Catullus to Cicero 13 sine doctrīnā quam sine natūrā valuisse doctrīnam. 10 Atque idem ego contendō, cum ad nātūram eximiam atque illustrem accesserit ratiō quaedam conformātiōque doctrinae, tum illud nescio quid praeclarum ac singulare solere existere. Ex hōc esse hunc numero, quem patrēs nostrī vīdērunt, 15 Africanum; ex hōc C. Laelium; ex hoc fortissimum virum, et illis temporibus doctissimum, M. Catonem illum senem. Qui profectō, si nihil ad percipiendam virtutem litteris adiuvarentur, numquam sẽ ad earum studium contulissent. Quod si nōn hīc 20 tantus fructus ostenderetur, et si ex his studiīs delectatiō sōla peteretur, tamen, ut opinor, hanc animi adversiōnem humānissimam ac liberālissimam iudicārētis. Nam ceterae neque temporum sunt neque aetatum omnium neque locōrum; haec 25 studia adulescentiam alunt, senectutem oblectant, secundās res ornant, adversis perfugium ac sōlācium praebent, delectant domī, nōn impediunt forīs, pernoctant nobiscum, peregrīnantur, rusticantur. CICERO, Pro Archia 15, 16. 15. Catullus to Cicero Catullus pays this pretty compliment to Cicero. Cicero loved poetry; but he was not in the habit of quoting contemporary poets and never alludes to Catullus. Disertissime Rōmuli nepōtum, Quot sunt quotque fuere, Marce Tullī, 5 14 A Lover of Peace Quotque post aliis erunt in annis, Tanto pessimus omnium poēta, Quantō tu optimus omnium patrōnus. IO Tibullus, on his way to the wars, curses the man who first forged a sword. Quis fuit, horrendōs prīmus qui protulit ensēs? Quam ferus et vērē ferreus ille fuit! Tum caedes hominum generī, tum proelia nāta ; Tum brevior dīrae mortis aperta via est. 5 An nihil ille miser meruit, nos ad mala nostra Vertimus, in saevās quod dedit ille ferās? Dīvitis hoc vitium est auri; nec bella fuerunt, Faginus adstabat cum scyphus ante dapēs. Nōn arcēs, nōn vallus erat, somnumque petebat Sēcūrus variās dux gregis inter ovēs. Tum mihi vīta foret, vigilī nec tristia nossem Arma, nec audissem corde micante tubam. Nunc ad bella trahor; etiam quis forsitan hostis Haesura in nostrō tēla gerit latere. 15 Sed patrii servāte Larēs; aluistis et īdem, Cursarem vestros cum tener ante pedēs. TIBULLUS i 10, 1-14. A Woman's Desperate Deed 15 17. A Woman's Desperate Deed Livy tells this tragical story, to shew the miseries caused by the misrule of Philip, King of Macedonia. The date is about 182 B.C. Hērodicum, principem Thessalōrum, multīs ante annis Philippus occiderat; generōs quoque ēius postea interfecit; in viduitate relictae filiae, singulōs filiōs parvōs habentēs. Theoxena et Archō nōmina iīs erant mulieribus. Theoxena, 5 multīs petentibus, aspernāta nuptias est; Archō Poridī cuidam nupsit, et apud eum plūrēs ēnīsa partūs, parvis admodum relictis omnibus, decessit. Theoxena, ut in suis manibus liberi sorōris ēducārentur, Poridī nupsit, et, tamquam omnes ipsa 10 ēnīsa foret, suum sorōrisque filiōs in eadem habēbat cūrā. Postquam rēgis edictum de comprehendendis liberis eōrum, qui interfectī essent, accepit, ad rem atrōcem animum adiecit, ausaque est dicere, sẽ suā manu potius omnes interfecturam, quam in 15 potestatem Philippi venirent. Poris, abōminātus mentiōnem tam foedī facinoris, Athēnās dēportātūrum eōs ad fidos hospites dixit, comitemque ipsum fugae futurum esse. Proficiscuntur ab Thessalonīcā Aeniam; ibi nāvem, praeparātam ā Poride, 20 de tertia vigilia conscendunt, tamquam reditūrī Thessalonicam; sed traicere in Euboeam erat prōpositum. Ceterum in adversum ventum nequiquam eōs tendentes prope terram lux oppressit; et rēgiī, qui praeerant custodiae portus, lembum armātum 25 16 The Building of Carthage ad comprehendendam eam nāvim mīsērunt. Cum iam appropinquabant, Poris quidem ad hortātiōnem rēmigum nautarumque intentus erat; interdum, manūs ad caelum tendens, deōs, ut ferrent opem, 30 ōrābat. Ferox interim femina, ad multō ante praecogitatum revolūta facinus, venenum diluit ferrumque prōmit, et, positō in conspectu pōculō strictisque gladiis, 'Mors' inquit 'ūna vindicta est. Viae ad mortem hae sunt; qua quemque 35 animus fert, effugite superbiam rēgiam. Agite, iuvenēs mei, primum, qui maiores estis, capite ferrum, aut haurīte pōculum, si segnior mors iuvat.' Et hostes aderant, et auctor mortis instābat. Alii aliō lētō absumptī sēmianimēs ē 40 nāve praecipitantur. Ipsa deinde virum, comitem mortis, complexa, in mare sēsē deiecit. Nāve, vacuā dominīs, rēgiī potītī sunt. LIVY xl 4, 2. 18. The Building of Carthage Aeneas and his company, after a terrible storm, reach the coast of Africa. They climb a hill, from which they see the Tyrians busy in building the city of Carthage. Corripuere viam interea, quà sẽmita monstrat. Iamque ascendebant collem, qui plūrimus urbī Imminet adversasque aspectat dēsuper arcēs. Mīrātur mōlem Aeneas, māgālia quondam ; 5 Mīrātur portās, strepitumque, et strāta viārum, Instant ardentes Tyrii pars ducere mūrōs Drowned at Sea 17 Mōlīrīque arcem et manibus subvolvere saxa, ΙΟ 15 19. Drowned at Sea Paetus was drowned at sea on the voyage to Egypt. His death was due to his wish to make money. Ergo sollicitae tu causa, pecunia, vitae es! Tū Paetum, ad Phariōs tendentem lintea portus, 5 Nam, dum te sequitur, prīmō miser excidit aevō, D. S. L. 2 IO |