarie concedimus eis, ut fi a proxime præterito Fefto Pafche, ex quo die de gratia noftra adipifcenda Fanuenfes ftuduerunt, eorum pecunia capta vel detenta eft a Siculo vel aliqua perfona per eum terra vel mari deinceps capta fuerit vel impedita, habeant ipfi Januenfes vicefiman totius capte pecuniæ, quæ ad nos & eos pervenerit fi damnum tantum fuerit. Si verò minus fuerit, pro ratione amiffe pecuniæ reftitutio minuatur. Ita tamen quod damnum amiffa pecuniæ per juramentum illorum, qui damnum paffi E fue |