Immagini della pagina
PDF
ePub

72. Quis in praesens modo satis cautum fuerat.

73. Magnam exorsus orationem.

74. Impotens et nimius animi est.

75. Anxius animi atque incertus.

76. Consili aeger.

77. Ne inrumiendi po...... sublicibus cavata

Fr. 72.] Arusian. p. 242. Lind.
Fr. 73.] Arusian. p. 229.
Fr. 74.] Arusian. p. 249.
Fr. 75.] Arusian. p. 216.

Fr. 76.] Arusian. p. 212.

.....

essent.

Fr. 77.] Festus p. 239. Lind. De ponte sublicio dixisse Sallustium in Historiarum libro IV. eo loco, ubi haec verba lecta fuerunt, intelligitur ex Festo 1. 1.

C. SALLUSTI CRISPI

HISTORIARUM FRAGMENTA.

LIBER V.

ARGUMENTUM.

CAP. I.

Bellum Mithridaticum. Mithridates Pontum recipit;

senex validissimus in pugna vulneratur. Seditio legionum ad Nisibim. Clodius seditionis concitator. Lucullus militibus haud gratus; Quintium per

movere studet, ne sibi adversetur. Marc. Rex Lucullo auxilium negat. Legiones Valerianae ab exercitu discedunt. Fr. 1-14. [Anni 68. 67. a. Chr. n.]

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]

Bellum Mithridaticum. Mithridates Pontum recipit; senex validissimus in pugna vulneratur.

Seditio legionum ad Nisibim.

tionis concitator. Lucullus militibus haud gratus;

[ocr errors]
[ocr errors]

Clodius sediQuintíum permo

vere studet, ne sibi adversetur. Marc. Rex Lucullo auxilium negat. - Legiones Valerianae ab exercitu discedunt.

1. Adeo illis ingenita est sanctitas regii nominis.

2. Luxo pede.

Fr. 1.] Serv. ad Virg. Georg. IV, 211. Dici videtur de Mithridate in Pontum regresso, regnumque magno subditorum studio rursus occupante;

cf. Appian. B. Mithrid. c. 88. Eutrop. VI, 9. Dio Cass. XXXV, 9.

Fr. 2.] Probus p. 133. Lind. (p. 1476. P.). Mithridates in pugna

3. Prohibet nocere venenum, quod tibi datur.

4. Peractis septuaginta annis armatus equum insilire.

5. Et in proeliis actu promptus.

6. Turbinum motus vagus est et disiectus et [uti Sallustii verbis utar] vorticosus.

7. Regem avorsabatur.

8. Ceteri negotia sequebantur familiaria legatorum aut tribunorum, et pars sua, commeatibus, mercatis...

9. Qui uxori eius frater erat.

10. [Σαλούστιος μὲν οὖν φησι] χαλεπῶς διατεθῆναι τοὺς στρατιώτας πρὸς αὐτὸν εὐθὺς ἐν ἀρχῇ τοῦ πολέμου πρὸς Κυζίκῳ καὶ πάλιν πρὸς Αμισῷ δύο χειμῶνας ἑξῆς ἐν χάρακι διαγαγεῖν ἀναγκασθέντας.

11. Lucullus pecuniam Quintio dedit, ne illi succederetur.

cum M. Fabio Adriano graviter pedem vulneratur; cf. Appian. Mithrid. c. 88. Dio Cass. XXXV, 9.

Fr. 3.] Grammaticus inc. de generibus nominum p. 58. ed. Otto. Capienda videntur verba de curatione vulneris Mithridatis per venenum; cf. Appian. B. Mithr. c. 88.

Fr. 4.] Arusian. p. 243. Lind. Laudatur in Mithridate sene vigor atque fortitudo; cf. Dio Cass. XXXV, 9.

Fr. 5.] Donat. ad Ter. Eun. IV, 7, 14. Fragm. hoc cognati sensus est cum superiore.

Fr. 6.] Seneca Quaest. Nat. VII, 8. De vi turbinum dixit Sallustius, quum exposuit de pugna Mithridatis et Triarii ad Comana commissa; cf. Appian. B. Mithr. c. 88.

Fr. 7.] Arusian. p. 216. Lind. Rex videtur Mithridates.

Quae sequuntur Fragmenta 8-14, spectant omnia tum ad seditionem exercitus Luculliani, tum ad inimimicorum Luculli machinationes.

Fr. 8.] Non. II, 533. p. 138, 9. Merc. Agitur de Valerianis, imperio et disciplina militari exsolutis, et in urbe Nisibi per otium luxuriantibus; cf. Liv. Epit. XCVIII. Dio Cass. XXXV, 14.

sequebantur] v. ad Hist. Fr. III, 88. mercatis] Nonio auctore 1. 1. dictum est pro mercatibus.

Fr. 9.] Arusian. p. 231. Intelligitur P. Clodius, homo malignus et praecipuus militum ad seditionem instigator; cf. Plutarch. in Lucull. c. 34. Dio Cass. XXXV, 14.

Fr. 10.] Plutarch. in Lucullo c. 33.
Cf. Dio Cass. XXXV, 16.

Fr. 11.] Schol. Gronov. ad Cic. p. 1. Man. 10, 28. p. 441. Orell. Quum Romae Luculli adversarii in iisque L. Quintius (cf. Plut. in Lucull. c. 33.) perpetuo clamarent, alii bellum Mithridaticum demandandum esse, Lucullus pretio Quintium permovere studuisse videtur, ut a postulando successore sibi mittendo absisteret.

illi] Accuratius dicendum erat sibi; sed secundaria enunciatio, proprie ex Luculli mente suspensa, ab ipso auctore posita est; cf. Iug. 96, 2.

Fr. 12.] Priscian. XVIII, 4, 41. p. 123. Kr. Agitur de Lucullo auxilium a Q. Marcio Rege petente; cf. Dio Cass. XXXV, 15. Appian. B. Mithrid. c. 90.

Fr. 13.] Arusian. p. 244. Lind.

12. At Lucullus, audito Q. Marcium Regem proconsulem per Lycaoniam cum tribus legionibus in Ciliciam tendere.

13. Sed ubi ille militum voluntatem causatus.

14. Legiones Valerianae comperto lege Gabinia Bithyniam et Pontum consuli datum, sese missos esse.

CAP. II.

Res urbanae. Lex Gabinia. Pompeii
Gabinius Pompeium commendat.

dissimulantia et gloriatio. Catulus legem dissuadet.

15. Cupientissumus legis.

16. Quibus de caussis Sullam dictatorem uni sibi descendere equo, assurgere sella, caput aperire solitum.

17. Saepe celebritatem nominis intellego timentem.

Ille est Q. Marcius Rex, vano praetextu milites se sequi nolle Lucullo petitum auxilium negans; cf. Dio Cass. XXXV, 17.

Fr. 14.] Priscian. XVIII, 4, 41. p. 123. Kr.

lege Gabinia] Eius legis, ab A. Gabinio a. 67. a. Chr. n. latae, quamquam summa erat de uno imperatore contra praedones constituendo, tamen, quantum ex Sallustii loco coniicitur, complura capita fuisse videntur, quae ad Asiae res ordinandas pertinerent.

consuli] Is fuit M'. Acilius Glabrio; cf. Dio Cass. XXXV, 2. Plutarch. in Pomp. c. 30.

sese missos esse] De missione Valerianorum cf. Dio Cass. XXXV, 15.

Fr. 15.] Diomedes I. p. 291. Putsch. Verba intelligenda sunt de Pompeio, qui, quamvis cupientissimus esset legis Gabiniae, tamen eam cupidinem dissimulare studuit; cf. Dio Cass. XXXVI, 7.

Fr. 16.] Non. IV, 5. p. 236, 18. Merc. IV, 430. p. 397, 14. Serv. ad Virg. Aen. I, 111. III, 206. Arusian. p. 214. Lind. Verba sunt

ex oratione Pompeii simulatae modestiae et simul arrogantiae plenissima, qua imperium sibi destinatum recusavit; cf. Dio Cass. XXXVI, 8.

quibus de caussis] Spectant haec ad meritorum suorum in rempublicam commemorationem, quam Pompeius praemiserat; cf. Hist. Fr. III, 1, 1.

uni sibi] In dativo inest honoris habendi ratio et consilium.

descendere equo etc.] Haec omnia recepto usu pertinebant ad honorificentiam; cf. Serv. ad Virg. Aen. XI, 500. Seneca Ep. 64. Valer. Max. II, 2, 4. VIII, 5, 6. Dio Cass. XLV, 16,

solitum] cf. Plutarch. in Pomp. c. 8. in Crass. c. 6. Appian. B. C. I, 80. Valer. Max. V, 2, 9.

Fr. 17.] Priscian. XVIII, 4, 42. p. 123. Kr. Et huius et sequentis Fragmenti verba desumpta videntur ex Gabinii oratione, qua Pompeium populo commendans in senatum atque optimates, rogationi suae atque Pompeio valde obnitentes, vehementer invectus est.

celebritatem nominis] sc. Pompeii. timentem] sc. nobilitatem, quae vox subiectum est.

18. Video indigentiam dona quaesitum gratiae properantem. 19. Sane bonus ea tempestate contra pericula et ambitionem. 20. Nam si in Pompeio quid humani evenisset.

Fr. 18.] Priscian. XVIII, 4, 42. publico adversantem tum sane pro p. 123. Kr. republica stetisse.

indigentiam] Abstractum positum esse pro concreto liquet (v. ad Fr. III, 81, 20.); indigentia igitur dicitur pro indigentibus sive carentibus, sc. vera virtute, quales describit Marius in oratione nobilitati infestissimą, Iug. 85.

dona gratiae] Intelliguntur honores et imperia, populi gratiae debita, quae plerumque beneficia dicuntur; cf. Iug. 31, 16. 85, 3.

[ocr errors][merged small][merged small][merged small]

pericula] sc. quae reipublicae pararentur, novo atque inaudito imperio, quod ipsa dictatura multo maius esset, uni deferendo.

ambitionem] sc. Pompeii, qui, quamvis modestissimum se simularet, tamen nullis artibus parcebat, ut primus in civitate fieret, omnemque potentiam ad se raperet.

Fr. 20.] Arusian. p. 223. Lind. Verba sunt Catuli legem Gabiniam dissuadentis; cf. Cic. de imp. Cn. Pomp. 20, 59. Q. Catulus quum ex vobis quaereret, si in uno Cn. Pompeio omnia poneretis, si quid eo factum esset, in quo spem essetis habituri, cepit magnum suae virtutis fructum etc. Vell. II, 32, 1. Valer. Max. VIII, 15, 9. Plutarch. in Pomp. c. 25.

« IndietroContinua »