230 C. SVETONI TRANQVILLI DIVVS CLAVDIVS [CAP. 45. 46]

relatus; quem honorem a Nerone destitutum abolitumque re46 cepit mox per Vespasianum. praesagia mortis eius praecipua fuerunt: exortus crinitae stellae, quam cometen uocant, tactumque de caelo monumentum Drusi patris, et quod eodem anno ex omnium magistratuum genere plerique mortem obierant. 5 sed nec ipse ignorasse aut, dissimulasse ultima uitae suae tempora uidetur, aliquot quidem argumentis. nam et cum consules designaret, neminem ultra mensem quo obiit designauit, et in senatu, cui nouissime interfuit, multum ad concordiam liberos suos cohortatus, utriusque aetatem suppliciter 10 patribus commendauit, et in ultima cognitione pro tribunali accessisse ad finem mortalitatis, quanquam abominantibus qui audiebant, semel atque iterum pronuntiauit.

1 destitutum a nerone G destitutum del. Graevius, desitum mauult Bentley abolitum (sine que) MX8, del. G. Becker, (tum) abolitum Bücheler 3 quam c. uocant del. G. Becker et Polak 4 quod** M 5 omni Bentley plerique om. G 6 ne ipse quidem (del. quidem l. 7) Bentley 10 patribus suppliciter G

12 accessisse se GT

subscr. c. suetoni tranquilli de uita caesarum diuus claudius explic. incipit nero feliciter M et sim. (om. feliciter) GIIR (lib. V post Claudius add. II, liber sextus post Nero GII) breuius in reliquis omisso auctoris nomine (lib. V notatur etiam in LS, lib. VI in QLS), nihil subscr. in P

Ex gente Domitia duae familiae claruerunt, Caluinorum 1 et Ahenobarborum. A(h)enobarbi auctorem originis itemque cognominis habent L. Domitium, cui rure quondam reuertenti iuuenes gemini augustiore forma ex occursu imperasse 5 traduntur, nuntiaret senatui ac populo uictoriam, de qua incertum adhuc erat; atque in fidem maiestatis adeo permulsisse malas, ut e nigro rutilum aerique adsimilem capillum redderent. quod insigne mansit et in posteris eius, ac magna pars rutila barba fuerunt. functi autem consulatibus septem, 2 10 triumpho censuraque duplici et inter patricios adlecti per

1 Schol. Lucani 2, 510 W. ex gente Domitia duae familiae claruerunt, Calui et Ahenobarbi, ut dicit Suetonius.

2 aenebarborum MGd

ut uidetur)

7 similem G

4 augustiore corr. ex auctiores M (m. 1 pilum Burm.

seuerauerunt omnes in eodem cognomine. ac ne praenomina quidem ulla praeterquam Gnaei et Luci usurparunt; eaque ipsa notabili uarietate, modo continuantes unum quodque per trinas personas, modo alternantes per singulas. nam primum secundumque ac tertium A<h>enobarborum Lucios, sequentis 5 rursus tres ex ordine Gnaeos accepimus, reliquos non nisi uicissim tum Lucios tum Gnaeos. pluris e familia cognosci referre arbitror, quo facilius appareat ita degenerasse a suorum uirtutibus Nero, ut tamen uitia cuiusque quasi tradita 2 et ingenita ret<t>ulerit. ut igitur paulo altius repetam, ata- 10 -uus eius Cn. Domitius in tribunatu pontificibus offensior, quod alium quam se in patris sui locum cooptassent, ius sacerdotum subrogandorum a collegiis ad populum transtulit; at in consulatu Allobrogibus Aruernisque superatis elephanto per prouinciam uectus est turba militum quasi inter sollemnia 15 2 triumphi prosequente. in hunc dixit Licinius Crassus orator non esse mirandum, quod aeneam barbam haberet, cui os ferreum, cor plumbeum esset. huius filius praetor C. Caesarem abeuntem consulatu, quem aduersus auspicia legesque gessisse existimabatur, ad disquisitionem senatus uocauit; mox 20 consul imperatorem ab exercitibus Gallicis retrahere temptauit successorque ei per factionem nominatus principio ciuilis 3 belli ad Corfinium captus est. unde dimissus Massiliensis obsidione laborantis cum aduentu suo confirmasset, repente destituit acieque demum Pharsalica occubuit; uir neque satis 25 constans et ingenio truci in desperatione rerum mortem timore appetitam ita expauit, ut haustum uenenum paenitentia euomuerit medicumque manumiserit, quod sibi prudens ac sciens minus noxium temperasset. consultante autem Cn. Pompeio de mediis ac neutram partem sequentibus solus censuit so hostium numero habendos.

3

Reliquit filium omnibus gentis suae procul dubio praeferendum. is inter conscios Caesarianae necis quamquam insons damnatus lege Pedia, cum ad Cassium Brutumque se

9 neronem G coaptassent r's 16 lucinius Mo

uitia om. G 12 comoptassent M (prior o corr. ex u), 14 auernisque superantis M (auern- etiam GQR) 22 successor G 23 massiliensi (massiensi S) X, massilienses G T 25 satis om. G 26 truci (qui) Polak 27 temere Bentley

propinqua sibi cognatione iunctos contulisset, post utriusque interitum classem olim commissam retinuit, auxit etiam, nec nisi partibus ubique profligatis M. Antonio sponte et ingentis meriti loco tradidit. solusque omnium ex iis, qui pari lege 2 5 damnati erant, restitutus in patriam amplissimos honores percucurrit; ac subinde redintegrata dissensione ciuili, eidem Antonio legatus, delatam sibi summam imperii ab iis, quos Cleopatrae pudebat, neque suscipere neque recusare fidenter propter subitam ualitudinem ausus, transiit ad Augustum et in diebus 10 paucis obiit, nonnulla et ipse infamia aspersus. nam Antonius eum desiderio amicae Seruiliae Naidis transfugisse iactauit.

uerum

Ex hoc Domitius nascitur, quem emptorem familiae pe- 4 cuniaeque in testamento Augusti fuisse mox uulgo notatum est, non minus aurigandi arte in adulescentia clarus quam 15 deinde ornamentis triumphalibus ex Germanico bello. arrogans, profusus, immitis censorem L. Plancum uia sibi decedere aedilis coegit; praeturae consulatusque honore equites R. matronasque ad agendum mimum produxit in scaenam. uenationes et. in circo et in omnibus urbis regionibus dedit, 20 munus etiam gladiatorium, sed tanta saeuitia, ut necesse fuerit Augusto clam frustra monitum edicto coercere. ex Antonia 5 maiore patrem Neronis procreauit omni parte uitae detestabilem, siquidem comes ad Orientem C. Caesaris iuuenis, occiso liberto suo, quod potare quantum iubebatur recusarat, 25 dimissus e cohorte amicorum nihilo modestius uixit; sed et in uiae Appiae uico repente puerum citatis iumentis haud ignarus obtriuit et Romae medio foro cuidam equiti R. liberius iurganti oculum eruit; perfidiae uero tantae, ut non modo 2 argentarios pretiis rerum coemptarum, sed et in praetura mer30 cede palmarum aurigarios fraudauerit, notatus ob haec et sororis ioco ......) querentibus dominis factionum repraesentanda

3 nisi] sibi M 8 neq. recusare neq. suscipere Polak 15 triumphalibus ornamentis G 16 uia om. T 19 edidit Bentley 24 putare M, portare L1 26 repentem d (Gujetus, Bentley) haut MGS (in M hastula annexa uix i significans) 27 gnarus MRS obruit POT 29 et от. М 30 sororis] Caesaris Ursin., Neronis Caesaris Oud. 31 ioco 5 (Sabellicus) et sic iam in R ss. pro u. l., loco 2 ante querentibus (quaerMR) suppl. (quae) Casaub., (qui) Ursin. (Oud.), at plura deesse uidentur, <et Tiberi edicto qui) propos. Bücheler repsentata R

praemia in posterum sanxit. maiestatis quoque et adulteriorum incestique cum sorore Lepida sub excessu Tiberi reus, mutatione temporum euasit decessitque Pyrgis morbo aquae intercutis, sublato filio Nerone ex Agrippina Germanico genita. 6 Nero natus est Anti post VIIII. mensem quam Tiberius 5 excessit, XVIII. Kal. Ian. tantum quod exoriente sole, paene ut radiis prius quam terra contingeretur. de genitura eius statim multa et formidulosa multis coiectantibus praesagio fuit etiam Domiti[i] patris uox, inter gratulationes amicorum negantis quicquam ex se et Agrippina nisi detestabile 10 2 et malo publico nasci potuisse. eiusdem futurae infelicitatis signum euidens die lustrico extitit; nam C. Caesar, rogante sorore ut infanti quod uellet nomen daret, intuens Claudium patruum suum, a quo mox principe Nero adoptatus est, eius se dixit dare, neque ipse serio sed per iocum et aspernante 15 Agrippina, quod tum Claudius inter ludibria aulae erat. 3 Trimulus patrem amisit; cuius ex parte tertia heres, ne hanc quidem integram cepit correptis per coheredem Gaium uniuersis bonis. et subinde matre etiam relegata paene inops atque egens apud amitam Lepidam nutritus est sub duobus 20 paedagogis saltatore atque tonsore. uerum Claudio imperium adepto non solum paternas opes reciperauit, sed et Crispi 4 Passieni uitrici sui hereditate ditatus est. gratia quidem et potentia reuocatae restitutaeque matris usque eo floruit, ut emanaret in uulgus missos a Messalina uxore Claudi[i], qui 25 eum meridiantem, quasi Britannici aemulum, strangularent. additum fabulae ad eosdem dracone e puluino se proferente

4 Epit. 5, 1

5 cf. Capitol.

3 Einhard. 3 morbo aquae intercutis diem obiit. patre Domitio Aenobarbo genitus, matre Agrippina. Verus 1, 8 natus est . . . XVIII Kl. Ianuariarum die, quo et Nero.

1 sanxit] dixit Lipsius, suasit Polak 5 Anti Roth (Antii Turnebus et sic manu rec. adscriptum in P), ante 2 post om. T nonum GRT, nouem (et tum menses) I15 (uulg.) 8 formidolosa 2, cf. Aug. 91 11 felicitatis post Ursinum multi 14 patrum M, patrem Q 17 tremulus T, corr. II2 21 uero claudio M, claudio uero Go narit Lipsius messalanța (sic) M

i

25 ema

uxore Claudii suspecta Polakio

27 ad MLP, at G (Roth), et r,

26 britanicae multum M (i ss. m. 2) om. OST (recte puto), est pars edd. post Lugd. a. 1544 (addita fabula est Lipsius); at bene se habet deleto additum fabulae (cf. Herm. 40 p. 186)