nem in adventum fuum potuiffent, vifo ftatim hofte prope in voluntariam deditionem conceffif fent. Compoûtis circa Opuntem rebus, Toronem eft profectus. Et Attalus primò Oreum se recepit. inde quum fama accidiffet, Prufiam Bithynia regem in fines regni sui transgressum, omiffis Ro manis rebus atque Ætolico bello, in Afiam trajecit. Et Sulpicius Æginam claffem recipit, unde initio veris profectus erat. Haud majore certamine, quàm Opuntem Attalus ceperat, Philippus Toronem cepit. Incolebant urbem eam profugi ab Thebis Phthioricis. urbe fua capta à Philippo, quum in fidem Ætolorum perfugiffent, fedem eis Ætoli eam dederant, urbis vastatæ ac defertæ priore ejufdem Philippi bello. Tum ab Torone, ficut paullo antè dictum est, recepta profectus, Tritonon & Drymas, Doridis parva atque ignobilia oppida, cepit. inde Elatiam, juffis ibi fe opperiri Ptolemæi Rhodiorumque legatis, venit. Ubi quum de finiendo Ætolico bello ageretur, (affuerant enim Legati nuper Heracleæ concilio Romanorum Ætolorumque) nuncius affertur, Machanidam Olympiorum folenne ludicrum parantes Eleos aggredi ftatuiffe. Prævertendum id ratus, legatis cum benig no refponfo dimiffis; fe neque cauffam ejus belli fuiffe, nec moram (fi modò æqua & honesta conditione liceat) paci facturum; cum expedito agmine profectus per Boeotiam, Megaram, atque inde Corinthum defcendit. unde commeatibus fumptis, Phliunta Pheneumque petit. Et jam quum Heræam veniffet, audito, Machanidam fama adventus fui territum refugiffe Lacedæmonem, Ægium fe ad concilium Achæorum recepit: fimul claffem.

Punis

Punicam, ut mari quoque aliquid poffet, accitam, ibi ratus fe inventurum. Paucis antè diebus in Phoceas trajecerant Poni: inde portus Arcananum petierant, quum ab Oreo profectum Attalum Romanofque audiffent; veriti, ne ad fe iretur, & intra Rhium (fauces ex funt Corinthii finus) oppri

merentur.

VIII. Philippus morebat quidem & angebatur, quum ad omnia ipfe raptim îffet, nulli tamen fa rei in tempore occurriffe, & rapientem omnia ex oculis elufiffe celeritatem fuam fortunam. In concilio autem dissimulans ægritudinem, elato animo differuit: teftatus Deos hominefque, fe nullo loce, nec tempore defuisse, quin ubi hostium arma concrepuissent, eò, quanta maxima poffet celeritate, tenderet : fed vix rationem iniri poffe, utrùm ab se audacius, an fugacius ab hoftibus, geratur bellum. Sic ab Opunte Attalum, fic Sulpicium à Chalcide, fic eis ipfis diebus Machanidam è manibus fuis elapfum. Sed non femper felicem effe fugam: nec pro difficili id bellum babendum, in quo, fi modò congref-. fus cum hoftibus fis, viceris. Quod primum effet, confeffionem fe hoftium habere, nequaquam pares effe fibi: brevi & victoriam haud dubiam habiturum, nec meliore eventu eos fecum quàm fpe pugnaturas. Læti regem focii audierunt. Reddidit inde Achæis Heræam & Triphyliam. Alipheram autem Megalopolitis, quòd fuorum fuiffe finium fatis probabant, reftituit. inde navibus acceptis ab Achæis (erant autem tres quadriremes & biremes totidem) Anticyram trajecit. inde quinqueremibus. feptem, & lembis viginti amplius, quos ut adjungeret Carthaginienfium claffi, miferat in Corinthi

um finum, profectus ad Erythras Ætolorum, quæ prope Eupalium funt, exfcenfionem fecit. Haud fefellit Ætolos: nam hominum quod aut in agris, aut in propinquis caftellis Potidaniæ ac Apolloniæ fuit, in filvas montefque refugit. Pecora, quæ inter feftinationem abigi nequiverant, funt direpta & in naves compulfa. Cum his ceteraque præda Nicia prætore Achæorum Ægium miffo, quum Corinthum petiffet, pedeftres inde copias per Boeotiam terra duci juffit. ipfe à Cenchreis, præter terram Atticam fuper Sunium navigans, inter mcdias prope hostium claffes Chalcidem pervenit. inde, collaudata fide ac virtute, quòd neque timor, neque fpes flexiffent eorum animos; hortatusque in pofterum, ut eadem conftantia permanerent in focietate, fi fuam quàm Oritanorum atque Opuntiorum fortunam mallent; ab Chalcide Oreum navigat. principumque iis, qui fugere capta urbe quàm fe Romanis tradere maluerant, fumma rerum & custodia urbis permissa, ipfe Demetriadem ab Euboea, unde primò ad opem ferendam fociis profectus erat, trajecit. Caffandreæ deinde centum navium longarum carinis pofitis, contractaque ad effectum ejus operis multitudine fabrorum navalium, quia res in Gæcia tranquillas & profe&tio Attali fecerat, & in tempore laborantibus fociis latum ab fe auxilium, retro in regnum concef fit, ut Dardanis bellum inferret.

IX. Extremo æftatis ejus, qua hæc in Græcia funt gefta, quum Q. Fabius Maximus, pater, legatus ab M. Livio confule Romam ad fenatum nunciâffet; confulem fatis præfidii Galliæ provinciæ credere L. Porcium cum fuis legionibus effe, de

cedere

2

cedere fe inde ac deduci exercitum confularem poffe: Patres non M. Livium tantùm redire ad urbem, fed collegam quoque ejus C. Claudium jufferunt. Id modò in decreto interfuit, quòd M. Livii exercitum reduci, Neronis legiones Annibali oppofitas manere in provincia jufferunt. Inter confules ita per literas convenit; ut quemadmodum uno animo rempublicam geffiffent, ita, quan quam ex diverfis regionibus convenirent, uno tempore ad urbem accederent. Prænefte qui prior veniffet, collegam, ibi operiri juffus. Fortè ita evenit, ut eodem die ambo Prænefte venirent. inde præmiffo edicto, ut triduo post frequens fenatus ad ædem Bellona adeffet, omni multitudine obviam effusa, ad urbem acceffere. Non falutabant modò universi circumfufi, fed, contingere pro fe quif que victrices dextras confulum cupientes, alii gratulabantur, alii gratias agebant, quòd eorum opera incolumis refpublica effet: In fenatu quum more omnium imperatorum, expofitis rebus ab fe geftis, poftulaffent, ut pro republica fortiter feliciterque administrata & Diis immortalibus haberetur honos & ipfis triumphantibus urbem inire liceret ; Se verò ea, quæ poftularent, decernere, Patres, merito Deorum primùm, dein fecundùm Deos confulum, refponderunt : & fupplicatione amborum nomine, & triumpho utrique decreto, inter ipfos, ne, quum bellum communi animo geffiffent, triumphum separarent, ita convenit; ut quoniam & in provincia M. Livii res gefta effet, & eo die, quo pugnatum foret, ejus fortè aufpicium fuiffet; exercitus Livianus deductus Romam veniffet, Neronis de provincia deduci non potuiffet ; ut M. Livium

quadrigis

quadrigis urbem ineuntem milites fequerentur, C. Claudius equo fine militibus inveheretur. Ita confociatus triumphus, cum utrique, tum magis ei, qui, quantum merito anteibat, tantum honore collegæ cefferat, gloriam auxit: illum equitem ajebant fex dierum fpatio tranfcurriffe longitudinem Italia; & eo die cum Afdrubale in Gallia fignis collatis pugnâsse, quo eum caftra adverfus fefe in Apulia pofita habere Annibal credidiffet. ita unum confulem pro utraque parte Italia adverfus duos duces, duos imperatores, hinc confilium fuum, hinc corpus oppofuiffe. nomen Neronis fatis fuiffe ad continendum caftris Annibalem: Afdrubalem verò, qua alia re, quàm adventu ejus obrutum atque exftinЯum effe? Itaque iret alter conful fublimis curru multijugis, fi vellet, equis: une equo per urbem. verum triumphum vehi : Neronemque, etiam fi pedes incedat, vel parta eo bello, vel fpreta eo tri umpho gloria memorabilem fore. Hi fermones fpe&tantium Neronem ufque in Capitolium profecuti funt. Pecuniæ in ærarium tulerunt feftertium tricies octoginta millia æris. militibus M. Livius quinquagenos fenos affes divifit. tantundem C. Claudius abfentibus militibus fuis est pollicitus, quum ad exercitum rediffet. Notatum ea die plura carmina militaribus jocis in C. Claudium, quàm in confulem fuum jactata. Equites L. Veturium & Q. Cæcilium legatos magnis tuliffe laudibus hortatofque effe plebem, ut eos confules in proximum annum crearent. adjeciffe equitum prærogativæ auctoritatem confules; poftero die in concione, quàm forti fidelique duorum præcipuè legatorum opera ufi effent, commemorantes.

X. Quum