BIOGRAPHICAL NOTICE OF SALLUST. vii Sallust's extant writings consist of his narratives of the Conspiracy of Catiline and the War with Jugurtha, and some fragments of a History of Rome, from the death of Sylla to the beginning of the Mithridatic War. He is said to have taken Thucydides as his model; but there is little resemblance in the style. His writings have received the highest praise from some of the most distinguished authors, ancient and modern. Milton says, "I congratulate myself on having been so fortunate in characterizing the merits of Sallust, as to have excited you to the assiduous perusal of that author, who is so full of wisdom, and who may be read with so much advantage. Of him I will venture to assert what Quintilian said of Cicero, that he who loves Sallust is no mean proficient in historical composition." C. CRISPI SALLUSTII JUGURTHA, SEU BELLUM JUGURTHINUM. I. FALSò queritur de naturâ suâ genus humanum, quod, imbecilla atque ævi brevis, forte potiùs quàm virtute regatur. 2. Nam contrà reputando neque majus aliud neque præstabilius invenies, magisque naturæ industriam hominum quàm vim aut tempus deesse. 3. Sed dux atque imperator vitæ mortalium animus est; qui ubi ad gloriam virtutis viâ grassatur, abundè pollens potensque et clarus est, neque fortunâ eget: quippe quæ probitatem, industriam aliasque artes bonas neque dare neque eripere cuiquam potest. 4. Sin, captus pravis cupidinibus, ad inertiam et voluptates corporis pessum datus est, perniciosâ libidine · paulisper usus, ubi per socordiam vires, tempus, ingenium defluxêre, naturæ infirmitas accusatur: suam quisque culpam auctores ad negotia transferunt. 5. Quòd si hominibus bonarum rerum tanta cura esset, quanto studio aliena ac nihil profutura multùmque etiam periculosa petunt, neque regerentur magis, quàm regerent casus, et eò magnitudinis procederent, uti pro mortalibus gloriâ æterni fierent. II. Nam utì genus hominum compositum est ex corpore et animâ, ita res cunctæ studiaque omnia nostra, corporis alia, alia animi naturam sequuntur. 2. Igitur præclara facies, magnæ divitiæ, ad hoc vis corporis et alia omnia hujuscemodi brevi dilabuntur; at ingenii egregia facinora, sicuti anima, immortalia sunt. 3. Postremò corporis et fortunæ bonorum ut initium, sic finis est, omniaque orta occidunt, et aucta senescunt animus incorruptus, æternus, rector humani generis, agit atque habet cuncta, neque ipse habetur. 4. Quò magis pravitas eorum admiranda est, qui, dediti corporis gaudiis, per luxum atque ignaviam ætatem agunt, ceterùm ingenium, quo neque melius neque amplius aliud in naturâ mortalium est, incultu atque socordiâ torpescere sinunt, quum præsertim tam multæ variæque sint artes animi, quibus summa claritudo paratur. III. Verùm ex his magistratus et imperia, postremò omnis cura rerum publicarum minimè mihi hac tempestate cupienda videntur; quoniam neque virtuti honos datur, neque illi, quibus per fraudem is fuit, utique tuti, aut eo magis honesti sunt. 2. Nam vi quidem regere patriam aut parentes quamquam et possis, et delicta corrigas, tamen importunum est; quum præsertim omnes rerum mutationes cædem, fugam aliaque hostilia portendant. 3. Frustrà autem, niti, neque aliud se fatigando nisi odium quærere, extremæ dementia est: 4. nisi forte quem inhonesta et perniciosa libido tenet potentiæ paucorum decus atque libertatem suam gratificari. IV. Ceterùm ex aliis negotiis, quæ ingenio exercentur, in primis magno usui est memoria rerum gestarum 2. cujus de virtute quia multi dixêre, prætereundum puto, simul, ne per insolentiam quis existimet memet studium meum laudando extollere. 3. Atque ego credo fore, qui, quia decrevi procul a republicâ ætatem agere, tanto tamque utili labori meo nomen inertiæ imponant; certè, quibus maxima industria videtur salutare plebem et conviviis gratiam quærere. 4. Qui si reputaverint, et quibus ego temporibus magistratus adeptus sim, et quales viri idem assequi nequiverint, et postea quæ genera hominum in senatum pervenerint, profectò existimabunt me magis meritò quàm ignaviâ judicium animi mei mutavisse, majusque commodum ex otio meo, quàm ex aliorum negotiis, reipublicæ venturum. 5. Nam sæpe ego audivi, Q. Maximum, P. Scipionem, præterea civitatis nostræ præclaros viros solitos ita dicere, 'quum majorum imagines intuerentur, vehementissimè sibi animum ad virtutem accendi.' 6. Scilicet non ceram illam neque figuram tantam vim in sese habere, sed memoriâ rerum gestarum eam flammam egregiis viris in pectore crescere, neque priùs sedari, quàm virtus eorum famam atque gloriam adæquaverit. 7. At contrà quis est omnium his moribus, quin divitiis et sumptibus, non probitate neque industriâ cum majoribus suis contendat? Etiam homines novi, qui antea per virtutem soliti erant nobilitatem antevenire, furtim et per latrocinia potiùs quàm bonis artibus ad imperia et honores nituntur; 8. proinde quasi prætura et consulatus atque alia omnia hujuscemodi per se ipsa clara et magnifica sint, ac non perinde habe |
