Immagini della pagina
PDF
ePub

heretur, in ipsum Caesarem hostis equitatu persequentem incidit; quae quidem res Caesari non minorem quam ipsa victoria voluptatem attulit, quod hominem honestissimum provinciae Galliae, suum familiarem et hospitem, ereptum e manibus hostium sibi restitutum videbat, neque eius calamitate de tanta voluptate et gratulatione quicquam fortuna deminuerat. Is se praesente de se ter sortibus consultum dicebat, utrum igni statim necaretur an in aliud tempus reservaretur; sortium beneficio se esse incolumem. Item M. Mettius repertus et ad eum reductus est.

LIV. Hoc proelio trans Rhenum nunciato Suevi, qui ad ripas Rheni venerant, domum reverti coeperunt; quos Ubii, qui proximi Rhenum incolunt, perterritos insecuti magnum ex his numerum occiderunt. Caesar una aestate duobus maximis bellis confectis maturius paullo, quam tempus anni postulabat, in hiberna in Sequanos exercitum deduxit. Hibernis Labienum praeposuit, ipse in citeriorem Galliam ad conventus agendos profectus est.

Cap. LIII. equitatu persequentem] nicht cum equitatu? Zumpt S. 473. Schulz §. 80. Nr. 5, 2. quae quidem res] über quidem Zumpt §. 278. Schulz §. 105. Nr. 14.; über die Umschreibung des Neutrum s. Cap. XXIII, zu_ea res. suum familiarem] so gestellt bezeichnet suum den hohen Grad von Ergebenheit und Anhänglichkeit. calamitate] qualis imminuerat. deminuerat] minuendo detraxerat. se praesente de se] s. Cap. XXXVIII.

[ocr errors]

eius

am Ende. Cap. LIV. ad ripas] s. Cap. XXXVII. vorletzte Anm. proximi nicht proxime? Zumpt §. 682. Schulz §. 94. Nr. 6. Ueber den Accusativ s. Cap. XLVI. Anm. 2. quos- ex his] zu der Inconcinnität des Satzes vergl. Cap. XII. Eos impeditos et inopinantes aggressus magnam partem eorum concidit.

[ocr errors]

LIBER II.

ARGUMENTUM.

Belgae omnes contra P. R. coniurant praeter Remos, quorum oppidum Bibrax oppugnatum Caesar subsidio misso liberat. c. 1-10. Discedentes Belgas insecutus vincit. c. 11. Suessiones, Bellovacos, Ambianos in fidem accipit: Nervios fortiter repugnantes cum Atrebatibus ac Veromanduis debellat c. 12-28. Item Aduatucos c. 2933., Armoricos P. Crassus superavit c. 34. Res post Belgas pacatos gestae c. 35.

I. Cum esset Caesar in citeriore Gallia in hibernis, ita uti supra demonstravimus, crebri ad eum rumores afferebantur litterisque item Labieni certior fiebat omnes Belgas, quam tertiam esse Galliae partem dixeramus, contra Populum Romanum coniurare obsidesque inter se dare. Coniurandi has esse caussas: primum quod vererentur, ne omni pacata Gallia ad eos exercitus noster adduceretur; deinde quod ab nonnullis Gallis sollicitarentur, partim qui ut Germanos diutius in Gallia versari noluerant, ita Populi Romani exercitum hiemare atque inveterascere in Gallia moleste ferebant, par

Cap. I. ita uti] rechne man zu den Beispielen bei Zumpt S. 748. item] warum nicht idem? Zumpt §. 697. Schulz §. 95. Nr. 4.; item bezeichnet das Wiederkehren desselben Prädicats bei verschiedenen Subiecten. Belgas, quam tertiam partem] warum nicht quos? S. Lib. I. Cap. XXXVIII. zu quod est oppidum. dixeramus] müsste es nicht diximus heissen? Durch das Plusquamperfectum wird die ietzige Erzählung mit der ersten Erwähnung der Belgier in Verbindung gesetzt. inter se] nicht sibi inter se? Zumpt §. 300. Schulz §. 102. Nr. 11. und §. 95. Nr. 8, 2. ad eos] über die Praeposition s. Lib. I. Cap.

[ocr errors]
[ocr errors]

XXI. zu ad eos contendit. Müsste nicht für eos das Refletivum stehen? S. Lib. I. Cap. V. zu cum iis proficiscantur, und öfter. noluerant ferebant] wie ist der Uebergang in oratio recta zu erklären? S. Lib. I. Cap. XL. zu cum- videbatur. in Gallia] nicht ohne Nachdruck wiederholt. Sonst hätte die Wiederholung wie vermieden werden können? Zumpt §. 790.

tim qui mobilitate et levitate animi novis imperiis studebant; ab nonnullis etiam, quod in Gallia a potentioribus atque his, qui ad conducendos homines facultates habebant, vulgo regna occupabantur, qui minus facile eam rem in imperio nostro consequi poterant.

II. lis nunciis litterisque commotus Caesar duas legiones in citeriore Gallia novas conscripsit et inita aestate, in interiorem Galliam qui deduceret, Q. Pedium legatum misit. Ipse, cum primum pabuli copia esse inciperet, ad exercitum venit, dat negotium Senonibus reliquisque Gallis, qui finitumi Belgis erant, uti ea, quae apud eos gerantur, cognoscant seque de his rebus certiorem faciant. Hi constanter omnes nunciaverunt manus cogi, exercitum in unum locum conduci. Tum vero dubitandum non existimavit, quin ad eos [duodecimo die] proficisceretur. Re frumentaria provisa castra movet diebusque circiter xv ad fines Belgarum pervenit.

[ocr errors]

[ocr errors]

Cap. I. mobilitate et levitate] was für Ablative? Zumpt §. 454. Schulz §. 80. Nr. 3. ab nonnullis etiam] Caesar hat schon ganz vergessen, dass er im Sinne Anderer referirt und ist in obiective Darstellung der Thatsachen übergegangen: : was hat man also zu ergänzen? Wer die nonnulli sind, zeigt deutlich der Zusatz qui minus facile - consequi poterant. occupabantur] Imperfectum conatus. S. Zumpt S.500. Anm. 1. am Ende. qui] die aber. Zumpt §. 804. eam rem] s. Lib. I. Cap. XXIII. zu Ea res. in imperio nostro] s. Lib. I. Cap. XXXIII. zu in tanto imperio. Cap. II. inita aestate] die gewöhnlichere Vorstellungsart ist init aetas, nicht initur. S. Zumpt §. 685. in interiorem Galliam] in das Innere Galliens. Zumpt §. 685. Schulz S. 94. Nr. 4. qui] über die Stellung vergl. Lib. I. Cap. VI. zu vix qua.' cum primum · inciperet] sollte es nicht incepit heissen? Zumpt §. 506. Schulz §. 90. Nr. 5, 2. Das Imperfectum scheint aus der Vermischung zweier Vorstellungen hervorgegangen zu sein: cum primum incepit und cum inciperet. venit, dat negotium] über das Asyndeton. s. Lib. I. Cap. XXII. zu subducit — instruit. quin] müsste nicht der Infinitiv folgen? Zumpt §. 541. Schulz §. 87. Nr. 14. ad eos] s. Cap. I. duodecimo die] fehlt in vielen Handschriften und thut sich auch aus andern Gründen als unächt dar. Oudendorp vermuthet primo oder primo quoque die. mentaria] sehr häufig. S. Lib. I. Cap. XXXVII. am Ende.

dubitandum

-

-

[ocr errors]

Re fru

III. Eo cum de improviso celeriusque omni opinióne venisset, Remi, qui proximi Galliae ex Belgis sunt, ad eum legatos Iccium et Antebrogium, primos civitatis, miserunt, qui dicerent se suaque omnia in fidem atque in potestatem Populi Romani permittere; neque se cum reliquis Belgis consensisse neque contra Populum Romanum omnino coniurasse, paratosque esse et obsides dare et imperata facere et oppidis recipere et frumento ceterisque rebus iuvare; reliquos omnes Belgas in armis esse Germanosque, qui cis Rhenum incolunt, sese cum his coniunxisse, tantumque esse eorum omnium furorem, ut ne Suessiones quidem, fratres consanguineosque suos, qui eodem iure et eisdem legibus utantur, unum imperium unumque magistratum cum ipsis habeant, deterrere potuerint, quin cum his consentirent.

IV. Cum ab his quaereret, quae civitates quantaeque in armis essent et quid in bello pos

[ocr errors]

[ocr errors]

Cap. III. de improviso] Zumpt §. 308. am Ende. Schulz §. 108. Nr. 5, 7. omni opinione] ist etwas anderes als omnium opinione. Ueber den Ablativ Zumpt §. 484. am Ende. Schulz S. 80. Nr. 7, 5. Man vergl. mit dieser Stellung des Ablativs Zumpt §. 801. ex Belgis] örtlich. — se suaque] man merke das einmalige se des Obiects bei fehlendem Subiect. Bell, Gall. VII, 89. ad utramque rem se illis offerre. paratosque] man merke que, wo man eine Adversativpartikel erwarten sollte. Que drückt so die Folge aus, die sich aus dem Vorhergehenden ergiebt. Zumpt §. 333. dare] s. L. I. Cap. XLIV. zu paratum decertare. recipere - iuvare] ohne Obiect, das sich von selbst versteht, da die Gesandten zu Caesar sprechen. incolunt] verlangt nicht die Oratio obliqua incolant? Zumpt §. 546. zu Anf. Schulz §. 84. Nr. 21. (Umschreibung.) Ueber das absolute incolere s. Lib. I. Cap. I. fratres consanguineosque] s. Lib. I. Cap. XXXIII. utantur - habeant] warum dovvdétos? Zumpt §. 783. S. Lib. I. Cap. XXXIX. zu ingenti-incredibili.

4

[ocr errors]
[ocr errors]

Cap. IV. ab his quaererent] über die Construction Zumpt S. 393. Schulz §. 81. p. 455. quae civitates] Caesar verlangte den Namen zu wissen: quae also von quis oder qui? S. Lib. I. Cap. XXIX. zu qui numerus.

sent, sic reperiebat: plerosque Belgas esse ortos ab Germanis Rhenumque antiquitus transductos propter loci sterilitatem ibi consedisse Gallosque, qui ea loca incolerent, expulisse; solosque esse, qui patrum nostrorum memoria omni Gallia vexata Teutonos Cimbrosque intra fines suos ingredi prohibuerint. Qua ex re fieri, uti earum rerum memoria magnam sibi auctoritatem magnosque spiritus in re militari sumerent. De numero eorum omnia se habere explorata Remi dicebant, propterea quod propinquitatibus affinitatibusque coniuncti, quantam quisque multitudinem in communi Belgarum ccncilio ad id bellum pollicitus sit, cognoverint. Plurimum inter eos Bellovacos et virtute et auctoritate et hominum numero valere: hos posse conficere armata milia centum; pollicitos ex numero electa milia LX totiusque belli imperium sibi postulare. Suessiones suos esse finitumos; latissimos feracissimosque agros possidere. Apud eos

Cap. IV. sic reperiebat] bei wiederholtem Fragen. S. Lib. I. Cap. L. reperire in Verbindung mit sic, wo man vielmehr hoc erwartet, ist wie gebraucht? S. Lib. I. Cap. XXXV. zu cognoscendum. Ueber das einführende sic Zumpt S. 748. antiquitus] Zumpt §. 269. Schulz §. 65. Nr. 7. ea loca] nicht locos? Zumpt §. 99. Schulz §. 34. Nr. 1. incolerent] man denke nicht an eine Vertauschung des Imperfectum mit dem Plusquamperfecto, sondern qui – incolerent ist aufzulösen: quod ii-incolebant. patrum memoria] Schulz §. 82. Nr. 7, 1. prohibuerint über die Construction mit dem Infinitiv Zumpt §. 544. Qua ex re fieri] zu dem Infinitiv nach dem Relativum s. Lib. I. Cap. XXXI. zu Quibus proeliis coactos esse. memoria] was für ein Ablativ? S. Cap. I. zu mobilitate. spiritus] s. Lib. I. Cap. XXXIII. am Ende. ́- habere explorata] s. Lib. I. Cap. XLVIII. zu instructam babuit. dicebant cognoverint] man achte auf den Wechsel der Tempora. propinquitatibus affinitatibusque] über den Plural Zumpt §. 92. Schulz §. 31. Nr. 2, 1. Die Verbindung ähnlich wie Lib. I. Cap. XI. necessarii et consanguinei. quantam quisque] sc. princeps civitatis oder legatus. Die Stellung des quisque nach dem Relativum beruht auf euphonischem Grunde, da die Römer das Zusammentreffen der q lieben. armata milia] wie Lib. I. Cap. XLIX. milia expedita.

[ocr errors]
[ocr errors]
« IndietroContinua »