Immagini della pagina
PDF
ePub

ad Treviros perlata Induciomarus, qui postero die castra Labieni oppugnare decreverat, noctu profugit copiasque omnes in Treviros reducit. Caesar. Fabium cum legione in sua remittit hiberna, ipse cum tribus legionibus circum Samarobrivam trinis hibernis hiemare constituit et, quod tanti motus Galliae exstiterant, totam hiemem ipse ad exercitum manere decrevit. Nam illo incommodo de Sabini morte perlato omnes fere Galliae civitates de bello consultabant, nuncios legationesque in omnes partes dimittebant et quid reliqui consilii caperent atque unde initium belli fieret explorabant nocturnaque in locis desertis concilia habebant. Neque ullum fere totius hiemis tempus sine sollicitudine Caesaris intercessit, quin aliquem de consiliis ac motu Gallorum nuncium acciperet. In his ab L. Roscio legato, quem legioni XIII. praefecerat, certior est factus, magnas Gallorum copias earum civitatum, quae Armoricae appellantur, oppugnandi sui caussa convenisse; neque longius milia passuum VIII ab hibernis suis abfuisse, sed nuncio allato de victoria Caesaris discessisse adeo nt fugae similis discessus videretur.

son

Cap. LIII. trinis hibernis] nicht Ablativ des Ortes, dern -? de Sabini morte] s. Cap. XXVII. p. 172. zu de oppugnatione. perlato] perferre perf. nuncium vel famam alicuius rei. in locis desertis] könnte die Praeposition auch fehlen? S. Lib. I. Cap. XLI. vorl. Anm. neque ullum] über die Verbindungsweise s. Lib. IV. Cap. II. 116. zu neque-quicquam. P. intercessit, quin] steht quin für quo non? Zumpt §. 538. 539.; dem widersprechend Schulz §. 105. Nr. 25, 4. aliquem] warum nicht ullum? Was bewirken die beiden Negationen neque ullum-quin? -de consiliis, ac motu] vergl. vorhergeh. Cap. letzte Anm. In his] sc. nunciis: unter andern Nachrichten. Vergl. Lib. I. Cap. XLIII. p. 46. zu in mandatis. Gallorum copias earum civitatum] doppelte Genitive welcher Art? Zumpt §. 791. am Ende. Schulz S. 76. Nr. 13, 3. longius milia] s. Lib. IV. Cap. I. p. 115. zu longius anno. videretur] nicht visus sit? wel

cher Unterschied?

-

1

LIV. At Caesar principibus cuiusque civitatis ad se evocatis alias territando, cum se scire quae fierent denunciaret, alias cohortando magnam partem Galliae in officio tenuit. Tamen Senones, quae est civitas imprimis firma et magnae inter Gallos auctoritatis, Cavarinum, quem Caesar apud eos regem constituerat, (cuius frater Moritasgus adventu in Galliam Caesaris, cuiusque maiores regnum obtinuerant) interficere publico consilio conati, cum ille praesensisset ac profugisset, usque ad fines insecuti regno domoque expulerunt; et missis ad Caesarem satisfaciundi caussa legatis cum is omnem ad se senatum venire iussisset, dicto audientes non faerunt. Tantum apud homines barbaros valuit esse repertos aliquos principes belli inferendi, tantamque omnibus voluntatum commutationem attulit, ut praeter Aeduos et Remos, quos praecipuo semper honore Caesar habuit, alteros pro vetere ac perpetua erga Populum Romanum fide, alteros pro recentibus Gallici belli officiis, nulla fere civitas fuerit non suspecta nobis. Ídque adeo

Cap. LIV. alias-alias] s. Lib. II. Cap. XXIX. P. 82. geg. Ende. Tamen] ebenso nachdrücklich, wie Cap. XXXV. Senones, quae est civitas] s. Lib. IV. Cap. imprimis] s. Cap. VI. Anm. 2.

I. Aum. 1.

p. 180.

de.

ad

ventu] hier rein temporell. Vergl. Lib. II. Cap. VII. p. 63.
adventu in Galliam Caesaris] diese Wortstellung
war nöthig, in so fern dem adventus die spätere Einsetzung
des Cavarinus entgegengesetzt werden sollte. publico
consilio] vergl. Cap. VI. p. 153. communi consilio am En-
conati insecuti] so lassen sich zwei Participia
oline Copula nur verbinden, wenn das zweite die Handlung
des ersten fortführt. praesensisset vergl. Cap. XXXII.
dicto audientes] s. Lib. I. Cap. XXXIX. letzte
Aam. valuit] wegen des Accusativ. c. Infin. s. Zumpt
S. 626. Anm. 1. honore habuit] vergl. Lib. I. Cap.
XXVI. p. 25. zu loco habere.
XXVII. p. 173. zu officium.
belli officiis] zu der Kürze des

Anm. 2.

[ocr errors]

pro-fide] vergl. Cap. pro beneficiis geg. Ende. Genitivs vergl. Cap. XLII. nulla-non] Zumpt §. fuerit] nicht esset? S. compulerint. adeo] gemirandum non esse).

1 Anm. 1. so unten virtute belli. 755. Schulz §. 101. Nr. 3, 1. Cap. XV. p. 162. zu fuerint hört zu mirandum (adeo videtur

-

haud scio mirandumne sit cum compluribus aliis de caussis, tum maxime, quod qui virtute belli omnibus gentibus praeferebantur, tantum se eius opinionis deperdidisse, ut a Populo Romano imperia perferrent, gravissime dolebant.

LV. Treviri vero atque Induciomarus totius hiemis nullum tempus intermiserunt, quin trans Rhenum legatos mitterent, civitates sollicitarent, pecunias pollicerentur, magna parte exercitus nostri interfecta multo minorem superesse dicerent partem. Neque tamen ulli civitati Germanorum persuaderi potuit, ut Rhenum transiret, cum se bis expertos dicerent Ariovisti bello et Tenchtherorum transitu non esse amplius fortunam tentandam. Hac spe lapsus Induciomarus nihilo minus copias cogere, exercere, a finitumis equos parare, exsules damnatosque tota Gallia magnis praemiis ad se allicere coepit. Ac tantam sibi iam iis rebus in Gallia auctoritatem comparaverat, ut undique ad eum legationes concurrerent, gratiam atque amicitia' publice privatimque peterent.

LVI. Ubi intellexit ultro ad se veniri, altera ex parte Senones Carnutesque conscientia facinoris

Cap. LIV.

сит

-

[ocr errors]

eius

a Po

per

haud scio mirandumne] wie verschieden von haud scio an? Zumpt §. 721. 354. Schulz §. 100. Nr. 8, 1.tum maxime] s. Cap. IV. P. 151. opinionis] Geltung in der öffentlichen Meinung. pulo] ist mit perferrent zu verbinden, wie Lib. I. Cap. XX. p. 19. zu a Caesare accidisset. Lib. II. Cap. XXXI. vorl. Anm. Lib. V. Cap. XXVI. p. 171. zu ab Ambiorige. imperia] über den Plural s. Cap. XXVII. p. 172. ferrent] müsste logisch streng heissen: perferre dicerentur. Cap. LV. quin] 3. Cap, LIII. p. 196. zu intercessit, quin. Neque tamen] Zumpt §. 807. Schulz §. 101. Nr. 2, dicerent] sc. Germani. nihilo minus] wie tamen nach einem Participium. S. Lib. III. Cap. XXII. letzte Anm. exsules damnatosque] wie Lib. II. Cap. III. p. 59. fratres consanguineosque. tota Gallia] s. Cap. XXXIV. Anm. 1. publice privatimque] von Seiten ihrer und des Staats. concurrerent peterent] warum ασυνδέτως? Cap. LVI. Senones] vergl. Cap. LIV. p. 197. tesque] vergl. Cap. XXV. p. 170,

4.

[ocr errors]

[ocr errors]

-

Carnu

instigari, altera Nervios Aduatucosque bellum Remanis parare, neque sibi voluntariorum copias defore, si ex finibus suis progrédi coepisset; armatum concilium indicit: hoc more Gallorum est initium belli, quo lege communi omnes puberes armati convenire consuerunt; qui ex iis novissimus convenit, in conspectu multitudinis omnibus cruciatibus affectus necatur. In eo concilio Cingetorigem, alterius principem factionis, generum suum, quem supra demonstravimus Caesaris secutum fidem ab/ eo non discessisse, hostem iudicat bonaque eius риblicat. His rebus confectis in concilio pronunciat, arcessitum se a Senonibus et Carnutibus aliisque compluribus Galliae civitatibus huc iter facturum per fines Remorum eorumque agros populaturum, ac prius quam id faciat Labieni castra oppugnaturum; quae fieri velit praecipit.

LVII. Labienus cum et loci natura et manu' munitissimis castris sese teneret, de suo ac legionis periculo nihil timebat; ne quam occasionem rei bene gerendae dimitteret, cogitabat. Itaque a Cingetorige atque eius propinquis oratione Induciomari cognita, quam in concilio habuerat, nuncios mittit ad finitumas civitates equitesque undique evocat; iis certum diem conveniendi dicit. Interim prope quotidie cum omni equitatu Induciomarus sub castris eius vagabatur, alias ut situm castrorum cognosceret, alias colloquendi aut territandi caussa; equites plerumque omnes tela intra vallum coniiciebant. Labienus suos intra munitiones continebat

Cap. LVI. lege communi] vergl. Cap. LIV. p. 197. zu publico consilio. novissimus] warum das Adiectivum? Zumpt §. 686. Schulz §. 94. Nr. 6. huc] i. e. ad has civitates, die unmittelbar vorher genannten (Hauptziel). ac prius] und dazu noch vorher

gitare.
gensatz). -

[ocr errors]
[ocr errors]

Cap. LVII. de-periculo] in timere liegt der Begriff des cotimebat cogitabat] warum dovrdéros? (Gecertum diem] nicht certam? Zumpt S. 86. sub castris] vor, in der Nähe des Lagers. Vergl. Cap. XVI. alias-alias] s. Cap. LIV. Anm. 1.

Anm. 2.

[ocr errors]

timorisque opinionem quibuscunque poterat rebus augebat.

LVIII. Cum maiore in dies contemptione Induciomarus ad castra accederet, nocte una intromissis equitibus omnium finitumarum civitatum, quos arcessendos curaverat, tanta diligentia omnes suos custodiis intra castra continuit, ut nulla ratione ea res enunciari aut ad Treviros perferri posset. Interim ex consuetudine quotidiana Induciomarus ad castra accedit atque ibi magnam partem diei consumit; equites tela coniiciunt et magna cum contumelia verborum nostros ad pugnam evocant. Nullo ab nostris dato responso ubi visum est sub vesperum dispersi ac dissipati discedunt. Subito Labienus duabus portis omnem equitatum emittit; praecipit atque interdicit, proterritis hostibus atque in fugam coniectis, quod fore, sicut accidit, videbat, unum omnes petant Induciomarum, neu quis

P. 189.

[ocr errors]

Cap. LVII. timorisque opinionem] s. Lib. III. Cap. XVII. p. 103. zu dens. W. augebat] er suchte zu vergrössern, also Imperfectum ? S. Cap. V. p. 152. zu prohibebant. Cap. LVIII. in dies] s. Cap. XLV. Anm. 1. über die verschiedene Construction von accedere s. Schulz ad castra] S.81. p. 446. Vergl. Cap. XLVIII. p. 192. adhaesit ad. Cap. XXXIX. P. 183. advolant ad. nocte una] vergl. über unus Cap. XLV. über die doppelten Ablativi vergl. Lib. I. Cap. XV. p. 13. tanta diligentia - custodiis] zu novissimo agmine. Vergl. Lib. III. Cap. XXI. vorl. Anm. Lib. IV. Cap. IV. geg. Ende, ex consuetudine] über die Bedeutung der Praeposition s. Lib. II. Cap. XXXV. p. 87. zu ex litteris. Vergl. Lib. IV. Cap. XXXII. Anm. 1. magna cum cont.] ist die Praeposition nothwendig? S. Lib. II. Cap. XI. Anm. 2. ubi visum est] scil. discedere. Vergl. Lib. IV. Cap. VIII. p. 120. zu quae visum est. sub vesperum] s. Lib. II. Cap. XI. letzte Anm. si ac dissipati] von einander getrennt und sogar einzeln disperzerstreut. duabus portis] der Ablativ ist zu erklären wie bei omnibus portis eruptione facta. S. Cap. LI. p. 194. praecipit atque interdicit] das Verbot will mehr als das Gebot; um aber den positiven Befehl nach. interdicit zu erklären, muss man sich beide Verba als v dia dvoiv denken: interdicendo praecipit. Stellung s. Cap. XXXI. p. 176. neque? S. Cap. XXXIV. p. 179. Lib. II. Cap. X. vorl. Anm.

[ocr errors]

-

[ocr errors]

sagen

unum omnes] über die zu neu-accedant. Vergl. neu quis] warum nicht

« IndietroContinua »