Doctus militiam. Arusian. Messus.

Neque se recipere, aut instruere prælio quivère. Prisc. l. x. Equi sine rectore exterriti, aut saucii consternantur. Idem. l. iv. Occupatusque collis editissimus apud a Hilerdam, et cum multâ operâ circumdatá. Prisc. l. v.

At indè nullâ munitionis, aut requie morâ, processit ad oppidum. Prisc. l. xviii, requie pro requiei.

Agreste. Caris. l. i.

Ardebat omnis Hispania citerior, M. Fabius Victor, de invent. Cic. 1. i.

b Et pondere validam urbem multos dies restantem pugnando vicit. Non.

Itaque Sertorius, levi præsidio relicto in Mauritaniâ, nactus obscuram noctem, æstu secundo, furtivâque celeritate, vitare prælium in transgressu conatus est. A. Gellius l. x. c. 26, Non. Marcel.

Transgressos omnes recipit mons Ballera, præceptu à Lusitanis. Idem ibidem.

Earum aliæ paululùm progressæ, nimio simul et incerto onere cùm pavor corpora agitaverat, deprimebantur. Idem.

Locum editiorem, quàm victoribus decebat, capit. Serv. ad. viii. Eneidos, Arusian. Messus.

e

Et mox Fufidius adveniens cum legionibus, postquam tantas asperitates, haud facilem pugnantibus vadam, cuncta hosti, quàm suis opportuniora videt. Nonius.

Cùm Sertorius neque erumperet, tam levi copiâ navibus fugam maturabat. Serv. Fuldanus, Messus.

Itineris eorum Metellus per litteras gnarus. Arusianus.

Itaque Servilius fægrotum & Tarenti collegam prior transgressus, iter vertit ad Corycum urbem inclutam; pastusque nemore, in quo, crocum gignitur. Prisc. Non.

NOTE.

a Hilerdam.] Hilderda, seu Herda, ut [lamitosæ, virtutis; cui, a Syllâ proscriplii scribere mal nt, urbis est Tearaco-to, cum Hispaniam armâsset, res Romanensis Hispaniæ, hodie Lerida dicta. na uno imperatore resistere non potuit; quique non priùs bello, quam suorum, selere extinctus est.

e Fufidius.] Lipsius Aufidius, et de bello Se toriano accipit, ex Plutarcho.

b Et pondere.] Pro his vocibus in quibusdam Nonii Manuscript. Digonem se reperisse testantur viri docti, unde Vizo. nem legendum esse conjecit Putschius. Probo, ut ille ait, duce, qui in voce ZO, f Egrotum.] Potiùs est ut Sallustium se nullum nomen hac syllaba terminatum scripsisse credam, ægroto collega, idque reperisse testatur, nisi unum barbare ci-de Lipsianâ sententia, inquit Douza. vitatis, lectum in Sallustio Vizo, Vizonis. c Restantem.] Id est, resistantem. d Sertorius. Vir fuit summæ, sed ca

g Tarenti.] Tarentus urbs est Cala. briæ à Phalanto Lacone condita.

Apud Læte oppidum, cui nomen oblivionis condiderant. Idem.

Serv. ad. i. Æneidos.

Repulsus à Læte oppido. Idem. Prise.

Apud d Mutinam. Idem.

e

Apud Præneste locatus. Idem.

Medio diei. Messus.

Quietam à bellis civitatem. Idem.

Militiæ peritus. Idem.

Sertorius portis turbam morantibus, et nullo, ut in terrore solet, generis aut imperii discrimine, per calonum corpora, fad medium quasi deinsuper adstantium manibus in murum attollitur. Nonius Serv.

Neque detrusus aliquotiens terretur. Prisc. l. xv.

Dubitavit aciei pars. Idem.

Quos inter maximè. Caris.

Idem fecêre Octavius et Q. Cæpio sine gravi cujusquam expectatione, neque sanè ambiti publicè. Serv. ad. l. iv. Æneid. Ambire significat et rogare. Sallustius in Jugurtha: Quos ego audio ambire fatigare vos singulos. Dicebatur et ambio illum, pro rogo. Sallustius, in i. Idem fecêre, &c.

Cùm aræ et alia diis sacrata, supplicium sanguine fœdarentur. Id. Postremò ipsos colonos per miserias et incerta humani generis orare. Idem ad aliud xi. Æneidos.

per eversæ genitor fumantia Troja.

Excidia obtestor.

Ea paucis quibus peritia et verum ingenium est abnuentibus. Id. Perpenna tam paucis profectum, verum est æstimandum. Id. ad. xii. Eneidos.

NOTE.

a Olympum atque Phaselida.] Urbes, hodie Italiæ adscribitur, vocaturque Mofuerunt Lyciæ maritimæ et validissimæ, dena. quas, deturbatis latronibus qui illuc prædas suas pyraticas comportabant, P.Servilius evertit.

e Præneste.] Urbs Latii, non longè à Româ.

f Ad medium.] Quid hic sibi velit auc

b Corycum.] Plinio Mons est, et an-tor, difficile non est conjicere, Sertotrum, et oppidum Cilicia. Mons seu promontorium ab aliis, Strabone puta, propter optimum crocum celebratur; ab aliis oppidum. Est item Corycus Cretæ promontorium.

rium, scilicet, calonum humeris sublatum, in muros ab iis, qui super stabant, receptum fuisse, cùm olim alti non ampliùs essent, quàm ad arcendum impe

tum.

c Lete.] Urbs est Macedoniæ non g Perpenna] Non crediderim hoc lolongè â Thermaico sinu, ad Septentrio-co de illo sermonem esse qui Aristonicum vicit: sed de eo de quo posteà, qui

nem.

d Mutinam.] Galliæ togatæ oppidum : Sertorium in convivo trucidavit.

188

LIBER II.

SARDINIA in Africo mari facie vestigii humani, in orientem, quàm in occidentem latior prominet. A Gellius. lib. xiii. Non. Faciem totius corporis formam, porror, id est, os, posuit antiquitas prudens; et ab aspectu species, et à fingendo figura, ita à facturâ corporis facies. Sallust. l. ii. Sardinia, &c. Isidorus.

Indè Ichnusa appellata. Solinus.

с

Dubium an Insula sit, quod Euri atque d Austri superjactis fluctibus circumlavit. Nonius lavit, pro lavat.

Nam Sullam consulem de reditu ejus legem ferentem ex composito trib. pl. C. Herennius prohibuerat. Notat A. Gel. l. x. c. xx. Sallustium proprietatis in verbis retinentissimum cousuetudini concessisse, et privilegium, quod de Cn. Pompeii Magni patris reditu ferebatur, legem appellasse.

Nam procul et diversis ex regionibus. Carisius, Aspor, procul, inquit, est è loco.

Obviàm fuêre. Carisius, ibidem. Asper ait, vetustè obviàm fuêre; adverbio, quàm nominę, ut maluit.

Urbe, patriâque extorres. Messus.

Genus militum suetum à pueritiâ latrociniis. Idem.

Inter læva mœnium, et dextrum flumen e Turiam, quod £Valentiam parvo intervalo præterfluit. Prisc. l. v. et vi. Turiam dixit, qui accusativus generis masculini est, non neutri.

In fiduciâ, quàm argumentis, purgatiores dimittuntur. Donat. Phor. act. i. sc. iii. et Hecyr. act. iv. sc. iv. Nonius. Fiducia est audacia. Servius.

NOTE.

a Sardinia.] Mediterranei maris insu

d Austri.] Ventus à meridie, qui et Nola. Douza hoc fragmentum ex Insidorotus, nomine à Græcis mutuato, vocatur. augere conatur.

b Ichnusa ] Id est, Sardinia; à vestig similitudine Grœcâ etymologiâ sic nu cupata.

c Euri.] Eurus ventus est spirans ob ortu æquinoctiali, Subsolanus quoque dicitur.

e Turiam.] Turia rivus est Hispaniæ Tarraconensis, qui non est cum Durio flumine confundendus, cùm ille in mare Mediterraneum, hoc verò in oceanum, devolvatur,

f Valentiam.] Urbs est Hispaniæ Tarraconensis.

Antequam regressus Sertorius instrueret pugnæ suos. Arusianus. Ipsi animi atrox. Idem.

Copiis integra. Idem.

Eodem anno in Macedoniâ C. Curio, principio veris cum exercitu profectus in a Dardaniam, quibus potuit modis dictas pecunias coëgit. Nonius, dicere, est promittere.

Post, ubi fiduciâ nimius. Arusianus.

b

Sed ipsi ferunt taurum ex grege, quem propè litora regebat Corsa nomine Ligus mulier. Prisc. l. vi.

Nam quædam Corsa nomine, Ligus mulier, cùm taurum ex grege, quem propè litora regebat, transnatare solitum, atque per intervalla corpore daucto remeare videret; cupiens scire incognita sibi pabula, taurum à cæteris degredientem usque ad insulam navigio prosecuta est. Cujus regressu insulæ fertilitatem cognoscentes Ligures, ratibus eò profecti sunt, eamque nomine mulieris auctoris et ducis appellaverunt. Isidorus, l. xiv. c. vi.

Ne illa tauro parata sint. Donatus, act. iv. sc. ii. Andria.

e Dædalum ex Siciliâ profectum, cùm f Minois fugeret iram, atque opes. Prisc. l. vi. Servius.

Quem ex Mauritaniâ rex Leptasta proditionis insimulatum cum custodibus miserat. Prisc. l. i.

g

h

Quos adversum multi ex & Bithyniâ volentes occurrere, 1 falsum filium arguituri. Prisc. l. x.

Ut actione desisteret. Messus.

Vespera. Caris, l. xii.

Argentum mutuum arcessivit. Prisc. l. x.

Eam deditionem senatus, per nuncios Orestis cognitam, approbat. Prisc. l. vi.

Nisi quâ flumen Lurda i Tauro monte defluens. Idem. ibidem.

NOTE.

a Dardaniam.] Regio est supra Macedoniam, ad septentrionem.

b Corsa.] De Corsicæ insulæ exordio agitur.

c Nam.] Et istud fragmentum ex eodem Isidoro studet augere Douza. Sed nihil certi video.

d Aucto.] Quia, scilicet, luxuriante herbâ agregiè pastus erat.

f Minois.] Minos rex fuit Cretæ, quem ob insignem justitiam, judicem apud inferos poëtæ fabulati sunt.

g Bithynia.] Asiæ minoris regio, ad septentrionem.

h Fulsum] Optimè de Nusâ Nicomedis filio hîc agi, suspicatus est Douza. Vide eâ de re epistolam Mithridatis ad Arsacem.

Asiam in duas partes dividit, quarum altera quæ ad septentrionem spectat, Asia intra Taurum; altera quæ meridiem, Asia extra Taurum dicitur

e Dedalum.] Faber fuit Atheniensis i Tauro] Mons est Taurus omnium ingeniosissimus, idemque insignis ma-nobilissimus et maximus, qui universam thematicus, qui omnium primis vela et antennas navi aptâsse dicitur; unde ejus alarum nata est fabula. De Labyrintho verò, quem Minoi in Cretâ insulâ construxit, nihil opus est loqui, cùm ejus irremeabiles vias fama apud omnes vulgaverit.

Frugum, pabulique lætus ager. Arusianus Serv. l. i. Æneid. Neque virgines nuptum à parentibus mittebantur, sed ipsæ belli promptissimos delegebant. Messus.

Modestus ad omnia alia, nisi ad dominationem.

act. i. sc. 1. 1.

Donatus Phor.

Noctu, diuque stationes, et vigilias tentare. Caris. l. ii.

At a Lucullum regis curâ machinata fames brevì fatigabant. Multique commeatus interierant insidiis latronum. Prisc. l. vii. et Nonius. Namque primum Jasonem novo itinere maris Eëtæ hospitis domum violâsse. Prisc. l. viii.

d Tartessum Hispaniæ civitatem, quam nunc Tyrii, mutato nomine, e Gaddir habent. Prisc. l. v.

Neque subsidiis, ubi soluerat, compositis. Prisc. l. x. Soluerat autem est solitus fuerat.

Neque inermes ex prælio viros quemquam agnoturum. Idem. ibid. Eâ continentiâ vir gravis, et nullâ arte cuiquam inferior. Arusian. Non. in Gravis.

Omnes qui circum sunt, fpræminent altitudine millium passuum duorum. Arusian.

Et Pœni ferunt adversus A. N. C. M. Donatus.

Quia corpore, et linguâ percitum, et inquietem, nomine histrionis. vix sani, Barbuleium appellabant. Prisc. l. vi.

Audaciter. Idem. l. xv.

Ibi Fimbrianâ seditione, qui regi per obsequelam orationis, et maximè odium Sullæ, graves, carique erant. Nonius: Obsequium neut. genere, obsequela fœm.

Manibus deturbat. Non deturbare.

E muris canes sportis demittebant. Idem.

Ad hoc rumoribus adversa in pravitatem ; secunda in casum : fortunam in temeritatem declinando, corrumpebant. Idem.

At Metellus in ulteriorem Hispaniam post annum regressus, magnâ

NOTE.

ma fuit civitas inter duo Bætis, vel, prout hodie dicitur, Gaudalquiver fl. ostia.

a Lucullum.] Consul fuit Lucullus, vir clarissimus, et ditissimus, qui bellum adversus Mithridatem feliciter gessit; deinde privatus factus, in ædificiis, con- e Gaddir.] Per errorem Tartessi novectibus et apparatibus, profusæ adeò men Gaddibus, et Gadium seu Gaddir fuit luxuriæ, ut Xerxes togatus vocare-Tartesso tributum esse docet in Geographiâ sacrâ vir incomparabilis Bochartus :

tur.

b Jasonem.] Dux fuit Argonautarum, nulli poëtarum non decantatus.

c Æëte.] Æëtes, vel Æëtea, rex fuit Colchorum, Medeæ pater.

d Tartessum.] Tartessus opulentissi

f Præminent.] Lipsius legit, præminet, ut de monte quodam reliquis editiore, intelligatur.