Temeritas

U.C. 534. giones quæ Placentiæ hibernabant, forte evenerant, edictum et A. C. 218. litteras ad consulem misit, ut is exercitus Idibus Martiis Arimini adesset in castris. Huic in provincia consulatum inire consilium tia Flami- erat, memori 19 veterum certaminum cum Patribus, quæ tribu

et arrogan

nii.

provin

ciam abit.

nus plebis, et quæ postea consul, prius de consulatu, qui abrogabatur, dein de triumpho habuerat; invisus etiam Patribus ob novam legem, quam Q. Claudius tribunus plebis adversus senatum, uno Patrum adjuvante C. Flaminio, tulerat, ne quis senator, quive senatoris pater fuisset, maritimam navem, 20 quæ plus quam trecentarum amphorarum esset, haberet. Id satis habitum ad fructus ex agris vectandos. 21 quæstus omnis Patribus indecorus visus. Res per summam contentionem acta, invidiam apud nobilitatem suasori legis Flaminio, favorem apud plebem, alterumque inde consulatum peperit. Ob hæc ratus, auspiciis ementiendis, 22 Latinarumque feriarum mora, et consularibus Clam in aliis impedimentis, retenturos se in urbe, simulato itinere privatus clam in provinciam abiit. Ea res ubi palam facta est, novam insuper iram infestis jam ante Patribus movit : Non cum senatu modo, sed jam cum diis immortalibus C. Flaminium bellum gerere. Consulem ante inauspicato factum, revocantibus ex ipsa acie diis atque hominibus non paruisse; et nunc 23 conscientia spretorum, et Capitolium et solennem votorum nuncupationem fugisse: ne, die initi magistratus, Jovis Optimi Maximi templum adiret: ne senatum, invisus ipse, et sibi uni invisum, videret consuleretque: ne Latinas indiceret, Jovique Latiari solenne sacrum 24 in monte faceret: ne auspicato profectus in Capitolium ad vota nuncupanda, paludatus inde cum lictoribus ad provinciam iret. lixa modo, sine insignibus, sine lictoribus, profectum clam, furtim, haud aliter quam si exsilii causa solum vertisset. 25 Magis pro majestate videlicet imperii Arimini, quam Roma, magistratum initurum, et in diversorio hospitali, quam apud penates suos, prætextam sumpturum. Revocandum universi retrahendumque censuerunt; et cogendum omnibus prius præsentem in deos hominesque fungi officiis, quam ad

19 Veterum certaminum cum Patribus] De his certaminibus Flaminii cum Patribus operæ pretium est consulere 1. x. Suppl. Freinshemii, qui respondet vicesimo Livii, primo c. 19. tum c. 47. et seqq. vel Historiam Romanam Clar. Rollini, I. xii.

20 Quæ plus quam trecentarum amphorarum esset] Quæ plus ferre posset, quam quantum trecentæ amphora caperent: id est, libras pondo Romanas aquæ vel vini 20000. Parienses 15625.

21 Quastus omnis] Visum est indeco

rum esse ordini senatorio, quemquam senatorem quæstum facere: ac proinde senatoribus sufficere debere navem ejus magnitudinis, quæ ad fructus ex agris

vectandos satis esset.

22 Latinarum... feriarum] Vid. 1. v.

c. 17.

23 Conscientia spretorum] Quum sibi conscius esset spretos a se deos. 24 In monte] Albano.

25 Magis pro majestate ... imperii] Dignius majestate imperii consularis.

Frustra

U. C. 535.

exercitum et in provinciam iret. In eam legationem (legatos U. C. 535. enim mitti placuit) Q. Terentius et M. Antistius profecti, ni- A. C. 217. hilo magis eum movere, quam priori consulatu litteræ moverant revocatur. ab senatu missæ. Paucos post dies magistratum iniit, immolantique ei vitulus jam ictus, e manibus sacrificantium sese quum proripuisset, multos circumstantes cruore respersit. Fuga pro- . C. 217. cul etiam major, apud ignaros quid trepidaretur, et concursatio Cn. Servifuit. id a plerisque in omen magni terroris acceptum. Legio-lio, C. Flanibus inde duabus a Sempronio prioris anni consule, duabus minio II. C. Atilio prætore acceptis, in Etruriam per Apennini tramites exercitus duci est cœptus.

A.

Coss.

EPITOME

LIBRI XXII. LIVIANI.

Annibal, per continuas vigilias in paludibus oculo amisso, venit in Etruriam: per quas paludes quatriduo et tribus noctibus sine ulla requié iter fecit. C. Flaminius, consul, homo temerarius, contra auspicia profectus, signis militaribus effossis, quæ tolli non poterant, et ab equo quem conscenderat per caput devolutus, insidiis ab Annibale circumventus, ad Trasimenum lacum cum exercitu casus est. Sex millia, quæ eruperant, fide ab Maharbale data, perfidia Annibalis vincta sunt. Quum ad nuncium cladis Romæ luctus esset, duæ matres insperato receptis filiis gaudio mortuæ sunt. Ob hanc cladem ex Sibyllinis libris ver sacrum votum. Quum deinde Q. Fabius Maximus dictator, adversus Annibalem missus, nollet acie cum eo confligere, ne contra ferocem tot victoriis hostem territum adversis præliis militem pugnæ committeret, et opponendo se tantummodo conatus Annibalis impediret; M. Minucius magister equitum, ferox et temerarius, criminando dictatorem, tanquam segnem et timidum, effecit, ut populi jussu ei imperium cum dictatore æquaretur, divisoque exercitu, quum iniquo loco conflixisset, et in maximo discrimine legiones ejus essent, superveniente cum exercitu Fabio Maximo, discrimine liberatus est. quo beneficio victus castra cum eo junxit, et patrem eum salu. tavit, idemque facere milites jussit. Annibal, vastata Campania, inter Casilinum oppidum et Calliculam montem a Fabio clausus, sarmentis ad cornua boum ligatis et incensis, præsidium Romanorum, quod Calliculam insidebat, fugavit: et sic transgressus est salium. idemque Fabii Maximi dictatoris, quum circumposita ureret, agro pepercit, ut illum tanquam proditorem suspectum faceret. Emilio deinde Paullo et Terentio Varrone consulibus et ducibus, cum maxima clade adversus Annibalem ad Cannas pugnatum est: cæsaque eo prælio Romanorum quadraginta quinque millia, cum Paullo consule et senatoribus octoginta, consularibus atque prætoriis aut ædilitiis triginta. Post quam cladem quum a nobilibus adolescentibus propter desperationem consilium de relinquenda Italia iniretur, P. Cornelius Scipio tribunus militum, qui postea Africanus nuncupatus est, stricto super capita deliberantium ferro, juravit se pro hoste habiturum eum qui in verba sua non jurasset: effecitque ut omnes minime`relictum iri a se Italiam

jurejurando adstringerentur. Præterea trepidationem urbis, et lustrum, et res in Hispania meliore eventu gestas continet. Opimia et Floronia, vestales virgines, incesti damnatæ. Propter paucitatem vero militum, servorum octo millia armata sunt. captivi, quum potestas esset redimendi, redempti non sunt. Varroni obviam itum est, et gratiæ actæ, quod de republica non desperasset.

V. C. 535.

Annibal

movet ex

LIBER XXII.

I. JAM ver appetebat, quum Annibal ex hibernis movit, et A. C. 217. nequicquam ante conatus transcendere Apenninum, intolerandis frigoribus, et cum ingenti periculo moratus ac metu. Galli, hibernis. quos prædæ populationumque conciverat spes, postquam pro eo ut ipsi ex alieno agro raperent agerentque, suas terras sedem belli esse, premique utriusque partis exercituum hibernis viderunt; verterunt retro ad Annibalem ab Romanis odia: petitusque sæpe principum insidiis, ipsorum inter se fraude, 1 eadem levitate qua consenserant consensum indicantium, servatus erat; et mutando nunc vestem, nunc 2 tegumenta capitis, 3 errore etiam sese ab insidiis munierat. Ceterum hic quoque ei timor causa fuit maturius movendi ex hibernis. Per idem tempus 4 Cn. Servilius consul Romæ Idibus Martiis magistratum iniit. Ibi quum Querelæ de republica retulisset, redintegrata in C. Flaminium Romano- invidia est. Duos se consules creasse, unum habere. Quod enim illi 5 justum imperium, quod auspicium esse? Magistratus id a domo, publicis privatisque penatibus, Latinis feriis actis, sacrificio 6 in monte perfecto, votis rite in Capitolio nuncupatis, secum ferre. 7 Nec privatum auspicia sequi, nec sine auspiciis profectum, in externo ea solo 8 nova atqué

rum de

Flaminio.

1 Eadem levitate] Quia, sicut levitate ac mobilitate ingenii præcipites ad consentiendum et conspirandum in Annibalis necem fuerant, ita eadem levitate consensum et conspirationem indicabant.

2 Tegumenta capitis] Capillamenta,
comas adscititias, perruques, quas qui-
dem, teste Polybio, ad omnia ætatum
discrimina formatas subinde mutabat.

3 Errore etiam] Sic habitum corporis
immutando, ut insidiatores errarent, nec
ipsum possent agnoscere. Addit vocem
etiam, quia aliquoties servatum
esse dixerat Gallorum ipsorum indicio.
4 Cn. Servilius consul] Omisit præter

eum

morem Livius eorum nomina, qui præturam hoc anno gesserunt. Ea hic reddemus. M. Æmilius Regillus urbanam jurisdictionem obtinuit: M. Pomponius Matho peregrinam T. Otacilius Crassus Siciliam: A. Cornelius Mammula Sardiniam.

5 Justum] Verum ac legitimum. 6 In monte] Albano.

sensu.

7 Nec privatum auspicia sequi] Levis ambiguitas in verbis, non in Privatum, inquiunt, auspicia non sequuntur.

8 Nova atque integra concipere] Semel enim cum auspiciis profectus dʊmo, poterat in externo solo ea iterumque rite