The Warrior Dead 133 Tūque tuis armis, nōs tē poterēmur, Achille. Quem quoniam nōn aequa mihi vōbisque negārunt Fata' (simulque manu veluti lacrimantia tersit 5 Lūmina) quis magnō melius succedat Achilli, Quam per quem magnus Danais successit Achilles. Huic modo ne prosit, quod, uti est, hebes esse videtur, Nēve mihi noceat, quod vōbīs semper, Achīvī, Prōfuit ingenium; meaque haec facundia, sīqua 10 est, Quae nunc pro dominō, prō vōbīs saepe locuta est, auctor Iuppiter est, totidemque gradūs distāmus ab illō.' OVID, Metamorphoses xiii 128-143. 135. The Warrior Dead Pallas, the young son of Evander, fought in Italy on the side of Aeneas and was killed in his first battle by Turnus. Aeneas mourns over his body. Ipse caput nivei fultum Pallantis et ōra Ut vīdit, lēvique patens in pectore vulnus 5 134 Warnings in Dreams Nōn haec Euandrō dē tē prōmissa parentī Discēdens dederam, cum me complexus euntem Mitteret in magnum imperium, metuensque mo nēret 10 Acres esse virōs, cum dūrā proelia gente. Et nunc ille quidem, spē multum captus inānī, Fors et võta facit, cumulatque altāria dōnīs; Nōs iuvenem exanimum, et nil iam caelestibus ullis Dēbentem, vānō maesti comitāmur honōre. 15 Infelix, nāti fūnus crūdēle vidēbis! Hi nostri reditūs expectatique triumphi? Haec mea magna fides? At nōn, Euandre, pudendis Vulneribus pulsum aspiciēs, nec sospite dīrum Optābis nātō fūnus pater. Ei mihi! quantum 20 Praesidium Ausonia, et quantum tū perdis, Iūle.' VIRGIL, Aeneid xi 39-58. 136. Warnings in Dreams The Greek poet, Simonides, once owed his life to a dream: he was warned by the ghost of a man, whom he had buried, not to sail in a certain ship. In another case, a sleeper saw in a dream the vision of a friend, who was murdered by a treacherous innkeeper. Quid? illa duo somnia, quae crēberrimē commemorantur ā Stōicīs, quis tandem potest contemnere? Unum de Simonide: qui, cum ignotum quemdam proiectum mortuum vidisset, eumque Warnings in Dreams 135 humāvisset, haberetque in animō nāvem conscen- 5 dere, monērī visus est nē id faceret ab eo, quem sepultūrā adfecerat: sī nāvigasset, eum naufragiō esse periturum. Itaque Simonidem redisse, perisse cēterōs, qui tum navigassent. Alterum ita trāditum, clarum admodum somnium. Cum duo 10 quidam Arcades familiārēs iter ūnā facerent, et Megaram vēnissent, alterum ad caupōnem devertisse, ad hospitem alterum. Qui ut cēnātī quiescerent, concubiā nocte vīsum esse in somnīs eï, qui erat in hospitio, illum alterum ōrāre ut subvenīret, 15 quod sibi a caupōne interitus parārētur. Eum prīmō perterritum somnio surrexisse, dein cum sẽ collegisset idque vīsum prò nihilō habendum esse duxisset, recubuisse. Tum ei dormienti eundem illum vīsum esse rogare, ut, quoniam sibi vīvō nōn 20 subvenisset, mortem suam inultam esse nē paterētur. Sē interfectum in plaustrum à caupōne esse coniectum, et supra stercus iniectum. Petere ut māne ad portam adesset, prius quam plaustrum ex oppido exiret. Hōc vērō eum somnio com- 25 mōtum māne bubulcō praestō ad portam fuisse, quaesisse ex eo quid esset in plaustrō. Illum perterritum fugisse, mortuum erutum esse, caupōnem rē patefacta poenās dedisse. CICERO, De Divinatione i 56–58. 136 A Tour in Greece 137. A Tour in Greece In 168 B.C., the year after his victory over Macedonia, Aemilius Paullus made a tour in Greece, visiting all the most famous temples. The Roman general was deeply impressed by the sublime statue of Zeus at Olympia. Auctumni initio ad circumeundam Graeciam ūtī statuit. Profectus cum haud magno comitātū, per Thessaliam Delphōs petiit, inclitum ōrāculum ; ubi, sacrificio Apollini facto, inchoātās in vestibulō 5 columnās, quibus impositūrī statuās rēgis Perseī fuerant, suis statuis victor destinavit. A Chalcide Aulidem trăicit, portum inclitum statione quondam mille navium Agamemnoniae classis, Dianaeque templum, ubi nāvibus cursum ad Trōiam, Io filiā victimā ārīs admōtā, rex ille rēgum petiit. Inde ōrōpum Atticae ventum est, ubi prō deō vātēs antiquus colitur, templumque vetustum est, fontibus rīvīsque circa amoenum; Athēnās inde, plēnās quidem et ipsās vetustate famae, multa 15 tamen visenda habentes-arcem, portus, mūrōs Piraeum urbi iungentēs, nāvālia, monumenta magnōrum imperātōrum, simulācra deōrum hominumque, omni genere et materiae et artium insignia. Sacrificio Minervae, praesidi arcis, in 20 urbe factō, profectus Corinthum alterō die pervēnit. Urbs erat tunc praeclara ante excidium; arx quoque et Isthmus praebuere spectaculum— arx intra moenia in immanem altitudinem edita, scatens fontibus, Isthmus duo maria finitima artis The Final Conflict 137 faucibus dirimens. Inde Lacedaemonem adit, nōn 25 operum magnificentia sed disciplīnā institūtīsque memorabilem, unde per Megalopolim Olympiam escendit. Ubi et alia quidem spectanda eī vīsa, et Iovem, velut praesentem, intuens mōtus animō est. Itaque, haud secus quam si in Capitōliō 30 immolātūrus esset, sacrificium amplius solitō apparārī iussit. LIVY xlv 27, 5. 138. The Final Conflict At last Aeneas and Turnus meet in single combat, and the unequal struggle is watched by the contending armies. Atque illi, ut vacuo patuerunt aequore campi, Prōcursū rapidō, coniectīs ēminus ḥastīs, Invadunt Martem clipeis atque aere sonōrō. Dat gemitum tellus; tum crēbros ensibus ictus Ingeminant; fors et virtus miscentur in unum. 5 Ac velut ingenti Sīlā summōve Taburnō Cum duo conversīs inimica in proelia taurī Frontibus incurrunt; pavidi cessere magistri ; Stat pecus omne metū mūtum, mussantque iu vencae, Quis nemorī imperitet, quem tōta armenta se- 10 quantur; Illī inter sēsē multā vī vulnera miscent, Cornuaque obnixī infīgunt, et sanguine largō Colla armosque lavant; gemitū nemus omne remūgit: Non aliter Trōs Aeneas et Daunius hērōs |