Immagini della pagina
PDF
ePub

B) Belagerung und Eroberung von Syrakus (Liv. XXIV, 33. 34.
XXV, 23-31).

XXXIII. Haec nuntiata cum essent Romanis, ex Leon2 tinis mota sunt extemplo castra ad Syracusas. et ab Appio legati per portum missi forte in quinqueremi erant. ea prae- 5 missa quadriremi cum intrasset fauces portus, capitur; legati 3 aegre effugerunt. et iam non modo pacis sed ne belli quidem iura relicta erant, cum Romanus exercitus ad Olympium Iovis id templum est mille et quingentos passus ab urbe 4 castra posuit. inde quoque legatos praemitti placuit; quibus, 10 ne intrarent urbem, extra portam Hippocrates atque Epicydes 5 obviam cum suis processerunt. Romanus orator non bellum se Syracusanis sed opem auxiliumque adferre ait, et iis, qui ex media caede elapsi perfugerint ad se, et iis, qui metu oppressi foediorem non exsilio solum sed etiam morte servitutem 15 6 patiantur. nec caedem nefandam sociorum inultam Romanos passuros: itaque si eis, qui ad se perfugerint, tutus in patriam

XXIV, c. 33. Nach dem Tode des Königs Hiero von Syrakus (215) ging die Herrschaft auf seinen Enkel Hieronymus über, der ein Bündniss mit den Karthagern abschloss zum gemeinsamen Kriege gegen Rom. Der Tod des Hieronymus (214) führte wieder zu Unterhandlungen wegen eines Bündnisses mit Rom. Nun aber gelang es dem Hippocrates und Epicydes, die in Syrak. geboren (aber von einer karth. Mutter) u. in Karthago erzogen waren, die Miethstruppen der Syrakusaner für sich zu gewinnen. Mit diesem Heere zogen sie vor die Stadt und wurden von der den Römern feindlich gesinnten Volkspartei mit Freuden in die Stadt aufgenommen, das Bündniss mit Karthago ward erneuert. Nun zog der Consul M. Claudius Marcellus mit dem Proprätor Appius Claudius vor die Stadt u. begann die denkwürdige Belagerung, welche durch die Vertheidigung des Mathematikers Archimedes ausserordentlich erschwert wurde. 3. Haec nuntiata] die Einnahme der Stadt durch Hipp. und Epic. und die Ermordung der Syrak. Strate

gen (nisi qui inter tumultum effu-
gerant, omnes interficiuntur).
4. ab Appio] von der Flotte.
5. per portum] der grosse Hafen
an der Südseite der Stadt, der von
dem kleineren Hafen durch die Alt-
stadt Ortygia getrennt ist. Ehe
die Gesandten in den Hafen ein-
laufen, schicken sie eine Quadrireme
voraus; wie sie dennoch ihr Schiff an-
gegriffen sehen, begeben sie sich mit
Verlust der Quinquereme auf die
Flucht. · 7. belli iura] das Recht
der Gesandtschaft. — 8. Olympium]
vielleicht Olympium (= iium) für
Ὀλυμπιείον (cf. Andoc. I, 16),
am rechten Ufer des Flusses Ana-
pus, welcher in den grossen Hafen
mündet. Dort lagerten einst auch
die Athener (Thuc. VI, 64).
inde quoque] In Bezug auf die
Gesandtschaft des Appius.
orator] princeps legationis.
14. metu] Terrorismus der Militär-
herrschaft, daher auch servitus.
16. sociorum] der Strategen, die
aber das Bündniss mit Rom noch
nicht förmlich erneuert hatten.
17. perfugerint... pateat] Vgl.
§ 7 cum in eorum ad quos vene-
rint manu res Syracusana esset.

=

10.

12.

reditus pateat, si caedis auctores dedantur et libertas legesque Syracusanis restituantur, nihil armis opus esse: si ea non fiant, quicumque in mora sit, bello persecuturos. ad ea Epicydes, 7 si qua ad se mandata haberent, responsum eis ait se daturos 5 fuisse: cum in eorum ad quos venerint manu res Syracusana esset, tum reverterentur. si bello lacesserent, ipsa re intelle- 8 cturos nequaquam idem esse Syracusas ac Leontinos oppugnare. ita legatis relictis portas clausit.

Inde terra marique simul coeptae oppugnari Syracusae, 9 10 terra ab Hexapylo, mari ab Achradina, cuius murus fluctu adluitur. et quia, sicut Leontinos terrore ac primo impetu ceperant, non diffidebant vastam disiectamque spatio urbem parte aliqua se invasuros, omnem apparatum oppugnandarum urbium muris admoverunt. XXXIV. et habuisset tanto impetu coepta 15 res fortunam, nisi unus homo Syracusis ea tempestate fuisset. Archimedes is erat, unicus spectator caeli siderumque, mira- 2 bilior tamen inventor ac machinator bellicorum tormentorum operumque, quibus, si quid hostes ingenti mole agerent, ipse perlevi momento ludificaretur. murus per inaequales ductus 20 colles; pleraque alta et difficilia aditu; submissa quaedam et 3 quae planis vallibus adiri possent. ille ut cuique aptum visuni est loco, ita genere omni tormentorum instruxit. Achradinae 4 murum, qui, ut ante dictum est, mari adluitur, sexaginta quinqueremibus Marcellus oppugnabat. et ex ceteris navibus sa- 5 25 gittarii funditoresque et velites vix quemquam sine volnere consistere in muro patiebantur. hi, quia spatio missilibus 6 opus est, procul muro tenebant.

1. legesque] Selbständigkeit (Autonomie). 4. ad se, Epicydes und Hippocrates, welche die jetzt herrschende karthagisch gesinnte Volkspartei vertreten. 5. сит tum, erst dann, wenn . . ., sollten sie etc. 9. Die Bestürmung und Belagerung von Syrakus begann M. Marcellus wahrscheinlich erst um das Jahr 213. Damit stimmt die Darstellung des Polybius, welcher diese Ereignisse vom Jahr 213 und 212 im VIII. Buch behandelte. 10. ab Hexapylo] Im Norden der Stadt, zugleich der niedrigste und breiteste Theil der Epipolae. ab Achradina] Nördlich von Ortygia am Meere und dem kleinen Hafen.- 12. disiectamque spatio] also auch schwer zu vertheidigen.

14. et hab. fortunam, und

naves VIII iunctae altera

wirklich hätte.. Erfolg gehabt.

16. Archimedes] Vgl. Cic. Tusc. I, 63 Arch. lunae solis quinque errantium (= planetarum) motus in sphaeram illigavit (i. e. er stellte die Bewegung der Planeten auf einer Himmelskugel dar) und de Finib. V, 50 dum in pulvere quaedam describit attentius, ne patriam quidem captam sensit. Sein Grabmal fand Cicero auf, cf. Tusc. V, 61. Er war als Philosoph, Astronom, Mathematiker und Ingenieur gleich hervorragend. 18. mole, Anstrengung. ludificaretur] = eluderet. 21. ille ut cuique] sed Asyndeton adversativum ille etc. 24. et ex ceteris n. im Gegensatz zu naves octo v. 27. 26. hi καὶ οὗτοι μὲν, Zusatzbemerkung und Gegensatz zu dem Folgenden. 27. tenebant, intr.

=

=

[ocr errors]
[ocr errors]

alteri binae erant quinqueremes demptis interioribus remis, ut latus lateri adplicaretur, cum exteriore ordine remo7 rum velut una navis agerentur, turres contabulatas machina8 mentaque alia quatiendis muris portabant. adversus hunc navalem apparatum Archimedes variae magnitudinis tormenta 5 in muris disposuit. in eas quae procul erant naves saxa ingenti pondere emittebat; propiores levioribus eoque magis 9 crebris petebat telis: postremo, ut sui volnere intacti tela in hostem ingererent, murum ab imo ad summum crebris cubitalibus fere cavis aperuit, per quae cava pars sagittis pars 10 10 scorpionibus modicis ex occulto petebant hostem. quae propius quassatum subibant naves, quo interiores ictibus tormentorum essent, in eas tollenone super murum eminente ferrea manus, firmae catenae inligata, cum iniecta prorae esset, gravique libramento plumbi recelleret ad solum, suspensa prora 15 11 navem in puppim statuebat, dein remissa subito velut ex muro cadentem navem cum ingenti trepidatione nautarum ita undae adfligebat, ut etiamsi recta reciderat, aliquantum aquae acci12 peret. ita maritima oppugnatio est elusa, omnisque spes ad 13 id versa, ut totis viribus terra adgrederentur. sed ea quoque 20 pars eodem omni apparatu tormentorum instructa erat, Hieronis inpensis curaque per multos annos Archimedis usa unica 14 arte. natura etiam adiuvabat loci, quod saxum, cui inposita muri fundamenta sunt, magna parte ita proclive est, ut non solum missilia tormentorum, sed etiam quae pondere suo pro- 25 15 voluta essent, graviter in hostem inciderent. eadem causa ad subeundum arduum aditum instabilemque ingressum praebebat. 16 ita consilio habito, quoniam omnis conatus ludibrio esset, absistere oppugnatione atque obsidendo tantum arcere terra marique commeatibus hostem placuit.

hielten, cf. agebant. 3. turres
contabulatas] Im Innern der Thürme
befanden sich Stockwerke, auf
denen die Kämpfenden fest stehen
konnten. machinamenta] Fall-
brücken (sambucae Polyb. VIII, 6)
und Sturmböcke. Vgl. die Kriegs-
alterthümer von Rheinhard XI Tafel
N. 7. 8 u. Tafel XII (Thürme).
7. emittebat] durch ballistae, cf.
ibid. Taf. XI, 3. 9. cubitalibus]
Richtiger jedenfalls Polyb. c. 7:
ἕως ἀνδρομήκους ὕψους κατεπύ-
κνωσε τρήμασι τὸ τεῖχος ὡς πα-
λαιστιαίοις (palmaribus) τὸ μέ
γεθος κατὰ τὴν ἐκτὸς ἐπιφά
νειαν (nach der äusseren Seite).

[ocr errors]
[merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small]

30

con

XXIII. Cum maxime Capua circumvallaretur, Syracusarum oppugnatio ad finem venit, praeterquam vi ac virtute ducis exercitusque intestina etiam proditione adiuta. namque 2 Marcellus initio veris incertus, utrum Agrigentum ad Himil5 conem et Hippocraten verteret bellum, an obsidione Syracusas 3 premeret, quamquam nec vi capi videbat posse inexpugnabilem terrestri ac maritimo situ urbem nec fame, ut quam prope liberi a Carthagine commeatus alerent, tamen, ne quid inex- 4 pertum relinqueret, transfugas Syracusanos erant autem 10 apud Romanos aliqui nobilissimi viri inter defectionem ab Romanis, quia ab novis consiliis abhorrebant, pulsi loquiis suae partis temptare hominum animos iussit et fidem dare, si traditae forent Syracusae, liberos eos ac suis legibus victuros esse. non erat conloquii copia, quia multorum animi 5 15 suspecti omnium curam oculosque converterant, ne quid falleret tale admissum. servus unus exsulum pro transfuga intro- 6 missus in urbem conventis paucis initium conloquendi de tali re fecit. dein piscatoria quidam nave retibus operti circumvectique ita ad castra Romana conlocutique cum transfugis, 20 et idem saepius eodem modo fecere alii atque alii. postremo ad octoginta facti. et cum iam composita omnia ad proditio- 7 nem essent, indicio delato ad Epicyden per Attalum quendam indignantem sibi rem creditam non esse, necati omnes cum cruciatu sunt. alia subinde spes, postquam haec vana evaserat, 8 25 excepit. Damippus quidam Lacedaemonius, missus ab Syracusis ad Philippum regem, captus ab Romanis navibus erat. huius utique redimendi et Epicydei cura erat ingens nec ab- 9 nuit Marcellus, iam tum Aetolorum, quibus socii Lacedaemonii erant, amicitiam adfectantibus Romanis. ad conloquium de 10

2.

1. Capua circumvallaretur] im J. 212: tria praetoria circa Capuam erecta (die beiden Consuln App. Claudius und Q. Fulvius, dazu der Prätor Claudius Nero), tres et exercitus diversis partibus opus adgressi fossa valloque circumdare urbem (Capuam) parant et castella excitant modicis intervallis. praeterquam, abgesehen, ausser, ohne quod und ohne besonderes Verb, häufiger bei Livius. 4. Agrigentum war seit 214 v. Chr. wieder in der Gewalt der Karthager. Es befehligte dort Himilco; Hippocrates hatte sich von Syrakus dorthin begeben, um mit Himilco den Landkrieg auf der Insel gegen die Römer zu organisiren u. wo mög

lich Syrakus zu entsetzen, cf. p.
78, 28. 6. premeret] noch enger
einschliessen; das Bild ist herge-
nommen von premere equum, habe-
nas (straffer anziehen). 8. liberi,
ungehindert. 13. suis legibus
victuros] selbständig (autonom),
cf. 73, 1. 14. erat copia, fand
sich Gelegenheit; vgl. potestatem
oder copiam sui facere. animi
suspecti] verdächtige Gesinnung.
ne quid falleret] ver-
borgen bleiben (intrans.)
tere. 18. nave, mit dem Kahn
auf dem Kahn. Sie fahren aus dem
kleinen Hafen um Achradina herum
zu dem portus Trogiliorum, in
dessen Nähe die Römer standen.
25. excepit, folgte. 29. adfectan-

[ocr errors]

15.

la

=

redemptione eius missis medius maxime atque utrisque opportunus locus ad portum Trogiliorum propter turrim, quam 11 vocant Galeagram, est visus. quo cum saepius commearent, unus ex Romanis ex propinquo murum contemplans, nume12 rando lapides aestimandoque ipse secum quid in fronte pate- 5 rent singuli, altitudinem muri, quantum proxime coniectura poterat, permensus, humilioremque aliquanto pristina opinione sua et ceterorum omnium ratus esse et vel mediocribus scalis superabilem, ad Marcellum rem defert. haud spernenda visa. 13 sed cum adiri locus, quia ob id ipsum intentius custodiebatur, 10 14 non posset, occasio quaerebatur; quam obtulit transfuga nuntians diem festum Dianae per triduum agi, et quia alia in obsidione desint, vino largius epulas celebrari et ab Epicyde praebito universae plebei et per tribus a principibus diviso. 15 id ubi accepit Marcellus, cum paucis tribunorum militum con- 15 locutus, electisque per eos ad rem tantam agendam audendamque idoneis centurionibus militibusque, et scalis in occulto comparatis, ceteris signum dari iubet, ut mature corpora curarent quietique darent: nocte in expeditionem eundum esse. 16 inde ubi id temporis visum, quo de die epulatis iam vini 20 satias principiumque somni esset, signi unius milites ferre scalas iussit et ad mille fere armati tenui agmine per silentium eo deducti. ubi sine strepitu ac tumultu primi evaserunt in murum, secuti ordine alii, cum priorum audacia dubiis etiam animum faceret. XXIV. iam mille armatorum ceperant

tibus Romanis] Als Philipp einen Vertrag mit Hannibal schloss (215), schickten die Römer den Prätor M. Valerius Laevinus gegen ihn ab (214), dem es gelang, den König von der Küste Illyriens zu vertreiben, und (211) schlossen dann ein Bündniss mit den Aetolern, Eleern, Lacedämoniern und den Königen von Thracien, Illyrien u. Pergamum (Attalus) gegen Philipp (Liv. XXVI, 24), sodass auf Philipps Seite nur die Feinde der Aetoler, die Achäer blieben. - 2. ad portum Trogiliorum] Kleine Bucht nördlich von Achradina (Towyiλος), die Einwohner Τρωγίλιοι. Die Lage des Thurmes Galeagra muss in der Nähe der Mauer gewesen sein. 5. quid in fronte paterent singuli] Er zählt die Steinlagen, misst die Höhe einer Lage und findet dadurch die Höhe der Mauer

-

[ocr errors]

ἦν γὰρ ἐκ συννόμων λίθων ᾠκοδο-
μημένος. 10. ob id ipsum, i. e.
quia vel mediocribus scalis supera-
bilis erat, weil die Mauer an die-
ser Stelle am schwächsten war.
12. diem festum Dianae] die Arte-
misia, Polyb. VIII, 37: μadov d
ἐξ αὐτομόλου διασαφήσαντος ὅτι
ἑορτὴν ἄγουσι πάνδημον ἐπὶ τρεῖς
ἡμέρας, καὶ τοῖς μὲν σιτίοις λιτοῖς
χρῶνται διὰ τὴν σπάνιν, τῷ δ ̓ οἴνω
δαψιλεῖ, προσανανεωσάμενος τὴν
τοῦ τείχους ταπεινότητα ἐπεβάλετο
ἐλπίδος.
καταπειράζειν τῆς

alia.. desint] Steht nicht in Wider-
spruch mit § 3. 14. per tribus]
da in Syr. tribus nicht bestanden,
so ist der Ausdruck
= per vicos.
20. de die] Vgl. Hor. Carm. I, 1,
20. nec partem solido demere de die
spernit.-21. signi unius] ein Ma
nipel. 22. tenui agmine] rari
(weit auseinander).

[ocr errors]

=

« IndietroContinua »