Sallustius duces laudat, qui victoriam incruento exercitu deportarunt. Idem.

a Cares insulani populi fuerunt, piraticam exercentes, famosi, victi à b Minoë ut Sallustius, et Thucydides tradunt. Idem.

с

A Troja Capys Campaniam, d Helenus Macedoniam, alii Sardiniam, secundùm Sallustium, tenuerint. Idem.

e Dardania à Dardano Jovis et Electræ filio, aut secundùm Sallustium, à Midâ Dardanorum rege, qui Phrygiam tenuit. Idem. Sallustius Scyllam saxum esse dicit, simile formæ & celebratæ procul visentibus. Idem.

f

h

In Siciliâ est 1 Enceladus, Othus in Cretâ, secundum Sallustium. Idem.

Sallustius ait, Hispanorum morem fuisse, ut in bella euntibus juvenibus parentum facta memorentur à matribus. Idem.

*Orion juxta Sallustium, oritur juxta solis æstivi pulsum. Idem. In Flaminiâ est civitas quæ m Cale dicitur, et in Galliâ hoc nomine, quam Sallustius à Perpennâ captam commemorat. Idem. Getæ sunt " Mysii, quos Sallustius à Lucullo dicit esse superatos,

Idem.

Trojanorum tempore invadendarum terrarum causa fuerat navigatio, uti Sallustius meminit. Idem.

Curribus falcatis usos esse antiquos, Livius et Sallustius docent. Idem.

NOTE.

a Cares.] Cos insula est maris Egæi h Enceladus.] Unus ex gigantibus, non longè a Cariâ, quæ et ipsa hoc no-quem Jupiter, fulmine ictum, Ætnæ monmine dicta est, auctore Stephano. Pro- ti supposuit.

bus in Miltiade, Cares in Lemno conse- i Othus.] Hic fuit Neptuni filius ex disse testatur: adeòque hi fuerunt pira- Iphimediâ Alai uxore, quem, cum Eptæ errones habitationem suam mutantes. hialte ipsius Othi fratre, Alous auxilio b Minoë.] Minos rex fuit Creta, Jovis misit gigantibus adversus deos. ex Europâ filius, apud inferos, ob insignem justitiam, judex à poëtis constitu

tus.

c Capys.] Unus fuit ex Æneæ comitibus, qui in Italiam venit.

d Helenus.] Priami filius. Epiri verò partem habuisse Virgilius auctor est.

e Dardania.] Pars est Illyriæ, supra Macedoniam. Sed hic de Trojâ agitur. f Scyllam.] Scylla scopulus est in freto Siculo, non longè à Charybdi.

g Celebrate.] A poëtis scilicet, apud quos passim monstrum fœmineo vultu, cætera canum latrantium, quibusdam lupi, ac serpentis specie, descriptum invenies.

k Orion.] Ex trium deorum, Jovis, scilicet, Neptuni, et Mercuri urinâ, vel semine natus, et à Dianâ interfectus, ut quibusdam placet, in sidus mutatus fuit : cujus ortu tempestates maximè excitantur: si tamen verum est quodcumque vulgo hominum ore teritur.

1 Flaminia.] Regio Italiæ ad mare superum, ubi Ravenna.

m Cale.] Calem Gallicam non longè ab urbe Parisiorum ponunt; haud procul à Matronâ.

n Mysii.] Mysia in Asiâ est: sed hîc Masia est intelligenda, quæ olim Mysia dicta, Europa regio est ad Danubium.

Vices significant pugnam, quia per vicissitudinem pugnabatur, ut inquit Sallustius. Idem.

Creta medio jacet insula ponto, id est, secundum Sallustium, procul à continenti. Idem.

Primò mense veris dicitur novum ver, secundo ver adultum, tertio præceps: sicut etiam Sallustius dicit ubique, nova æstas, adulta, præceps. Idem.

Sallustius in Historiis tradit, Sertorium victum voluisse fugere ad insulas a Fortunatas. Acron.

Insulas Fortunatas Sallustius inclytas esse ait Homeri carminibus. Serv.

b

Proximum dicebant veteres, non solùm adhærens, et adjunctum, verùm etiam longè remotum, si tamen inter duo discreta ↳ nihil medium exstitisset. Virgil. Æn. l. v.

Proximus huic, longo sed proximus intervallo,
Insequitur Salius....

с

Ita et Sallustius in situ Ponti, de promontoriis Paphlagonum, et quod & Keis Metrov appellavit, posuit. Nonius.

d

Interrogasti, si tenes, Mæotici.

Situs quis esset æquoris. Sallustium
Noram dedisse, dicta et ejus omnibus
Præjudicate auctoritatis ducier,

Non abnuebam. Festus Avienus.

Portus ab Eoo fluctu curvatus in arcum.

In arcûs similitudinem. Sic de Ponto Sallustius, unde hic tulit colorem nam speciem efficit Scythici arcûs. Serv. ad iii. Æneidos. ....Fretra lata relucent.

Lata autem ideò, quia se augustiæ Pontici oris illic dilatant, uti dicit Sallustius. Serv.

Teïa autem dicta est à Teïo Anacreontis Poëtæ Lyrici oppido, quod in Paphlagoniâ esse Sallustius indicat, cùm de situ Pontico loquitur. Comment. in Horat.

Porrò Sallustius auctor certissimus asserit, tam Tigris, quàm Euphratis in Armenià fontes demonstrari. Hieron de locis Heb.

Cùm multi evaserint Trojanum periculum, uti Capys, qui Cam

NOTE

a Fortunatas.] Sunt illæ in mari Atlan- | tico. Hodie, Les Canaries.

b Nihil medium.] Ejusdem naturæ, scilicet.

c Paphlagonum.] Paphlagonia Asia minoris regio ad pontum Euxinum.

d Kgs.] Arietis hanc rupem simulantem vertice frontem.

Pro merito Gruii xgis dixêre μsTWπČV Priscian.

e Periculum.} Quando Troja à Græcis

eversa est.

Campaniam tenuit; ut Helenus, qui aut alii, Sardiniam, secundùm
Sallustium. Serv.

Sallustianus Calpurnius. Hieronymus adversus Ref.
Calpurniani discipuli. Idem, ibidem.

b Tamen vulgata jam res est gentilium proprietatum. Comici Phyrgas timidos illudunt. Sallustius vanos Mauros, et feroces Dalmatas pulsat. Tertull. de animâ.

с

Sarcasmus Chleuasmo proxima est, et similis figurâ, quâ adversariorum facta, cum exacerbatione admissi eorum, lacessimus. Ut apud Sallustium de Sullæ crudelitate. Ut in M. Mario cùm fracta priùs crura per artus expiraret. Jul. Rufinianus de schematis lexeos. Mesopotameni homines effrenatæ libidinis sunt, ut Sallustius meminit in utroque sexu. Glossæ in Juvenalem.

d Antonius ille trium Antoniorum corruptor, ille Sallustius, qui oræ maritimæ quà Romanum esset imperium, contrarius piratis. Si omnes socios et maximè Græcos Asiaticos ac Siculos fortunis omnibus spoliaverunt. Eædem Glossa.

Σαλλόςις δε θαυμάζω, τοτε πρωτον, ωφθαι Ῥωμαίοις καμήλες, λεγοντος, ει μητέ προτέρον τις μετα Σκιπίωνος νικησαντας Αντίοχον ωετο, μητε της εναγχος φρος Ορχο μινω και περι Χαιρώνειαν ̓Αρχελάω μεμαχημένες εγνωκεναι καμηλοη. Id est : Sallustium demiror, qui autumat, tum primum visos Romanis Camelos, quòd neque olim illos qui duce Scipione Antiochum devicerunt, neque hos qui ad Orchomenum et Cheroneam certaverunt cum Archelao, nôsse putaverit Camelum. Plutarchus in Lucul.

Σαλλόσιος μεν εν φησί, χαλεπος διατεθηναι τες στρατιωτας προς αυ'τον, ευθυς επ αρχή το πολέμε προς Κυζίκω και πάλιν προς Αμισω δυο χειμώνας έξης εν χαρακ διαγαγειν αναγκασθέντας. Id est: At Sallustius quidem fuisse milites jam indè à principio malè, ait, in eum (Lucullum) animatos, quòd ad Cyzicum, et iterum ad Amisum duas hiemes eos in castris continuisset. Idem.

NOTE.

at alii.] Quod hîc deesse clarum

d Antonius.] Pessimè depravatum est

est ex loco superiori, qui de hâc ipsâ re istud fragmentum.

agit, facilè cognosces.

e Orchomenum] Orchomenus et Cha

b Tamen.] Id est, omnes sciunt quomo-ronea duæ sunt Bootia urbes ad amnem do invicem sibi quædam innata vitia populi Cephisum; quanquam priorem Sophiaexprobrent. nus magis ad meridiem collocat.

c Pulsat.] Arguit, notat.

LECTORI

HACTENUS fragmenta florentissimi rerum Romanorum scriptoris, quæ extare putamus. Cætera quæ sequuntur, in M. S. Servio legi auctor est V. Cl. Andreas Schottus: in optimâ tamen illâ Honorati editione à Petro Daniele I. C. procuratá non comparent.

*m or Trequii præter sr aciem necessariam haud multo secus quàm ferro noceri poterat. At Varinius, dum hæc aguntur à fugitivis ægrâ parte militum autumni gravitate, neque ex postremâ fugâ: cum severo edicto juberentur, ullis ad signa redeuntibus, et qui reliqui erant per summa flagitia detrectantibus militiam, Quæstorem suum C. Thoranium ex quo præsente vera facillimè noscerent. *** commiserant, et tamen interim quum volentibus numero quatuor.

*ingre, tantæ fetui debacchantur, nefandum in modum perverso vulnere et interdum lacerum corpus semianimum omittentes, alii in tecta jaciebant ignes, multique ex loco servi quos ingenium socios dabat, abdita à dominis aut ipsos trahebant ex occulto; neque sanctum aut nefandum quicquam fuit iræ barbarorum, et servili ingenio : quæ a Spartacus nequiens prohibere multis precibus cùm oraret, celeritate *** nuntios.

Aliquot dies contrà morem fiducia augeri nostris cœpit, et promi lingua. Qua Varinius contrà spectatem rem incautè motus novos incognitosque et aliorum casibus perculsos milites, ducit tamen ad castra fugitivorum. Presso gradu sistentes jam, neque tam magnificè sumentes prælium quàm postulaverant. Atque illi certamini conscii inter se juxta seditionem erant. Crixo et gentis ejusdem Gallis atque Germanis obviam ire, ut ultrò offerre pugnam cupientibus contrà Spartacum.

NOTE.

a Spartacus.] Hic est qui unà cum Crixo et Oenomao, effracto Lentulo ludo, cum triginta aut ampliùs ejusdem fortunæ viris Capuâ erupit: servisque ad

vexillum et ad auxilium vocatis, Romanis grave, idemque probrosum bellum intulit.

225

"ORATIONES DUÆ

AD C. CÆSAREM,

SALLUSTIO ADSCRIPTE,

DE REPUBLICA ORDINANDA.

ORATIO I.

b POPULUS R: anteà obtinebat, regna atque imperia, fortunam dono dare; item alia, quæ per mortales avidè cupiuntur: quia et apud indignos sæpè erant, quasi per lubidinem data; neque cuiquam incorrupta permanserant. Sed res docuit id verum esse, quod in carminibus Appius ait, fabrum esse suæ quemque fortunæ; atque in te maximè, qui tantùm alios prætergressus es, utì priùs defessi sint homines laudando facta tua, quàm tu laude digna faciendo. Cæterùm utì fabricata, sic virtute parta, quàm magnâ industriâ haberi decet, ne incuriâ deformentur, aut corruânt infirmata. Nemo enim alteri imperium volens concedit; et 2 quamvis bonus atque clemens sit, qui plus potest; tamen, quia,

INTERPRETATIO.

1 Anteà vulgò credebantur for-| 2 Et quamvis qui potentior est, tunam dare dono regna atque im- sit bonus atque clemens, tamen reperia. formidatur, quia licet illi esse malo.

NOTE.

a ORATIONES.] Multis probat Dou-[nebris involutam dicit. Tanto viro non za esse epistolas; quod etiam postea ex possum non suffragari.

ipso Sallustio cognoscetur. Nam ejus es- c Id.] Refertur ad sequentem sentense eas idem, ut et ipse arbitror,contendit. tiam.

b Populus Romanus.] Ab imperitis, d Appius ait.] Hic est, ut videtur, quibus vox obtinebat prospecta non es- quem Cicero sapientem vocat poëtam. set, additas esse has duas voces Pop. e Prætergressus.] Omnes libri habent Romanus, Casaubonus contendit, qui il-prægressus. Carrio.

lustrissimam sententiam eâ additione te

F f