Immagini della pagina
PDF
ePub

mus. Quin etiam invidiosius ipsum Scipionem Lælius adjuvisse ferebatur ore hominum, Cic. Philipp. II, 14, et Plutarch. An seni sit ger. respubl. § 27, p. 797, D; Præceptt. pol. § 11, p. 806, A; nec tamen id amicitiæ eorum dicitur offecisse. Nec minimum, ut illis temporibus, Lælii famam auguralis discipline peritia adjuvit. Nam xato bonus augur dicitur Philipp. II, 32, et varie ejus de collegiis oratio celebrata laudibus est. De eloquentia horum virorum quamvis multi testes exstent, tamen neque accuratius de laudibus eorum, neque quomodo civibus suis et æqualibus præstiterint, exposuerunt. Exiguæ utriusque, quæ exstant, reliquiæ ad plenam et justam de utroque existimationem non sufficiunt. Gravitatem Scipioni, lenitatem Lælio Cicero tribuit De orat. III, 7, 28, et consentit Appuleius Apolog. p. 551 ed. Elmenh. (p. 99 ed. Bip.). A Quintiliano XII, 10, 10, cui congruit auctor Dial. de oratoribus c. 25, inter horridos vetustate, sed magnam ingenii vim præ se ferentes recensentur; præstitisse inter æquales omnium, ut Ciceronis De orat. I, 13, 58, Velleii I, 17, consensus declarat. Latinæ dictionis in utroque laudem alio loco persecuti sumus.

Actionem utriusque paulo intentiorem, sed non sine intermissione virium vehementem, ut Galba, Cicero prodidit De orat. I, 59. At idem in Bruto 1. c. dicendi in Lælio illustriorem gloriam exstitisse pronunciat, quanquam horridiores ejus, quæ es sent adhuc, orationes magis antiquitatem redolere videbantur quam Scipionis.

18. Neque tamen illarum frequentem mentionem reperimus; res quia obsoletiores fuerunt, vel quod clarioris viri fama amatores descriptoresque magis in hoc tenuit. Permansit tamen memoria satis diu; quippe apud Festum reperitur, sed ex Verrio, ut videtur, Macrobio I, 6, p. 222 ed. Bip. fragmentum hæsit de augurali disciplina, depromptum sine dubio ex oratione de collegiis...

Africani orationum longe frequentior memoria. [V. fr. p. 101 sqq]... Apud Frontonem cum aliqua Scipionis mentio sit (v. Epp. ad M. Cæs. I, 6, p. 15 ed. Rom. ), quamvis ex eo diserte afferatur nihil, tamen non exolevisse ea ætate ejus memoriam intelligas. [Addendus locus alter, ibid. II, 13, p. 58, ubi Cæsar ipse: «< Feci tamen mihi, inquit, per hos dies exerpta ex libris

sexaginta in quinque tomis: sed cum leges sexaginta, inibi sunt et Novianæ Atellaniolæ, et Scipionis oratiunculæ, ne tu numerum nimis expavescas. »]

19. Africano et Lælio ætate fere conjunctus exstitit Ser. Sulpicius Ser. F. Galba, vetustissimæ nobilitatis gente natus, ut quæ jam decimo post reges exactos anno consulem reipublicæ dederit Ser. Sulpicium Camerinum. Hunc Galbam, Lælio paucis annis majorem, honores auspicatum censet Pighius a. 595; ædilem posuit a 598, non alia causa, nisi ut suo anno videretur consulatum adeptus; sed ea his temporibus probabilis videri potest. Prætor a. 602 fuit, quo tribunus plebis Lælius. Cum deinde proprætor Lusitaniæ a barbaris turpiter fusus, sed tamen generose provocatus esset ad pacem, per simulationem fidei datæ armatum exercitum multitudini inermi circumdedit, novem millia (alii triginta millia dicunt) trucidavit, reliquos captos vendidit. Loci auctorum satis noti. Qua fœditate motus L. Scribonius Libo trib. pl. rogationem promulgavit, uti in libertatem restituerentur, qui in Galliam venundati essent ; quam in accusationem rei capitalis vertit M. Cato. Respondit pro Galba in senatu Q. Fulvius Nobilior; quomodo in judicio ambustus evaserit, ex Liv. Epit. XLIX, et Suet. Galb. c. 3 (ubi conf. interpp.) liquet. Cicero tamen Ep. ad Att. XII, 5, dubius est, num Libonis rogatio a. 604, L. Marcio, M'. Manilio Coss., an T. Quinctio et M. Acilio Coss. (a. 603) perlata sit: ut etiam Galbæ annus prætorius non satis certus sit. Frequentibus tamen suffragiis aliquot annis post consulatum adeptus est (a. 609). Quando decesserit certo præfinire non possumus; non tamen vidit M. Aquillium, C. Tuditanum Coss., quibus a Cicerone colloquium de Republica habitum fingitur (v. III, 30). Is est annus 624.

Hunc, ut alios, quos alibi memoravimus, a literis prorsus rudem Cicero prodidit. [Immo juris tantum civilis ignaros, ut apparet ex 1. De orat. I, 10, 40. Add. ib. 56, 239 sq. Westerm. p. 76.] Dissedit igitur a M. Catone sene et P. Scipione Caioque Lælio, quorum magnitudo literis exhilarata est. Tamen vel Græcis magistris aliquantum studii dederat, quod non improbabile videatur, quoniam ex Lactantio Inst. V, 14, una cum

Catone Galbam Carneadis auditorem exstitisse discimus, et sic Cicero De republ. III, prodiderat, ubi nunc est c. 6.; vel sui ingenii felicitate eo elatus est, ut primus artem oratoriam informaret; ut egrederetur a proposito, ut rem augendo, minuendove probare, ut delectare, movere, abripere judices institueret. Sic Cic. Brut. c. 21,82; c. 23, 90, De orat. I, 53; II, 2, Quintil. II, 15, 8. Asperitatem in dicendo eidem tribuens Tullius De orat. III, 7, 28, et clamore ac lateribus pugnasse dicens I, 60, 255, sibi convenit cum in Bruto c. 23, sqq., § 91-93, miro ardore, dum diceret, plenum, igni illo scribendi mora refrigerato sui prorsus dissimilem visum affirmavit. Inde exiles et antiquiores etiam Lælianis orationes ejus, quem sui temporis principem esse constabat. Quippe cum sibi omnia, nihil arti deberet, felici rerum agendarum irritamento extra se positus, deinde refrigeratus, qualis esset, apparuit. (Lege Brut. c. 22.) Reliqui auctorum loci, ut De orat. I, 13, Brut. c. 86, 295, Rhett. ad Herenn. IV, 5, parum faciunt ad laudes ejus oratorias altius investigandas. Aper in Dial. de oratt. c. 18, ut antiquitate ultima horridum prorsus damnat; contra mitius Maternus ibid. c. 25, deesse aliquid, quæ est rós, ejus laudibus concedit. Exilitas earum orationum in causa fuit, cur totæ, ne argumentis quidem et nominibus servatis, interciderent. [V. fr. p. 106.]

20. Galbæ addamus M. Æmilium M. F. Lepidum, qui cognomine est Porcina dictus, fortasse ob oris habitum. Nam alias hoc agnomen in Æmilia gente insolens est. Eum, ut legitimo annorum decursu ad honores pervenerit quæstorem Pighius habet a. 604; ædilem cum P. Nasica Serapione a. 608; prætorem a. 611, et post plures repulsas Cos. cum C. Hostilio Mancino a. 616. Ex hoc magistratu provinciam Hispaniam, Numantino Mancini fœdere parum tutam, prorogato in annum imperio rexit, qu mvis ipse quoque ab hostibus cladem accepisset (Liv. Epit. LVI). Inde multam ei dictam Appianus Hispan. c. 83 refert. De aliis rebus et morte M. Æmilii non satis constat. Hic homo majorem quam pro Romano ejus ætatis cultum et luxuriam setari cœpit; ut elegans adeo et Græcis literis et habitu tinctum ejus vitæ genus suspicemur. Luxuriæ post in nimium auctæ exemplum primus villa dedit altius et magnificentius exstructa. Qua

de re Pighius Annal. vol. II, p. 497, in ipso consulatu a L. Cassio trib. pl. correptum eique multam irrogatam esse scribit. Sed errare videtur. Apud Valer. Max. VIII, 1, 7, exstat, multam a populo irrogatam, L. Cassio accusante. Hoc in consulatu factum existimans Pighius rem inauditi exempli vetere Camilli casu munit; oblitus autem est, majestatis læsæ causam longe aliam esse, ac luxus privati, cujus notatio ad tribunos non pertinuit. Sed cum Velleius II, 10, ob domum sex millies HS. conductam adesse jussum a L. Cassio Æmilium vel, ut Valerius, ob villam elegantius structam, scripserit, hoc a censore Cassio factum, et notatum fortasse Æmilium vero videtur simillimum. Unde tribunus nescio quis si occasionem arripuit, Æmilium ad populum criminandi, hominum nominibus errore confusis factum est, ut celeberrimus severitate L. Cassius pro accusatore acciperetur. Rectius Pighio de hoc loco existimat Glandorp. Onom. p. 27. Laus Æmilii oratoria, ut indubia, ita nullis ferme monumentis, nec fere, præterquam Ciceronis, munita testimonio est. Hic sane honorifici sui judicii testes exstare dicit orationes (Brut. c. 25), sed idem De orat. I, 10, 40, parum a literis instructum fuisse pronuntiat. Magna tamen sunt, quæ in Bruti loco prædicantur lenitatem in eo Græcorum apparuisse, verborum comprehensionem et stilum quasi artificem ; quæ ingenium non satis quidem cultum, sed haud spernendum indicant. Rhetor, qui Ad Herennium scripsit, 1. IV, 5, hunc cum Scipione, Galba, Crasso, aliis, in exemplis eloquentiæ ponit... [V. fr. p. 107 sq.]

21. Verbo memoratos absolvamus L. et Sp. Mummium [in fr. p. 108], Sp. Albinum [ibid.], C. Tuditanum, alios, quos Cicero in Bruto capp. 25, 26, collegit; cum non sit nostrum, colligere omnes, qui aliquanto stantes dicere ausi sunt, ut lepide Atticus in Brut. c. 77, sed disertorum proventus exponere. Sequitur igitur C. Papirius C. F. Carbo, patre prætorio, si vera est Pighii conjectura, eumdem esse, qui a. 585 prætor apud Liv. XLIV, 17, dicitur. Hunc tamen annorum ratio pro avo potius accipi jubet. Multa post hunc Carbonum memoria, quæ ante tenuis aut nulla. Locus principalis Ciceronis est Epist. ad divv. IX, 21. Qui tamen cum subobscurus sit, varie turbarunt Gland. in Onom., tum in gente Papiria, tum in stemmate, quod exstat

p. 961; et Ernestus in Clav. Cic., nihil ferme corrigente Schützio. Sunt autem a

C. Papirio Carbone

C. Carbo C. F. Coss. 633 Cn. Carbo C. F. Coss. 640. M. Carbo C. F. ab Antonio accusatus.

[ocr errors]

C. Carbo C. F. C. N. trib. Cn. Carbo Cn. C. Carbo Cn. F. a

cæsus 671, solus e re

militibus cæsus.
Val. Max. IX, 7, 3.

Frater scurra.
Cic. 1. c.

pl. 663, a Damasippo F. ter Cos.

publica. Cic. 1. c.

Haud sane patet, unde Glandorp. P. quemdam Carbonem a Flacco accusatum fugisse dicat, qui apud Ciceronem 1. c. M. appellatur. Neque opus cum Pighio Ann. vol. III, p. 228, C. Carbonem C. F. P. N. tribunum anni 664 constituere. Plebeios autem Papirios Carbones a patriciis, Cursoribus illis et Mugillanis et Crassis dissedisse non est mirum. V. quæ dedimus ad Brutum c. 14. [«Duos de plebe consules creari quamvis legibus licebat, religione tamen prohibitum est (conf. Liv. XXIII, 31) usque ad a. 581, C. Popillium Lænatem, P. Ælium Ligurem Coss. V. Niebuhr. Hist. Rom. vol. III, p. 80. »] Conf. Wetzel. ad Brut. c. 62.

Quæstor C. Carbo a. 617, tribunus plebis a. 622, legem Tabellariam tertiam pertulit, ut leges tabellis juberentur et antiquarentur; seditiosus Ciceroni dictus Legg. III, 16, quod Gracchi memoria cum multorum insectatione deplorata (De orat. II, 40) tumultuandi cupidos incitare videretur. Nota in hac re Africani, quem pro concione de morte Gracchi interrogaverat, magnitudo animi, Velleio II, 41, Cic. Pro Milon. c. 7, Valerio Max. VI, 3, 3, relata. Legem Carbonis de tribunis reficiendis, quamvis adnitente C. Graccho admodum adolescente, dissuadentibus Africano et Lælio rejectam supra exposuimus, haud dubia mala de Carbonis fide notaque nequitia vulgi existimatione, de qua vide Plut. Præc. Politt. § 4, p. 801, B. Relatum in senatu de his conatibus et severas sententias dictas Cicero 1. c. enarrat. Post præturam a. 628 gestam, consulatum a, 633 adeptus multa, credo, optimatium sollicitudine fuit; quippe anno post C. Gracchum occisum. In hoc magistratu ambitiose potentium partes amplexus est, ut invidiam de triumviratu agris dividundis et su

S

« IndietroContinua »