gratiae conjungi a nobis finatis. Uno animo, uno V. e. 573.
confilio legatis fenatum, equites recenfeatis, aga. a. C. 179.
tis cenfum, luftrum condatis: quod in omnibus fe
re precationibus nuncupabitis verbis, Ut ea res
mihi collegaeque meo bene et feliciter eveniat,
id ita ut vere, ut ex animo velitis evenire: efficia
tisque, ut, quod Deas precati eritis, id vos velle
etiam homines credamus. T. Tatius et Romulus,
in cujus urbis medio foro acie hoftes concurrerant,
ibi concordes regnarunt. Non modo fimultates, fed
bella quoque finiuntur. ex infeftis hoftibus plerum-
que focii fideles, interdum etiam cives fiunt. At
bani, diruta Alba, Romam traduti funt: Latini,
Sabini in civitatem accepti. Vulgatum illud, quia
verum erat, in proverbium venit: Amicitias in
mortales, inimicitias mortales debere effe. Fremi-
tus ortus cum adfenfu, deinde univerforum vo-
ces idem petentium, confufae in unum, oratio-
nem interpellarunt. Inde Aemilius queftus quum
alia, tum bis a M. Fulvio fe certo confulatu deje.
&tum. Fulvius contra queri, fe ab eo femper
laceffitum, et in probrum fuum fponfionem fa-
&tam. tamen ambo fignificare, fi alter vellet, fe
in poteftate tot principum civitatis futuros.
Omnibus inftantibus, qui aderant, dexteras fi
demque dedere, mittere vere ac finire odium.
Deinde, conlaudantibus cunctis, deducti funt
in Capitolium. Et cura fuper tali re principum,
et facilitas cenforum egregie comprobata ab fena-
tu et laudata eft. Cenforibus deinde poftulanti
bus, ut pecuniae fumma fibi, qua in opera publica
uterentur, adtribueretur, vectigal annuum decre
tum eft.

XLVII. Eodem anno in Hifpania L. Poftu.
mius et Ti. Sempronius propraetores compara
verunt ita inter fe, ut in Vaccaeos e) per Lufita
niam iret Albinus, in Celtiberiam inde ) reverte-

®) Faccess Gron.

inde in Celtiberiam Gron. Crev.

recur

V.c.573. retur 8); Gracchus, fi majus ibi bellum effet, in .C, 179. ultima Celtiberiae penetraret. Mundam urbem

primum vi cepit, nocte ex inprovifo adgreffus. acceptis deinde obfidibus, praefidioque inpofito, caftella obpugnare, agros urere, donec ad prae, validam aliam urbem (Certimam adpellant Celtiberi) pervenit. ubi quum jam opera admoveret, veniunt legati ex oppido, quorum fermo antiquae fimplicitatis fuit, non disfimulantium bellaturos, fi vires effent, Petierunt enim, ut fibi in caftra Celtiberorum ire liceret ad auxilia accipienda, fi non inpetraffent, tum feparatim eos ab illis fe confulturos. Permittente Graccho, jerunt, et poft paucis diebus alios decem legatos fecum adduxerunt. Meridianum tempus erat. nihil prius petie runt a praetore, quam ut bibere fibi juberet dari. Epotis primis poculis, iterum popofcerunt; magno rifu circumftantium in tam rudibus et moris omnis ignaris ingenils. Tum maximus natu ex iis, Miffi fumus, inquit, a gente noftra, qui fcifcitaremur, qua tandem re fretus arma nobis inferres?. Ad hanc percunctationem Gracchus, Exersitu fe egregio fidentem veniffe, refpondit; quem fi ipfi vifere velint, quo certiora ad fuos referant, poteftatem fe eis facturum effe; tribunisque militum imperat, ut ornari omnes copias peditum equitumque, et decurrere jubeant armatas. Ab hoc fpetaculo legati miffi deterruerunt fuos ab auxilio circumfeffae urbi ferendo. Oppidani, quum ignes nocte turribus nequidquam (quod fignum convenerat) fustuliffent, deftituti ab unica fpe auxilii, in deditionem venerunt, feftertium quater et vicies ab jis eft exactum, quadraginta nobiliffimi equites: nec obfidum nomine, (nam militare juffi funt) et tamen re ipsa, ut pignus fidei effent.

XLVIII.

g) reverteretur. Gracchus, quod majus ibi b. e. i. u. C. penetravit. Gron.

reverteretur, fi m. i, b. effe; Gracchus i. u. C. penetrawet, Crey,

XLVIII. Inde jam duxit ad Alcen urbem, ubi V. c.573. caftra Celtiberorum erant, a quibus venerant nuper a. C. 179. legati. eos quum per aliquot dies, armaturam levem inmittendo in ftationes, laceffiffet parvis proeliis, in dies majora certamina ferebat, ut omnes extra munitiones eliceret. ubi, quod petebatur, fenfit effectum, auxiliorum praefectis im perat, ut, contracto certamine, tamquam multitudine fuperarentur, repente tergis datis, ad caftra effufe fugerent. ipse intra vallum ad omnes por tas inftruxit copias. Haud multum temporis in terceffit, quum ex compofito refugientium fuorum agmen, poft effufe fequentes barbaros confpexit. Inftructam ad hoc ipsum intra vallum habebat aciem. itaque tantum moratus, ut fuos refugere in caftra libero introitu fineret, clamore fublato, fimul omnibus portis erupit. Non fustinuere in' petum necopinatum hoftes. qui ad caftra obpu gnanda venerant, ne fua quidem tueri potuerunt. nam extemplo fufi, fugati, mox intra vallum paventes compulfi, poftremo exuuntur caftris. Eo die novem millia hoftium caefa: capti vivi trecenti viginti, equi centum duodecim, figna militaria triginta feptem. de exercitu Romano centum novem ceciderunt.

XLIX. Ab hoc proelio Gracchus duxit ad de populandum h) Celtiberiam legiones. et, quum ferret paffim cuncta atque ageret, populique alii' voluntate, alii metu jugum acciperent, centum tria oppida intra paucos dies in deditionem acces pit: praeda potitus ingenti eft. Convertit inde agmen retro, unde venerat, ad Alcen, atque eam urbem obpugnare inftitit. Oppidani primum inpetum hoftium fustinuerunt: deinde, quum fam non armis modo, fed etiam operibus obpugnarentur, diffifi praefidio urbis, in arcem univerfi conceffe runt. poftremo et inde, praemiffis oratoribus, in ditionem fe fuaque omnia Romanis permiferunt.

h) populandam Gron. Crev.

Magna

V.C.573. Magna inde praeda facta eft. multi captivi nobiles G. 179. in poteftatem venerunt; inter quos et Thurri filii duo et filia. Regulus hic earum gentium erat, longe potentiffimus omnium Hifpanorum. Audita fuorum clade, miffis, qui fidem venienti in caftra ad Gracchum peterent, venit. et primum quaefivit ab eo, ne fibi liceret ac fuis vivere? quum praetor vifturum refpondiffet; quaefivit iterum, fi cum Romanis militare liceret? id quoque Graccho permittente, fequar, inquit, vos adverfus veteres focios meos, quoniam illos ad me propiunt fufpicere. Sequutus eft inde Romanos, fortique ac fideli opera multis locis rem Romanam adjuvit.

L. Ergavia inde, nobilis et potens civitas, aliofum circa populorum cladibus territa, portas aperuit Romanis. Eam deditionem oppidorum haud cum fide factam, quidam auctores funt. e qua regione abduxiffet legiones, extemplo inde rebellatum, magnoque eum poftea proelio ad montem Chaunum cum Celtiberis a prima luce ad fextam horam diei fignis conlatis pugnaffe; multos utrim que cecidiffe: nec aliud magnopere, ne victos crederes, feciffe Romanos k), nifi quod poftero die laceffierint proelio manentes intra vallum 1); fpolia per totum diem legerint "); tertio die proelio majore iterum pugnatum; et tum demum haud dubie victos Celtiberos, caftraque eorum capta et direpta effe. Viginti duo millia hoftium eo die effe caefa, plus trecentos captos: parem fere equorum numerum; et figna militaria feptuaginta duo. inde debellatum, veramque pacem, non fluxa, ut ante, fide, Celtiberos feciffe. Eadem ae.. ftate et L. Poftumium in Hifpania ulteriore bis cum Vaccaeis egregie pugnaffe fcribunt. ad triginta et quinque millia hoftium ") occidiffe, et caftra obpugnaffe.

Cannum Gron. Crev.

k) magnopere viétores fuiffe Romanos, Grón.

1) manentes intra vallum proelie lacessierint Gron. Crev.
m) legisser Eaed.

n) hominum Faed,

pugnaffe. Propius vero eft, ferius in provinciam V. c. 573. perveniffe, quam ut ea aeftate potuerit res a. C. 179. gerere.

LI. Cenfores fideli concordia fenatum legerunt. princeps electus eft ipse cenfor M. Aemilius Lepidus pontifex maximus: tres ejecti de fenatu. retinuit quosdam Lepidus a collega praeteritos. Opera ex pecunia adtributa divifaque_inter fe haec confecerunt. Lepidus molem ad Tarracinam, ingratum opus, quod praedia habebat ibi, privatamque publicae rei inpenfam inpofuerat. Theatrum et profcenium ad Apollinis, aedem Jovis in Capitolio, columnasque circa poliendas albo locavit: et ab his columnis, quae incommode obpofita videbantur, figna amovit: clipeaque de columnis, et figna militaria adfixa omnis generis demfit. M. Fulvius plura et majoris locavit ufus: portum et pilas pontis in Tiberim; quibus pilis fornices poft aliquot annos P. Scipio Africanus et L. Mummius cenfores locaverunt inponendos. bafilicam poft argentarias novas et forum pifcatorium, circumdatis tabernis, quas vendidit in privatum; et forum, et porticum extra portam Trigeminam, et aliam poft navalia, et ad fanum Herculis, et poft Spei ad Tiberim aedem Apollinis Medici. Habuere et in promifcuo praeterea pecuniam. ex ea communiter locarunt aquam adducendam, fornicesque faciendos. Inpedimento operi fuit M. Licinius Craffus, qui per fundum fuum du. ci non eft paffus. Portoria quoque et vectigalia iidem multa inftituerunt. complura facella publica, quae fuerant °) occupata a privatis, publica facraque ut effent P), paterentque populo, curarunt. Mutarunt fuffragia: regionatimque generibus hominum, cauffisque, et quaeftibus, tribus de fcripferunt.

LII. Et alter ex cenforibus M. Aemilius petiit ab fenatu, ut fibi dedicationis templorum Regi

•) fuerant del. Gron.

nae

P) publica rurfus ut essent Grev,