in flore virium se credens esse. Eumeni ante omnes in- 3 festus erat; a cuius sanguine ordiens bellum, Euandrum Cretensem, ducem auxiliorum, et Macedonas tres adsuetos ministeriis talium facinorum ad caedem regis subornat, litterasque eis dat ad Praxo hospitam, principem auctoritate et opibus Delphorum. Satis constabat Eumenem, ut sac- 4 rificaret Apollini, Delphos escensurum. Praegressi cum Euandro insidiatores nihil aliud ad peragendum inceptum quam loci opportunitatem, omnia circumeuntes, quaerebant. Escendentibus ad templum a Cirrha, priusquam 5 perveniretur ad frequentia aedificiis loca, maceria erat ab laeva iuxta semitam paulum exstantem a fundamento, qua singuli transirent, dextra pars labe terrae in aliquantum altitudinis derupta erat. Post maceriam se abdiderunt 6 gradibus adstructis, ut ex ea velut e muro tela in praetereuntem conicerent. Primo a mari circumfusa turba 7 seven miles from the coast, on the 6. gradibus adstructis: on steps placed against it. muro: city wall. 7. a mari: connect closely with primo; at first, starting from the amicorum ac satellitum procedebat, deinde extenuabant 8 paulatim angustiae agmen. Vbi ad eum locum ventum est, qua singulis eundum erat, primus semitam ingressus Pantaleon, Aetoliae princeps, cum quo institutus regi sermo 9 erat. Tum insidiatores exorti saxa duo ingentia devolvunt, 10 quorum altero caput ictum est regi, altero humerus; sopitusque ex semita proclivi ruit in declive, multis super prolapsum iam saxis congestis. Et ceteri quidem etiam amicorum et satellitum, postquam cadentem videre, diffugiunt; Pantaleon constanter inpavidus mansit ad protegendum regem. I 16. Latrones cum brevi circumitu maceriae decurrere ad conficiendum saucium possent, velut perfecta re in iugum Parnasi refugerunt eo cursu, ut, cum unus non facile sequendo per invia atque ardua moraretur fugam eorum, ne ex conprenso indicium emanaret, occiderint 2 comitem. Ad corpus regis primo amici, deinde satellites ac servi concurrerunt, tollentes sopitum vulnere ac nihil 3 sentientem. Vivere tamen ex calore et spiritu remanente sea. circumfusa turba: better taken as abl.; for the meaning of circumfusa see on 22, 7, II. 8. regi: dat. of agent; cf. 21, 34, 9. 10. proclivi: this may mean simply that the path went up hill (cf. 5, 43, 2) or that it sloped from the wall on the left to the precipice on the right. multis . . . congestis: the abl. abs. of attendant circumstance here denotes an action subsequent to that of the principal verb, ruit; see on 21, 1, 5 inposito. — ceteri: referring for in praecordiis senserunt; victurum exigua ac prope nulla spes erat. Quidam ex satellitibus secuti latronum vestigia, 4 cum usque ad iugum Parnasi nequiquam fatigati pervenissent, re infecta redierunt. Adgressi facinus Macedones 5 ut inconsulte ita audacter, coeptum nec consulte et timide reliquerunt. Conpotem iam sui regem amici postero die 6 deferunt ad navem; inde Corinthum, ab Corintho per Isthmi iugum navibus traductis Aeginam traiciunt. Ibi 7 adeo secreta eius curatio fuit, admittentibus neminem, ut fama mortuum in Asiam perferret. Attalus quoque celerius quam dignum concordia fraterna erat credidit; nam et cum uxore fratris et praefecto arci tamquam iam haud dubius regni heres est locutus. Quae postea non fefellere 9 Eumenen; et quamquam dissimulare et tacita haberi pati statuerat, tamen in primo congressu non temperavit, quin sense not found elsewhere in prose. 5. ut . . . ita: though ⚫ yet. nec consulte: see § I cum. possent. 6. ab Corintho: connect with traiciunt. - per Isthmi . . . traductis: light boats could be dragged across at the narrowest point, where the width is about four miles. There were in antiquity several proposals to cut a canal, and the work was actually begun by the emperor Nero; only in 1893 was the undertaking completed. — Aeginam: at this time a possession of the kings of Pergamum. 7. admittentibus: sc. curantibus or amicis; see on 2, 23, 5 sciscitantibus. mortuum eum mortuum esse; the omission of the subject is not uncommon (see I, 25, 7 secuturos) nor is that of the auxiliary, but the omission of both and the fact that mortuus is used also as an adj. make the clause an awkward one; cf. 42, 17, 8 facturum and 3, 70, 5 circumventos interclusosque ab suis vociferans. — Attalus: brother and successor of Eumenes. concordia fraterna: a reference to the surname of Attalus, Philadelphus. 8. uxore: Stratonice; Plut. de frat. amore 18 says that Attalus married her.-arci: Livy regularly uses the gen. with praefectus. -heres: possessor; a rare and ante-classical use of the word; Paul. ex Fest. p. 99 heres apud antiquos pro domino ponebatur. uxoris petendae praematuram festinationem fratri obiceret. Romam quoque fama de morte Eumenis perlata est. I 17. Sub idem tempus C. Valerius ex Graecia, qui legatus ad visendum statum regionis eius speculandaque consilia Persei regis missus erat, rediit, congruentiaque omnia cri2 minibus ab Eumene adlatis referebat. Simul et adduxerat secum Praxo a Delphis, cuius domus receptaculum latronum fuerat, et L. Rammium Brundisinum, qui talis indici 3 delator erat. Princeps Brundisi Rammius fuit, hospitioque et duces Romanos omnes et legatos exterarum quoque gen4 tium insignes, praecipue regios, accipiebat. Ex eo notitia ei cum absente Perseo fuerat; litterisque spem amicitiae interioris magnaeque inde fortunae facientibus, ad regem profectus brevi perfamiliaris haberi trahique magis quam 5 vellet in arcanos sermones est coeptus. Promissis enim ingentibus praemiis petere institit ab eo rex, quoniam duces omnes legatique Romani hospitio eius uti adsuessent, quibus eorum ipse scripsisset ut venenum dandum curaret: 6 cuius scire se conparationem plurimum difficultatis et periculi habere; pluribus consciis conparari; eventu praeterea incerto esse, ut aut satis efficacia ad rem peragendam aut 7 tuta ad rem celandam dentur. Se daturum quod nec in dando nec datum ullo signo deprendi posset. Rammius 8 veritus, ne si abnuisset, primus ipse veneni experimentum esset, facturum pollicitus proficiscitur. Nec Brundisium ante redire quam convento C. Valerio legato, qui circa Chalcidem esse dicebatur, voluit. Ad eum primum in- 9 dicio delato, iussu eius Romam simul venit. Introductus in curiam, quae acta erant exposuit. BOOK XLV News of the Battle of Pydna at Rome B C. 1. Victoriae nuntii, Q. Fabius et L. Lentulus et Q. 1 Metellus, quanta potuit adhiberi festinatio, celeriter Ro-168 mam cum venissent, praeceptam tamen eius rei laetitiam invenerunt. Quarto post die quam cum rege est pugna- 2 |