Immagini della pagina
PDF
ePub

quem prius vulneret, quam illum interfectum viderit, quod mora reliquorum'spatium nactum illum effugere nolebat; magna proponit iis qui occiderint praemia; submittit cohortes equitibus subsidio. Comprobat hominis consilium fortuna, et cum unum omnes peterent, in ipso fluminis vado deprehensus Induciomarus interficitur caputque eius refertur in castra; redeuntes equites quos possunt consectantur atque occidunt. Hac re cognita omnes Eburonum et Nerviorum quae convenerant copiae discedunt, paulloque habuit post id factum Caesar quietiorem Galliam.

[merged small][ocr errors][merged small]

Caesar maiorem Galliae motum exspectans copias auget c. 1.; Nerviis, Senonibus Carnutibusque in deditionem acceptis Menapios subigit c. 2-6.; Treviros Labienus c. 7-8. Iterum Rhenum transit c. 9., dataque occasione de Galliae Germaniaeque moribus comparando utramque nationem agit c. 10-28. Tentatis frustra Suevis in Eburones revertitur c. 29-33., quos dum vastat, Sigambri Ciceronis castra oppugnant, metu Caesaris adventantis refugiunt c. 34-42. Ille Eburonibus vastatis in Italiam ad conventus agendos proficiscitur c. 43-44.

1. Multis de caussis Caesar maiorem Galliae motum exspectans per M. Silanum, C. Antistium Reginum, T. Sextium legatos delectum habere

[ocr errors]

Cap. LVIII. qui occiderint] warum der Coniunctiv? Welches Verbum liegt in proponit? Welches Tempus vertritt der Coniunct. Perfecti? hominis] vertritt hier die Stelle des Pron. demonstrativum (vergl. Cap. VII. vorl. Anm.), doch so, dass ein Gegensatz zu homo und fortuna beabsichtigt scheint. et] das erklärende: und wirklich. S. Lib. IV. Cap. IV. p. 118. zu et tridui viam progressi. paul. loque] so getrennt vom Comparativ, wie Čap. LIV. p. 197. adeo von mirandum. Lib. VI. Cap. I. per-legatos] gewöhnl. Auslassung der Copula bei Aufzählung von Amtsgenossen. Zumpt §. 783.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

instituit; simul a Cn. Pompeio proconsule petit, quoniam ipse ad urbem cum imperio reipublicae caussa remaneret, quos ex cisalpina Gallia consulis sacramento rogavisset, ad signa convenire et ad se proficisci iuberet: magni interesse etiam in reliquum tempus ad opinionem Galliae existimans tantas videri Italiae facultates, ut, si quid esset in bello detrimenti acceptum, non modo id brevi tempore sarciri, sed etiam maioribus adaugeri copiis posset. Quod cum Pompeius et reipublicae et ami

-

"

Cap. I. instituit] gehört zu Zumpt §. 614. Schulz §. 86, 8. nunmehr" bei Zumpt §. 846. quoniam] ausser dem (vergl. Lib. I. Cap. XXXV. p. 34. Lib. V. Cap. III. p. 150.) ist aus iam für quoniam noch zu entnehmen,, schon, ohnehin", nämlich, wie ausdrücklich folgt, reipublicae caussa.

[ocr errors]
[ocr errors]

ad

ipse] um den Pompeius bestimmt als Subiect zu bezeichnen. Zumpt §. 125. Anm. Schulz §. 95. Anm. 4. Eben daher erhellt, dass ad se (proficisci iuberet) auf Cäsar geht und dass, wenn Pompeius gemeint sein sollte, was stehen müsste? ad urbem] ,, in der Umgebung Roms". Schulz S. 82, 3. Anm. 1. Zumpt §. 398. Anm. 1. Stehende Formel für den, welcher das imperium führte, wenn er nicht in die Provinz abgegangen oder daher zurückgekehrt war; Pompeius hielt sich in der Stadt selbst auf. sacramento rogare] vergl. die Redensarten: sacramento adigere, sacramento dicere. Rogare entweder elliptisch mit zu supplirendem in militiam, dann sacramento der Abl. instrum., oder sacramento der Dativ des Zweckes. Zumpt §. 422. Anm. Schulz §. 77, 8. 9. 10. in reliquum tempus] könnte tempus fehlen? S. Zumpt §. 315. opinionem Galliae] s. Lib. I. Cap. LI. p. 54. cultates] Zumpt §. 96. Schulz §. 31. Nr. 7. Vergl. Lib. I. Cap. XI. p. 10. zu fortunis. Lib. III. Cap. XII. p. 98. in bello] Zumpt S. 475. Anm. Schulz §. 82. Nr. 7, 1. Ohne in müsste sich bello als Ablativus instrumenti auffassen lassen, und würde also welche wesentliche Verschiedenheit des Sinnes entstehen? maioribus adaugeri copiis] adaugere und augere aliquem s. aliquid aliqua re heisst häufig adiicere, dare aliquid, quo quis s. quid clarius, insignius existat. So augere aliquem honore, dignitate, nomine u. A. Hier also: ad detrimentum sartum, d. b. ad veteres copias adiicere novas maiores. Vergl. namentl. über die Supplirung von sartum Cic. Phil XIV, 6. Ut ille dies non modo me iniquissima invidia liberarit, sed etiam celeberrima Populi Romani gratulatione auxerit.

[ocr errors]

fa

citiae tribuisset, celeriter confecto per suos delectu tribus ante exactam hiemem et constitutis et adductis legionibus duplicatoque earum cohortium numero, quas cum Q. Titurio amiserat, et celeritate et copiis docuit quid Populi Romani disciplina atque opes possent.

II. Interfecto Induciomaro, ut docuimus, ad eius propinquos a Treviris imperium defertur. Illi finitumos Germanos sollicitare et pecuniam polliceri non desistunt; cum ab proxumis impetrare non possent, ulteriores tentant. Inventis nonnullis civitatibus iureiurando inter se confirmant, obsidibusque de pecunia cavent; Ambiorigem sibi societate et foedere adiungunt. Quibus rebus cognitis Caesar cum undique bellum parari videret, Nervios, Aduatucos, Menapios adiunctis cisrhenanis omnibus Germanis esse in armis; Senones ad imperatum non venire et cum Carnutibus finitumisque civitatibus consilia communicare; a Treviris Germanos crebris legationibus sollicitari: maturius sibi de bello cogitandum putavit.

III. Itaque nondum hieme confecta proxumis quatuor legionibus coactis de improviso in fines

[ocr errors]

Cap. I. cum Q. Titurio] man bemerke den Gebrauch der
Präp. cum für sub.
Oder vertritt cum die Stelle von et?
Schulz §. 72. Nr. 2, 2. Zumpt §. 375.

[ocr errors]
[ocr errors]

Cap. II. eius propinquos] Schulz §. 77. Nr. 2, 3. Zumpt S. 411. non desistunt] mit dem Infinitiv, Schulz S. 86. 3. Zumpt §. 611. impetrare] ohne Obiect, vergl. Lib. I. Cap. IX. p. 8. Cap. XL. p. 41. Cap. L. p. 53. Cap. VII. p. 7. Cap. XIII. p. 11. Cap. XVIII. p. 16. Cap. XXXI. p. 31. Cap. XXXV. p. 35. Cap. XLIV. p. 47. Lib. V. Cap. III. p. 150. etc. Dieselbe dem Cäsar eigenthümliche Unvollständigkeit ist in dem bei sollicitare ausgelassenen ad societatem zu bemerken. inter se confirmant] 3. Lib. II. Cap. I. p. 57. Vergl. Lib. IV. Cap. XXVI. p. 138. de pecunia cavent] Schulz §. 81. Nr. 7. Zumpt S. 414. ad imperatum] wie ad edictum, nách Analogie von ad horam, ad diem, ad tempus facere aliquid, Zumpt §. 296. Schulz §. 101. Nr. 1, 2.

[ocr errors]

-

Cap. III. de improviso] s. Lib, II. Cap. III. p. 59.

"

Nerviorum contendit et prius, quam illi aut convenire aut profugere possent, magno pecoris atque hominum numero capto atque ea praeda militibus concessa vastatisque agris in deditionem venire atque obsides sibi dare coegit. Eo celeriter eonfecto negotio rursus legiones in hiberna reduxit. Concilio Galliae primo vere, uti instituerat, indicto | cum reliqui praeter Senones, Carnutes Trevirosque venissent, initium belli ac defectionis hoc esse arbitratus, ut omnia postponere videretur, concilium Lutetiam Parisiorum transfert. Confines erant hi Senonibus civitatemque patrum memoria conjunxerant; sed ab hoc consilio abfuisse existima bantur. Hac re pro suggestu pronunciata eodem die cum legionibus in Senones proficiscitur magnisque itineribus eo pervenit..

IV. Cognito eius adventu Acco, qui princeps eius consilii fuerat, iubet in oppida multitudinem convenire; conantibus, prius quam id effici posset, adesse Romanos nunciatur; necessario sententia desistunt legatosque deprecandi caussa ad Caesarem mittunt; adeunt per Aeduos, quorum antiquitus erat in fide civitas. Libenter Caesar petentibus Aeduis dat veniam excusationemque acci

Cap. III. quam-possent] Zumpt §. 576. Schulz §. 84. Nr. 13. Der Coniunctiv drückt die Absicht des Cäsar aus, zuvorzukommen. atque ea praeda] bei dem vorhergegangenen magno pecoris atque hom. numero dieselbe Weitschweifigkeit, wie die Lib. I. Cap. VI. p. 6. beim Rel. bemerkte. Vergl. Lib. I. Cap. XXXVIII. p. 38. Cap. XL. p. 41. Cap. XLIX. p. 52. Lib. II, Cap. VII. p. 63. Cap. XVIII. p. 72. etc. patrum memoria] Cic. de Or. I, 2, 8.: Multi nostra, plures patrum memoria atque etiam maiorum exstiterunt. Senonibus-coniunxerant] Zumpt S. 415. Schulz §. 77. Nr. 5. pro suggestu] Zumpt §. $11. Schulz §. 103. Nr. 8, 1. Welche Präposition könnte noch stehen? S. Lib. I. Cap. IV. p. 4.

--

Cap. IV. prius quam-posset] Ist diess derselbe Fall wie Cap. III.? Man suche aus den Fällen, in welchen die Pronom. rel. den Coni. verlangen, Zumpt §. 555-564. Schulz §. 84. Nr. 14-17., den für quam hier passenden aus.?

A

pit, quod aestivum tempus instantis belli, non quaestionis esse arbitrabatur. Obsidibus imperatis centum hos Aeduis custodiendos tradit. Eodem Carnutes legatos obsidesque mittunt usi deprecatoribus Remis, quorum erant in clientela; eadem ferunt responsa. Peragit concilium Caesar equitesque imperat civitatibus.

V. Hac parte Galliae pacata totus et mente et animo in bellum Trevirorum et Ambiorigis insistit. Gavarinum cum equitatu Senonum secum proficisci iubet, ne quis aut ex huius iracundia aut ex eo quod meruerat odio civitatis motus existat. His rebus constitutis quod pro explorato habebat, Ambiorigem proelio non esse concertaturum, reliqua eius consilia animo circumspiciebat. Erant Menapii propinqui Eburonum finibus, perpetuis paludibus silvisque muniti, qui uni ex Gallia de pace ad Caesarem legatos nunquam miserant. Cum iis esse hospitium Ambiorigi sciebat; item per Treviros venisse Germanis in amicitiam cognoverat. Haec prius illi detrahenda auxilia existimabat quam ipsum bello lacesseret, ne desperata salute aut se in Menapios abderet aut cum transrhenanis congredi cogeretur. Hoc inito consilio totius exercitus impedi

in

Cap. IV. aestivum tempus instantis belli, non quaestionis] s. Zumpt S. 767. Schulz §. 93. Nr. 10, 1. Vergl. Lib. I. Cap. XXI. p. 20. Obsidibus imperatis centum, hos] ist diese Construction nachzuahmen? S. Schulz §. 80. Nr. 13, 1., wonach Zumpt §. 640. genauer zu bestimmen. Vergl. Lib. I. Cap. XXXVIII. p. 38. deprecatoribus Remis] s. Zumpt §. 102. §. 644.* Schulz §. 80. Nr. 13, 4. Cap. V. totus et mente et animo] wie verhalten sich mente und animo zu einander und zusammen zu totus? bellum insistit] s. Zumpt §. 416. odio civitatis] s. Lib. I. Cap. II. p. 3. Ueber die umgekehrte Stellung der Genitive huius und civitatis s. Schulz §. 106. Nr. 16, 5. Menapii propinqui Eburonum finibus] s. Zumpt §. 767. zu Ende. Schulz §. 93. Nr. 10, 2. esse- -cognoverat] Auslassung des Subiects beim Infinitiv, s. Lib. I. Cap. VII. lacesseret] s. Cap. III. abderet cogeretur] Wechsel des Subiects. Welches Pronomen müsste hinzugefügt werden, um beim zweiten den Cäsar bestimmt als Subiect zu bezeichnen?

P. 6.

[ocr errors]

[ocr errors]
« IndietroContinua »