Immagini della pagina
PDF
ePub

bus copiis repentinam ex oppido eruptionem fecerunt. Celeriter, ut ante Caesar imperarat, ignibus significatione facta ex proximis castellis eo concursum est pugnatumque ab hostibus ita acriter, ut a viris fortibus in extrema spe salutis, iniquo loco, contra eos, qui ex vallo turribusque tela iacerent, pugnari debuit, cum in una virtute omnis spes salutis consisteret. Occisis ad hominum milibus quatuor reliqui in oppidum reiecti sunt. Postridie eius diei refractis portis, cum iam defenderet nemo, atque intromissis militibus nostris sectionem eius oppidi universam Caesar vendidit. Ab his, qui emerant, capitum numerus ad eum relatus est milium LIII.

XXXIV. Eodem tempore a P. Crasso, quem cum legione una miserat ad Venetos, Unellos, Osismios, Curiosolitas, Sesuvios, Aulercos, Rhedones, quae sunt maritumae civitates Oceanumque attingunt, certior factus est omnes eas civitates in ditionem potestatemque Populi Romani esse redactas.

XXXV. His rebus gestis omni Gallia pacata tanta huius belli ad barbaros opinio perlata est, uti ab his nationibus, quae trans Rhenum incolerent,

[ocr errors]

Cap. XXXIII. pugnatumque] que wieder Verschiedenes ver-
bindend, wo man sed, autem erwartete. S. Cap. XXI. zu
hostiumque. - in extrema spe salutis] s. Cap. XXVII.
ad hominum mi-
qui iacerent] Zumpt §. 555.
libus] über das adverbialische ad Zumpt §. 296. Schulz §.
102. Nr. 1, 1. Postridie eius diei] s. Lib. I. Cap.
XXIII. Anm. 1. defenderet nemo] über die Stellung
s. Lib. I. Cap. VII. p. 7. zu haberent nullum. Das Obiect
zu defenderet?

-

Cap. XXXIV. ad Venetos] s. Cap. I. zu ad eos. quae sunt
civitates] s. Lib. I. Cap. XXXVIII. zu quod est oppidum.
Cap. XXXV. His rebus gestis-pacata] über die doppelten
Ablative s. Cap. XXVI. zu proelio nunciato cursu incitato.
huius belli opinio] was für ein Genitiv? S. Cap. XXIV. zu
quorum
virtutis opinio. incolerent] ganz falsch ist die
Vorstellung einiger Grammatiker, welche relative Zwischen-
sätze im Coniunctiv, die durchaus etwas Gewisses auszusagen
scheinen, in die Construction des Hauptsatzes willkührlich
hineingezogen denken. Der Coniunctiv beruht immer auf
einer Vorstellung, die hier in Caesars Seele zum Grunde der
Verwunderung wird. Zumpt §. 555. Ueber das absolute
incolere s. Cap. III.

mitterentur legati ad Caesarem, quae se obsides daturas, imperata facturas pollicerentur; quas legationes Caesar, quod in Italiam Illyricumque properabat, inita proxima aestate ad se reverti iussit. Ipse in Carnutes, Andes Turonesque, quae civitates propinquae his locis erant, ubi bellum gesserat, legionibus in hiberna deductis in Italiam profectus est, ob easque res ex litteris Caesaris dies xv supplicatio decreta est, quod ante id tempus accidit nulli.

LIBER III.

ARGUMENTUM.

Servius Galba, legatus Caesaris, gentes quasdam sub Alpibus Allobroges versus sitas subegit; rebellantes et castra legionis obsidentes eruptione facta prostravit c. 1-6. Eodem tempore Armorici h. e. Veneti cum finitumis legatis retentis rebellant, quos Caesar navali bello domuit c. 7-16. Titurio Sabino interea vincente Unellos c. 17 -19., Crasso Aquitanos c. 20-27. Morinos Menapiosque, quoad anni tempestas permisit, Caesar affligit. Dein suos in hiberna reducit. c. 28. 29.

I. Cum in Italiam proficisceretur Caesar, Servium Galbam cum legione duodecima et parte equitatus

[ocr errors]

inita

Cap. XXXV. obsides daturas, imperata facturas] hier ist das zweite Glied das steigernde, und in so fern nicht ohne Affect. Zumpt §. 783. quae- pollicerentur] das Pronomen, statt dessen man, wegen der Nähe von legati, qui erwarten möchte, hat keine Schwierigkeit, wenn man es mit et eae auflöst; dabei ist der Satzbau allerdings ungefügig und nachlässig, zumal da quas legationes folgt. aestate] s. Cap. II. Anm. 1. ex litteris] gemäss. Zumpt §. 309. Schulz §. 103. Nr. 6, 5. dies xv supplicatio] merkwürdiger Gebrauch des Accusativs statt des Genitivs; 15 Tage lang ist eine adverbiale Bestimmung, also die Verbindung wie Lib. I. Cap. XXVII. eum in itinere, Lib. II. Cap. XVII. hanc sub sarcinis. accidit nulli] über die Stellung s. Cap. XXXIII. letzte Anm.

--

[ocr errors]

Lib. III. Cap. I. Cum-proficisceretur] d. i. als er abzureisen im Begriff war; also Imperfectum ? S. Lib. I. Cap. XLIII. zu docebat.

in Nantuates, Veragros Sedunosque misit, qui ab finibus Allobrogum et lacu Lemanno et flumine Rhodano ad summas Alpes pertinent. Caussa mittendi fuit, quod iter per Alpes, quo magno cum periculo magnisque cum portoriis mercatores ire consuerant, patefieri volebat. Huic permisit, si opus esse arbitraretur, uti in eis locis legionem hiemandi caussa collocaret. Galba secundis aliquot proeliis factis castellisque compluribus eorum expugnatis missis ad eum undique legatis obsidibusque datis et pace facta constituit cohortes duas in Nantuatibus collocare et ipse cum reliquis eius legionis cohortibus in vico Veragrorum, qui appellatur Octodurus, ̄ hiemare; qui vicus positus in valle non magna adiecta planitie altissimis montibus undique continetur. Cum hic in duas partes flumine divideretur, alteram partem eius vici Gallis concessit, alteram vacuam ab illis relictam cohortibus ad hiemandum attribuit. Eum locum vallo fossaque munivit.

II. Cum dies hibernorum complures transissent frumentumque eo comportari iussisset, subito per exploratores certior factus est ex ea parte vici, quam Gallis concesserat, omnes noctu discessisse, montesque, qui impenderent, a maxima multitudine Sedunorum et Veragrorum teneri. Id aliquot de caussis acciderat, ut subito Galli belli re

[ocr errors]

Cap. I.
in Nantuates] s. Lib. I. Cap. X. letzte Anm.
ad summas Alpes] s. Lib. I. Cap. I. letzte Anm., und
Lib. II. Cap. XXVI. zu in summo colle.
Caussa-
fuit] wie könnte der folgende Grund bestimmter eingeführt
sein? Zumpt S. 748. magno cum periculo] über den
Gebrauch der Praeposition s. Lib. I. Cap. X. Anm. 2.
cum portoriis] über die Wiederholung der Praeposition
s. Lib. I. Cap. I. letzte Anm. patefieri volebat] nicht
patefactum? S. Lib. I. Cap. XXII. zu quem- occupari
voluerit. proeliis factis-missis legatis] über die Häu-
fung der Ablative s. Lib. II. Cap. XXXV. Anın. 1.
vico-qui vicus - eius vici] s. Lib. I. Cap. XLIX. Anm. 3.
Cap. II. concesserat] nicht concessisset? Schulz §. 84. Nr.
21. Zumpt §. 546. Id — acciderat, ut] ebenso pleo-
nastisch, wie Lib. I. Cap. VII. cum id nuntiatum esset, eos
per Provinciam nostram iter facere conari.

- in

novandi legionisque opprimendae consilium caperent: primum quod legionem neque eam plenissi-mam detractis cohortibus duabus et compluribus singillatim, qui commeatus petendi caussa missi erant, absentibus propter paucitatem despiciebant; tum etiam quod propter iniquitatem loci, cum ipsi ex montibus in vallem decurrerent et tela coniicerent, ne primum quidem posse impetum suum sustineri existimabant. Accedebat, quod suos ab se liberos abstractos obsidum nomine dolebant, et Romanos non solum itinerum caussa, sed etiam perpetuae possessionis culmina Alpium occupare conari et ea loca finitumae provinciae adiungere sibi perBuasum habebant.

III. His nunciis acceptis Galba, cum neque opus hibernorum munitionesque plene essent per-fectae neque de frumento reliquoque commeatu' satis esset provisum, quod deditione facta obsidibus

Cap. II. primum] könnte nicht auch primo stehen, wie einige alte Ausgaben haben? Schulz S. 101. Nr. 6, 1. neque eam plenissimam] s. Zumpt §. 699. Schulz §. 95. Nr. 3, 2.; über die negative Form des Gedankens s. Lib. I. Cap. XLII. p. 44. zu non irridicule. singillatim] das Adverbium, wie Lib. I. Cap. XVII. privatim. сит decurrerent] warum regiert das temporale cum den' Conjunctiv? und welches Tempus vertritt das Imperfectum Coniunctivi? Accedebat, quod] über die Construction Zumpt §. 626. vergl. mit §. 621. 622. Schulz §. 87. Nr. 5, 2. suos ab se] über die Nebeneinanderstellung der Pronomina Zumpt §. 798. nomine] s. Lib. I. Cap. XVIII. zu suo nomine. adiungere] se. conari. sibi persuasum habebant] Zumpt S. 634. Schulz §. 97. Nr. 7. Der Zusatz des Pronomens findet sich in dieser Wendung sonst nirgends, so dass allerdings die Verbindung des sibi mit adiungere, als eines Dativi commodi, viel Wahrscheinlichkeit hat.

Cap. III.

[ocr errors]
[ocr errors]

opus hibernorum munitionesque] braucht nicht. als ev dia dvouv gefasst zu werden, da die Anlage des eigentlichen Lagers und dessen Verschanzungen wohl unterschieden werden können. perfectae] mit diesem Genus ist was zu verstehn gegeben? S. Lib. II. Cap. XXVIII. Anm. 1. de frumento esset provisum] provisum esset ohne Obiect wie gebraucht? S. Lib. II. Cap. XXXIII. zu servaturos. Lib. I. Cap. XL. p. 41. zu superarint. Ueber die Bedeutung der Praeposition (hinsichts) s. Zumpt §. 308. Schulz §. 103. Nr. 5, 2. Ebenso unten de bello zu erklären.

--

que acceptis nihil de bello timendum existimaverat, consilio celeriter convocato sententias exquirere coepit. Quo in consilio, cum tantum repentini periculi praeter opinionem accidisset, ac iam omnia fere superiora loca multitudine armatorum completa conspicerentur, neque subsidio veniri neque commeatus supportari interclusis itineribus possent, prope iam desperata salute nonnullae huiusmodi sententiae dicebantur, ut impedimentis relictis eruptione facta iisdem itineribus, quibus eo pervenissent, ad salutem contenderent. Maiori tamen parti placuit hoc reservato ad extremum consilio interim rei eventum experiri et castra defendere.

IV. Brevi spatio interiecto, vix ut his rebus, quas constituissent, collocandis atque administrandis tempus daretur, hostes ex omnibus partibus signo dato decurrere, lapides gaesaque in vallum coniicere; nostri primo integris viribus fortiter repugnare neque ullum frusta telum ex loco superiore mittere, ut quaeque pars castrorum nudata defen

ut-con

Cap. III. consilio - Quo in consilio] s. Cap. I. letzte Anm. repentini-praeter opinionem] Parallelismus. S. L. I. Cap. XXXI. P. 28. zu secreto in occulto. Ueber die Bedeutung der Praeposition (wider) Zumpt §. 302. Schulz §. 102. Nr. 19. interclusis itineribus] über die verschiedene Construction des Verbums s. Lib. I. Cap. XXIII. vorletzte Anm. desperata salute] also desperare contsruirt wie? S. Lib. II. Cap. XXIV. letzte Anm. tenderent] warum ut? Die Meinungen sagten, quid faciendum esset. impedimentis relictis eruptione facta] wieder zwei Ablativi absoluti, wie Cap. I. vorletzte Anm. iisdem itineribus] ohne in; s. Lib. I. Cap. XXI. p. 20. zu eodem itinere. (Die Wege sind das Mittel zum Gelangen.) ad extremum] s. Lib. II. Cap. XXV. zu in angusto. Cap. IV. vix ut] über die Stellung des ut s. Zumpt §. 356. Vergl. Lib. I. Cap. VI. zu vix qua.

[ocr errors]
[ocr errors]

quas constituissent] über den Coniunctiv s. L. II. Cap. XXXV. zu incolerent. decurrere coniicere] was für Infinitive? S. Lib. II. Cap. XXX. zu irridere. Zu dem Asyndeton vergl. Lib. I. Cap. XXII. zu subducit — instruit. Lib. I. Cap. XLVI. zu adequitare coniicere. primo] ohne folgendes deinde. Vergl. Lib. I. Cap. XL. p. 40. zu primum. loco superiore] der am Ende des ersten Capitels erwähnte Wall. ut quaeque] s. Lib. II. Cap. XIX. vorletzte Anm.

-

« IndietroContinua »