LXXII.

& Delfshauia, mense Iulio deducta præfidia. quod ets. Is. Switeno, vrbis Goudanæ præfecto, lenninus Riuius, vrbi à secretis, statim per literas indicauit; fimul obtestans, daret operam, ut boni ciues, grauia multa ab Hifpanis paffi, clementer haberentur. Is porrò ad Lumæum fcripfit, qui non multo poft vrbem vacuam occupauit. Sub hoc tempus parum abfuit, quin Harlemum Hispanis proderetur, obnoxium infidijs propter vicinum Amftelodamum, quod in Albani fide permanserat. Prætor vrbis epulum inftituerat, eoque magistratum vocauerat. huic etiam, etsi inuitus, Ioannes Coltermannus interfuit. dum conuiuantur, horâ decimâ vespertinâ accésus quidam esse ad portam Grauium nuntiat, qui intromitti in vrbem vellet. consul Theodorus Rampius ire in curiam hominem iubet, fub puluillo, quem designabat, claues inuenturum, quibus portam aperiret. id Coltermannus, nisi se præsente, cum futurum negaret, ægrè dimissus Grauium intrà vrbem admissum in diuerforium deducit. inde excubias lustraturus, in portis Sparwoudanâ & Schalcouicanâ, qui excubaret, vnum tantum deprehendit. & hæc quidem aperta erat; aduentabantque cohortes v à Bossuuio missæ, vt vrbem occuparent. ac feciffent, fi horâ præstitutâ adfuissent. quâ neglectâ, cafus eam, & Coltermanni virtus feruauit. quippe is excitatis ciuium proximis portam occlufit, & cohortem Ruichauerij in armis esse iuffit, itaq; exclufi Hifpani Sparnodanum

X

€15.10. danum recefferunt. Poftridiè verò couocato magistratu Coltermannus cum Berckenrodio & Kiefio collegis interuenit, restaurandis ciuium animis, eò magis perculsis, quod eodé tempore Rodericus Sapata, qui cum cohorte Hifpanicâ Hagâ aduenerat, prope vrbem ad portam australem in siluâ esset. Visum autem,vt Coltermannus ad Sonoium auxilij petédi proficifceretur; & Berckenrodius literis ad Switenum datis cohortem vnam submitti rogatet. Ac Coltermannus quidem, vbi Enchufam ad Sonoium venit, auxilia obtinuit: missique suppetias milites Ioc, fub ductoribus Lazaro Mullero, ac Cornelio Euerdingo. hisque se, præclaro in patriam affectu, ciues multi Hornani, & Alcmariani, vltro iunxere. Cum Beuerwicum perueniffent, ad secundum Harlemo lapidem, Hifpanos Hagâ cum curiæ Hollandicæ senatoribus, & magiftris rationum, commentarijs, instrumentisque omnibus, ac supellectile, ad vrbem accessisse nuntiatur. quamobrem ocius à Sonoio copias maiores poftulant. isque, quas recenter è Transiselania accepiffet, à Zacharia Glisenbergio collectas, illicò fubmifit, dato rufticis vicinis mandato, vt annona illuc comportarent. Postridie Mullerus fub auroram ad portam arenariam fuos ducit, misso prius oppidanis nuntio, vt ipfi quoque se coniungerent. vix aduenerat, cum cohortes v ab arce Cliuiensirectà in eum tendunt, quas aggreffus nullâ ferè suorum ftrage profligauit, ac Sparnodanum fugere compulit. fed hanc victoriam clades excepit. cIo. 19. quippe qui in silua Hifpani iam prælio feffos inua- XXII. détes, etfi fortiter pugnante Mullero, vincunt,fugantq;. eoq; conflictu cæsi instar 15 cc. victores Vltraiectum profecti, vbi cohortes aliquot Germanicæ in præfidio. sed oppidani, acerba pridem ab ijs passi, recipere in vrbem noluerunt. id ægerrimè ferentes in fuburbia, pagosq; adiectos, irá vertunt, igne & ferro omnia vastantes. sed ab Albano in Hannonia reuocati post dies aliquot difcefferunt.Tum senatores curiæ Hollandiæ, & magistri rationum, qui cum ijs venerant, in vrbem immigrant, ibi domicilium habituri. quanqua illis penè fine functione munus, cum pręter Amftelodamu, Mudam, Wesopum, & in Brabantico limite Heusda, tota prouincia defeciffet: his verò plus occupationum reliquum fuit, cum ad ipfos etiam Vltraiectinæ ditionis, Frifiæ, Groningæ, & Trasiselaniæ rationes pertinerent. Interim Auriacus acceptâ è Galliâ exiguâ pecuniâ, sed maiore ab Hafsiæ Landgrauio, oppignerato patrimonio, in Germania exercitum conscripserat equitum v11 clo,peditum xv.infuper Belgarum 111 clo. Duces primarij Burchardus Barbius, Ernestus Mandeslous, & Henricus frater, erat. hunc transmisso in Gelriâ Rheno prope Dusburgū ad Aldekercam & Essenam luftrauit. In Gallia Jenlifius, de Naffouij, & cæterorú ducum sententiâ missus, à rege auxilia & promissa obtinuit. Colinius copias in limite parauerat, quas ipse duceret.

Xij

€15.15. erant peditum iv clo, sub Rentio, lumellio, & Bel-
***11. lingeruillio. equites cc cataphracti, & leuis armaturæ
turmæ 11. præcursoribus Petrobuferius Genissacus
præe
præerat. reliquum equitatum Philippus Lanoius Bel-
Iouacus ducebat. Monitus erat, cum difcederet, iterum-
que mox per literas, à Noffouio lenlifius, ut facto per
agrum Cameracensem itinere ad fratris Auriaci copias fead-
iungeret : nam vt recta Montes duceret, peruulojum valde
effe, nec fibi expedire. Sed ille animi ferocior, cùm fuis
se copijs liberare obsessos posse confideret, ne in iftius
gloriæ partem quisquam veniret, ceu contrario Colinij
imperio, vtile admodum confilium neglexit. Intereà
temporis leuibus ad vrbem prælijs certatur ; & cum v
Eid. Sext. ad messem colligédam præfidiarij exijssent,
cum magnâ rufticorum manu, pugna fatis atrox ob-
orta est, in quâ profligati obsessi, incumbente Bernar-
dino Mendola, amissis plurimis retrò cedere in vrbem
coguntur. ex obsessoribus cæfi pauci leuis armaturæ
equites. Chiapinus Vitellius, & Rodericus Toleta-
nus, leuiter vulnerati. Jam augmentum caftris accef-
serat, turmæ equitum Arscotani, Mansfeldij, Boslu-
uij, Barlamontij, Noircarmij, & Altabrugij: ac è legio-
ne Rutianâ cohortes VII. tum exspectari quoque legio
Nicolai Poluillerij; & è Neapolitanâ, quæ Traiecti,
figna v. Didacus Zunica, Philippi apud Carolum
Galliæ regem orator, qui eius confilia ignoraret, fæpius

egerat, ne auxilia perducillibus Belgis mitteret; & acrius

1

etiam expoftulauerat, fœdus obteftans, quod violatum clo. Is. Supremi numinis vindictam irritaret, nec ita meritum Phi. xx11. lippum, qui distractum bellis ciuilibus contra fubditos perduelles adiutaßet. Carolus contra factum excufare, &, inut. to se admissum: idque haud obscurum, profcriptis nuper, qui in Belgium fuppetias irent. fed in regno necdum à turbis ciuilibus quieto, labefactatâ malestate, non omnia poße. multa nécesario Farid diffimulare, dih que mox, potentiæ iterum firmus, prohiberet. Ita ambiguoresponso, gratiæ & offensæ medius, Zunicam dimittit. Sed eodem tempore nobilis quidam ex aulâ ad Albanum Bruxellas miffus, per viam ad Fridericum Toletanum deflectens, eum de lenlisij confilio, copiarum numero, & itinere toto in. struit. quamobrem ille triduo post cccc equites, & sclopetarios 10 ccc, Gameracum versus mittit, qui, viam inter vrbem & Landrecium insidentes, hoftium res explorarent. lenlifius, cùm recta Montes ire inftituiffet, per Boffuuium iter habuerat, & inde Quieuregium, sesquimilliari ab vrbe, non fine fraude, cum viarum imperiti à ducibus proderentur. In eo itinere magna passim iniuria facta rufticis Hannonijs: vnde animi, antiquis odijs fatis infesti, longè magis exacerbati. Delatum ad Toletanum erat, Ienlisium secumequitum iv, peditum x c lo ducere. id, fiuerus mor finxerat, in talibus validus; fiue astu ducis divulgatum, vthostem terreret; intrepidus tamen Toletanus, qui & optimè numerum copiarum Gallicarum