tum habui.

De

ab a. 1472 impressas Hain enumerat no. 6382 sqq. emendanda bene meruerunt Robertus Stephanus 65) a. 1529 et Fridericus Lindenbrogius a. 1602, uterque Parisiis et Parisinis subsidiis usus. Et plurima, nisi omnia fallunt, codici Regio 7920 Saec. XI. debuerunt, quem ego quoque benevolentia Iacobi Hunziker diligentissime colla Eius libri tanta est praestantia, ut vel post Stephanum et Lindenbrogium bonarum lectionum mihi quoque spicilegium relictum fuerit haudquaquam paenitendum. Non nulli usui fuit et Lindenbrogio, ut suspicor, et mihi alter codex Parisinus 7921 Saec. XV. chartaceus, ab eodem amico examinatus; sed is veterum editionum 66) tam similis est, ut emendantis studium parum adiuvet. Eandemque Leidensis codicis rationem esse ab Ritschelio certior factus sum; nam de Theodori Boendermakeri Ultraiectini exemplo nihil ad Terentianam vitam Westerhovius attulit. Ceterum hic brevitati co magis studere licebit, quod et de summa re critica et de singulis plerisque copiosius exposui in Museo Rhenano 12 p. 174, quo studiosos lectores delego. Meminerit igitur qui hoc exemplum cum prioribus conferre volet, nusquam Parisinorum codicum ac praecipue vetustioris auctoritatem a me desertam esse nisi lectore monito.

292, 2 servit ego pro servit vel servivit | 7 sit Aldus a. 1517 pro est 7 ad dominum Romanum lac Gronovius. adduci Romam ibique venire Schopen, cfr. p. 265, 20. Gellius 5, 14, 26 | 17 vocem divinam Muretus a. 1555 pro vocem dum et vel voce divina | 18 Philum ego pro firum vel furium | 19 ab hisce Aldus. Ad lacunam explendam propter (vel ob) morum elegantiam: Redis addiderim, cfr. Mus. Rhen. 12 p. 187 | 23 Mortuust Stymphalo ego

65) Nam quod in Museo Rhenano 12 p. 174 modo suspicatus eram videri Erasmum nihil nisi Stephani editionem repetisse, id postea ita se habere cognovi. Stephanus enim ex veteri codice Donati commentum multis locis castigavit, Erasmus paucula modo et ex ingenio mutavit.

66) Quibus in conferendis me adiuverunt amicissime Ioannes Zündel Bernas et Gustavus Becker Lübecensis.

Horatii vila.

pro Mortuus est in falo (phalo) | 23 in oppido ego pro oppido | 24 nil ter Wolf pro nihil | 25 id Wolf pro idem | 29 et 34 Caecilio et Caecilii Crinitus et Muretus pro Caerio et Caerii ex p. 291, 38; etiam p. 294, 25 Parisinus prior Celio habet | 30 dicitur Th Mommsen; totus versus et amplius a Parisino priore abest | 35 dinumeratione Schopen pro denumeratione vel de enumeratione | 37 Hecyra summota Th Mommsen 38 die omittunt veteres edd. pro nova Ritschl.

293, 6 eamque Schopen pro namque vel eandem | 8 isti edd. pro ipsi | 11 cum Aldus pro quod | 14 tempore omittunt Parisini | 19 domui ego pro demu vel domi| 28 Santra Erasmus pro Satra | 32 Popillio Muretus pro Popilio, Pompilio, Popillo | 34 dicantur ego pro dicuntur vel dicerentur | 37 qua Ascensius a. 1504 et Hare pro qui vel quia, cfr. p. 59, 23.

294, 1 percipiendi edd. pro percipienda; addi quoque potuit ad 3 egressus urbem est Stephanus 6 et navem ut pro navem (navim) ut ego. navim cum edd. | 9 e Menandro Schildius a. 1656, sed cfr. Cicero de finibus 1, 3, 7. Gellius 2, 23, 6. Donatus in appendice huius vitae | 10 Arcadiae Stymphalo sive Leucadia Erasmus. sinu Leucadiae Parisinus posterior, Edd. 12 ex ego pro ac ex vel acri 16 in via Burmannus, sed cfr. p. 116, 15. 147, 28. 208, 29. 231, 19. 252, 9. 291, 25. 295, 14 | 16 villam delet Schopen, sed cfr. p. 113, 28 | 16 Quo magis miror etc. delet Bothe, sed cfr. p. 162, 17. 262, 10 | 18 nihil Publius Scipio profuit, nihil ei Laelius Aldus ex p. 292, 23 | 19 id Wolf pro idem | 24 dices Ascensius, Aldus 25 Vulcalius Seb Brant a. 1503 pro Vulcanus | 33 tu in summis o Stephanus pro tu in summisso vel tam summisso | 37 neve pro neque ego. neque in edd. | 37 despectus edd. pro despecta ex vel despecta | 38 ac ego pro au vel et.

Q. Horatii Flacci vitam ab aliquo) veterum

67) Fortasse Acrone, cum Porphyrio ipsum se dicat de vita poetae narrationem scripsisse, ad Satir. 1, 6, 41.

commentatorum Horatii servatam primum 6) a. 1548 Petrus Nannius Alcmariensis miscellaneorum p. 72, tum in Horatianis editionibus Muretus a. 1555, Lambinus a. 1567 et Cruquius a. 1578 vulgaverunt. Haec exempla tam multis rebus inter se differunt, ut sane mirandum sit qua ratione omnia ex uno eodemque vetere libro hausta esse dicantur; quippe codice, qui Gandavi in bibliotheca S. Petri Blandinia asservabatur, antiquissimo Nannius per se et Mureti gratia Antonius Morillonus, denique Cruquius usi esse volunt. Et Cruquius quidem minimum negotii facessit, cum totus fere ex Mureto et Lambino pendeat, interdum ad Nannium inclinet, semel tantummodo scripto libro aliquid debeat 69). Porro Lambinus ne tantillum quidem e vetere libro desumpsit, sed is compositis Nannii et Mureti exemplis emendatiorem' ut ipse ait, ut mihi videtur corruptiorem scriptionem reddi." dit sui ingenii placitis. At Muretus tot lectiones proprias Nannioque ignoratas habet easque tam diversa natura, ut alter quidam codex Morillono qui eius auctor est praesto fuisse debeat, cuius ille collatione emendatum Nannianum exemplum e Flandria Venetias miserit70).

68) Diu ante Nannium Petrus Crinitus eam vitam sibi notam fuisse significavit, de poetis Lat. 3, 38. Memoria non indignum est, quae a Suetonio referuntur Augusti ad Flaccum epistolae confictas illi visas esse neque dignas tanto principe eiusque summa eruditione'. Criniti librum editum vidi a. 1508, sed antiquior editio exstare dicitur de a. 1500.

Sed

69) Vocabulum quosdam p. 298, 2 et in scriptis exstat neque a quoquam ante Cruquium typis impressum est. p. 297, 3 Quintus, 4 quidem, 10 in gratiam, 12 demonstratur, 15 hinno me, 18 ut hoc, 24 suggerere, 33 putissimum, p. 298, 15 ne accusem brevitatem Lambino obsecutus, p. 297, 5 exprobrasset in altercatione, 16 extremis Esquiliis, 29 habeo, p. 298, 27 epistola obscura suo genio indulgens, utraque sine librorum auctoritate scripsit. Praeterea p. 297, 36 deprehendisse se in Blandiniis manuscriptis' lacunam ait, de qua explenda desperaret.

70) Hoc aliquot exemplis demonstrandum esse intelligo, Multa quidem ab Nannio nimia festinatione corrupta Morillonus ex eodem libro diligentius inspecto correxisse potest, ut

De meis libris Gandavensi exemplo Nannii simillimun esse video Parisinum 8214, in quo pariter p. 297, 10 deinde et locum in amborum amicitia, 21 a te, 22 iuvabit, p. 298, 19 otxwavctatwc, 24 tiburtini scripta reperio; ad Morilloni sive Mureti Gandavensem proxime accedit Parisinus 7972.

Scripta exempla Horatianae vitae, quantum ego compertum habeo, XI numero exstant, Parisiis quinque, Bonnae Guelferbyti Vratislaviae Monachii Venetiis Romae singula"). Eorum novem ita cognita sunt ut vel de

cum vocabula rectius ordinat, vel cum p. 297, 6 brachio se pro cubito, 26 convictor pro victor scribit, 12 ubi inquit et p. 298, 12 Item Horatius omittit, p. 297, 31 enim, 32 eum, 38 suorum, p. 298, 2 vero, 17 corpusculum non, 24 meas addit; potest inquam, si Nannio insignem in describendo socordiam imputare volumus. Sed non potest p. 297, 10 mox pro deinde et p. 298, 19 οἰκωλήστατος pro οτηκωάντατος in eodem libro invenisse, cum etiam meorum librorum pars hoc, pars illud ostendat. Apparet igitur alter quidam codex; quem tamen ne descriptum a Morillono sed tantummodo collatum existimes, lectiones nonnullae argumento sunt ex Nanniano superstites, quas, si vitam exscripsisset integram, correctas oportuit. Sic p. 297, 12 monstratur et 298, 17 sed si tibi, 23 domusque eius relicta, p. 297, 16 iudiciis et 298, 6 ad se omissa, maxime p. 297, 36 credidit receptum, quae omnia in nullo praeterea libro exstant, certissima sunt exempli Nanniani vestigia.

71) Parisini codices regii hi sunt: 7971 olim Floriacensis, 7972 olim Ioannis Iacobi Mentell, 7974 a Dionysio Gothofredo Puteanis fratribus dono datus, 7977 olim Nicolai de Clemangiis, 8214 Colbertinus, omnes Saec. X. Post Rutgersium et Vanderburgium ego cunctos contuli a. 1855, vid. Philologus Schneidewini 10 p. 310 sqq. Bonnae in bibliotheca Eduardi Heine liber Barcinone in Hispania comparatus servatur, saec. X scriptus et a Francisco Ritter in edito a. 1856 Horatio collatus. Guelferbytanum codicem Helmst. 338 Ferrariae a. 1461 scriptum ait Ebert p. 91. Vratislaviensem Rehdigeranum Sect. I. 5. 4 chartaceum satisque recentem C. E. Gläser excerpsit in Museo Rhenano a. 1848 p. 440. Monacensis 375 saec. XII. Carolus Kirchner Novarum quaestionum p. 43. 46 mentionem fecit. Venetum S. Marci class. XIV. no. 202 Iosephus Valentinelli in litteris ad me datis commemoravit. E Vaticano Reginae

singulis verbis vel de universo genere iudicare liceat. Distinguendi enim sunt ab integris libris quos impressa exempla referunt ii codices, qui amplius dimidia parte breviores sunt, Parisinum dico 7977, Bonnensem, Monacensem, Vaticanum72). li enim libri de 69 versiculis, quos in nostro exemplo Horatii vita complectitur, non plus quam 30 servaverunt, excidere passi verba p. 297, 15 Augustus et quae sequuntur usque ad p. 298, 11 Caesar, tum 23 domusque 27 tenebatur, postremo 30 post

33 tabulas. Tam brevem Horatii vitam fortasse aliquis interpolationum quarundam memor antiquissimam et genuinam putet; verum si proprius rem inspexerit, omissa deprehendet ea quae omnium minime abesse possunt73), contra suspecta omnia tenacissime servata. Itaque ea brevitas librario alicui debetur, qui inutili scilicet verborum prolixitati omittendo medendum existimavit.

Sequuntur ea loca, quae in libris minus bene se habere visa sunt.

1701 Carolus Fea nonnulla protulit. Non numeravi collegii Gemblacensis codicem antiquissimum, in quo Pulmannus eandem vitam reperisse se ait.

72) Haec ita plane uti perscribo in Parisino libro se habere scito. Nam de reliquis res paulo obscurior est. In Bonnensi magna illa lacuna omnino eadem indicatur, sed extrema inde a vocabulo domusque pauca illa et erasa abesse omnia dicuntur. In Monacensi libro deficere mediam fere partem' Kirchner p. 43 testatus est. De Vaticani lacunis Fea nihil tradidit, sed tam allatae ex parte superstite lectiones quam non allatae in partibus interceptis (sine auctore p. 297, 24 ingerere commemoravit Ritter) eum librum mutilatis accensendum esse arguunt.

73) Nam eorum quae in prima lacuna exciderunt (non improbante Crinito, cfr. adnot. 68.) Horatiana scholia supra p. 296, 35 et 39 bis nominatim mentionem fecerunt. Ne postremus quidem locus excipiendus est, cui non omissione sed emendatione subveniendum esse iudico. Vitiosum enim illud nonum scribae non Suetonio imputo, cum et Hieronymus LVII recte habeat et in alia Horatii vita, quae ex Suetoniana excerpta est (Kirchner nov. quaest. p. 44) septuagesimo septimo scriptum sit.

f*