Immagini della pagina
PDF
ePub

Sic fac existimes, post has miserias, id est, postquam armis disceptari cœptum est de jure publico, nihil esse actum aliud cum dignitate. Nam et ipse Cæsar, accusatâ acerbitate Marcelli (sic enim appellabat) laudataque honorificentissime et æquitate tuâ, et prudentiâ, repente præter spem dixit, se senatui roganti de Marcello, hominis quidem caussa negaturum. (* Sic Victorius edidit, eumque secutus Lambinus, cui tamen ominis legendum videtur. Ipsum vide.) Cic. lib. iv. Epist. ad Famil. Epist. 4. ad Ser. Sulpicium.

*

Demetrio Mega Siculo Dolabella rogatu meo civitatem à Cæsare impetravit: quâ in re ego interfui. Itaque nunc P. Cornelius vocatur. Quumque propter quosdam sordidos, qui Cæsaris beneficia vendebant, tabulam, in quâ nomina civitate donatorum incisa essent, revelli jussisset, eidem Dolabellæ, me audiente, Cæsar dixit, "Nihil esse, quod de Megâ vereretur; beneficium suum in eo manere." Cic. lib. XIII. ad Famil. Epist. 36. ad Acilium.

DE C. JULIO CESARE.

Sed tamen, Brute, inquit Atticus, de Cæsare et ipse ita judico, et de hoc hujus generis acerrimo æstimatore sæpissime audio, illum fere omnium Oratorum Latine loqui elegantissimè, nec id solum domesticâ consuetudine, ut dudum de Læliorum et Domitiorum familiis audiebamus, sed, quamquam id quoque credo fuisse, tamen ut esset perfecta illa benè loquendi laus, multis litteris, et iis quidem reconditis ex exquisitis, est consecutus, &c. Ex Cic. in Bruto.

Sed perge, Pomponi, de Cæsare, et redde quæ restant. Solum quidem, inquit ille, et quasi fundamentum Oratoris, &c. Cæsar autem rationem adhibens, consuetudinem vitiosam et corruptam, purâ et incorruptâ consuetudine emendat. Itaque quum ad hanc elegantiam verborum Latinorum, quæ etiamsi Orator non sis, et sis ingenuus civis Romanus, tamen necessaria est, adjungit ille oratoria ornamenta dicendi: tum videtur tanquam tabulas bene pictas collocare in bono lumine. Hanc quum habeat præcipuam laudem in communibus, non video cui debeat cedere: splendidam quamdam minimèque veteratoriam rationem dicendi tenet, voce, motu, formâ etiam magnificâ, et generosâ quodammodo. Tum Brutus: Orationes quidam ejus, &c. Atque etiam Commentarios quosdam scripsit rerum suarum, valde quidem, inquam, probandos: nudi enim sunt, recti, et venusti, omni ornatu orationis tanquam veste detracto. Sed dum voluit alios habere parata unde sumerent, qui vellent scribere historiam; ineptis gratum fortasse fecit qui volunt illa calamistris inurere; sanos quidem homines à scribendo deterruit, &c. Ex Cic. in Bruto.

Quid Oratorum? Quum huic antepones eorum, qui nihil aliud egerunt? Quis sententiis aut acutior, aut crebrior? Quis verbis aut ornatior, aut elegantior? Ex Cicer. ad Cornelium Nepot. apud Sueton. in Cæs.

Sed bene loquendi de Catulis opinio non minor; sale verò (mero) conditus, et facetiis Cæsar. Ex Cic. lib. 1. de Offic.

Reliquit et rerum suarum Commentarios, Gallici, Civilisque belli Pompeiani. Nam Alexandrini, Africique et Hispaniensis incertus autor est. Alii enim Oppium putant, alii Hirtium : qui etiam Gallici belli novissimum, imperfectumque librum suppleverit. Paulo post: Pollio Asinius parum diligenter, parumque integrâ veritate compositos putat; quum Cæsar pleraque et quæ per alios erant gesta, temerè crediderit: et quæ per se, vel consulto, vel etiam memoriâ lapsus perperam ediderit: existimatque rescripturum, et correcturum fuisse. Ex Suet. in Cæs.

C. vero Cæsar si tantum foro vacâsset, non alius ex nostris contra Ciceronem nominaretur; tanta in eo vis est, id acumen, ea concitatio, ut illum eodem animo dixisse, quo bellavit, appareat: exornat tamen hæc omnia mira sermonis, cujus propriè studiosus fuit, elegantia. Ex Quintil. lib. x.

Quid tantum noceret vim Cæsaris, Asperitatem Cœlii, diligentiam Pollionis, judicium Calvi, quibusdam in locis assumere? Ex Quintil. lib. x.

Hinc vim Cæsaris, indolem Cœlii, subtilitatem Calidii, gravitatem Brutii, acumen Sulpicii, acerbitate Cassii, diligentiam Pollionis, dignitatem Messalæ, sanctitatem Calvi reperiemus. Ex Quintil. lib. XII.

At tristior Calvus, numerosior Asinius, splendidior Cæsar, amarior Cœlius, gravior Brutus, vehementior et plenior et valentior Cicero. Ex Autore Dialogi de Oratoribus.

Λέγεται δὲ καὶ φυναι προς λογος πολιτικὸς ὁ Καίσας αριςα. και διαπονησαι φιλοτιμω τατα την φύσιν, ως τα δευτερεία μεν αδηρίτως έχειν. Ex Plut. in Cæsare.

Dicitur autem et ad urbanam facundiam a naturo maxime fuisse comparatus, ingeniumque suum sedulo exercuisse, secundas ut citra controversiam ferret.

Εν δε Ρώμη πολλη μεν επι τῳ λόγῳ περι τας συνηγορίας αυτό χαρις εξέλαμπεν Ex Plut. in Cæsare.

Romæ vero multa ejus orationis in defensionibus effulsit venustas. Ac mihi ex Græcis orationes Lysia ostendat; ex nostris Gracchorum, Catonisque: quorum sane plurimæ sunt circumcisæ et breves. Ego Lysiæ, Demosthenem, Eschinem, Hyperidem, multosque præterea; Gracchis, et Catoni, Pollionem, Cæsarem, Cœlium, imprimis M. Tullium oppono, cujus oratio optima fertur esse, quæ maxima. Ex Plin. lib. 1. Epist.

Sed ego vereor ne me non satis deceat, quod decuit M. Tullium, C. Calvum, Asinium Pollionem, M. Messalam, &c. Divum Julium, Divum Augustum, Divum Nervam, Tib. Cæsarem, &c. Ex Plin. lib. v. Epist.

INDEX.

G refers to the Gallic war; C to the Civil; AL to the Alexandrian; AF to the African,
and H to the Spanish. 1 denotes the book, and c the chapter.

A

Acarnania, (Carnia) C. 1. 3, c. 55.

Acco, G. l. 6, c. 4.

Achaia, C, 1. 3, c. 4, 55.

Achillas, C, l. 3, c. 104.

Actuaria navis, G. 1. 5, c. 1.
Acilla, AF, c. 33.

Adcantuannus, sive Adiatomus, G, 1. 3, c.
22.

Adrumetum, (Toulba) C, 1. 2, c. 23, AF,
c. 21, et 33.

Edui, (Autunois) G, l. 1, c. 9, 17, 18, &c.
1. 7, c. 32, &c.

Egimurus, (Galetta) AF, c. 44.
Æginium, C, 1. 3, c. 79.

Egi et Roscilli, C, 1. 3, c. 59 et 79.
Ægyptus, C, 1. 2, c. 3, 1. 3, c. 104.
Etolia, (Artinia) C, 1. 3, c. 34.
Afranius, C, 1. 1, c. 28.
Africa, AF, c. 2, 3, &c.
Agar, AF, c. 67.

Agendicum, (Sens) G, 1. 6, c. 44.
Agger, G, 1. 3, c. 12.

Ahenobarbum, C, l. 1, c. 15.

Alarii, G, l. 1, c. 51.

Alba, (Albano) C, l. 1, c. 15.

[blocks in formation]

Allienus, AF, 1. 26 et 27.

Allobroges, (Sabaudi) G, l. 1, c. 6.

Alpes, G, 1. 1, c. 10, l. 3, c. 1.

Amagetobria, G, l. 1, c. 31.

Amantia, (Porto Raguseo) C, 1. 3, c. 12.

Amanus, (Scanderona) C, l. 3, c. 31.
Ambarri, G, 1. 1, c. 11.

Ambialites, G, 1. 3, c. 9.

Ambianum, (Amiens) G, 1. 2, c. 4.
Ambibarri, (Ambie) G, 1. 7, c. 5.
Ambiorix, C, l. 5, c. 25, &c.

Ambivareti, (Vivarais) G, 1. 7, c. 75.
Ambivariti, G, 1. 4, c. 9.

Ambracia, (Arta) C, 1. 3, c. 36.
Amphilochi, (Ansiloca) C, l. 3, c. 54.
Amphipolis, (Emboli) C, 1. 3, c. 102.
Ampius, C, 1. 3, c. 105.
Anartes, G, 1. 6, c. 25.

Anas, (Guadiana) C, l. 1, c. 38.

Ancalites, (Henley) G, 1. 5, c. 21.
Ancona, (Ancona) C, l. 1, c. 11.
Andes, (Anjou) G, 1. 2, c. 35.
Androsthenes, C, 1. 3, c. 80.
Antebrogius, G, l. 2, c. 3.
Antiochia, C, l. 3, c. 102.
Antistius, G, l. 6, c. 1.
Antonius, G, 1. 7, c. 81.
Apollo, G, 1. 6, c. 17.
Apollonia, C, 1. 3, c. 12.
Aponiana, AF, c. 2.

Apsus, (Aspro) C, l. 3, c. 13.
Apulia, (Puglia) C, l. 1, c. 14.
Aquileia, (Aquilegia) G, l. 1, c. 10.
Aquilifer, G, 1. 5, c. 36.
Aquinius, AF, c. 57.

Aquitania, (Guienne) G, l. 1, c. 1.
Arar, (Saone) G, l. 1, c. 12.
Arx, C, l. 1, c. 38.

Arduenna, (Ardenne) G, l. 5, c. 3.
Arecomici, G, l. 7, c. 7.
Arelate, (Arles) C, l. 1, c. 36.
Arguetius, H, c. 9.

Aries, G, 1. 1, c. 32.

Arimini, (Rimni) C, l. 1, c. 8.

Ariobarzanes, C, l. 3, c. 4.

Ariovistus, G, l. 1, c. 31.

Aristius, G, 1. 7, c. 42.

Armenia, (Aladuli) AL, c. 34.

Armorica, (Bretagne) G, 1. 5, c. 52.

Arpinius, G, 1. 5, c. 28.

Arretium, (Arezo) C, l. 1, c. 11.

Arsinoë, AL, c. 4.

Arverni, (Auvergne) G, l. 1, c. 31.

Asculum, (Ascoli.)

Ascurum, C, l. 1, c. 15.

Asia, C, l. 1, c. 4.

Asparagium, C, l. 3, c. 30.
Aspavia, (Espejo) H, c. 26.
Asperna, AF, c. 80.
Asta, H, c. 26.

Ategua, (Thebala Veja) H, c. 22.
Athenæ, C, 1. 1, c. 3.

Atrebates, (Artois) G, 1. 2, c. 4.
Atrius, G. 1. 5, c. 9.

Attius, G, 1. 8, c. 28.

Atuatici, G, 1. 2, c. 4.

Avaricum, (Bourges) G, l. 7, c. 13.

Avienus, AF, c. 54.

Aulerci, G, 1. 3, c. 17.

Ausci, (Auchs) C, l. 3, c. 28,

Auxiliares, G, 1. 3, c. 24.

Auximum, (Aumo) C, l. 1, c. 12. Auxona, (Aisne) G, 1. 2, c. 5.

B

Bacenis, G, 1. 6, c. 10.
Baculus, G. 1. 2, c. 25.
Bæbius, H, c. 26.

Bætis, (Guadalquiver) AL, c. 59.
Bagrada, C, 1. 2, c. 24.
Balbus, C, 1. 3, c. 19.
Baleares, G, 1. 2, c. 7.
Balista, C, 1. 2, c. 2.
Basilus, G, 1. 6, c. 30.

Batavi, (Betuwe) G, 1. 4, c. 10.
Belga, (Netherlands) G, l. 1, c. 1.
Bellocassi, G, l. 7, c. 75.
Bellovaci, (Beauvais) G, 1. 2, c. 4.
Berones, AL, c. 53.
Bessi, C, 1. 3, c. 4.

Bethuria, (Estremadura) H, c. 22.
Bibrax, (Bray) G, 1. 2, c. 6.
Bibulus, C, 1. 3, c. 5.

Bigerriones, (Bigorre) G, 1. 3, c. 27.
Bithynia, C, 1. 3, c. 4.

Bituriges, (Berri) G, l. 1, c. 18.
Boduognatus, G, 1. 2, c. 23.
Boeotia, C, 1. 3, c. 4.

Bogud, AL, c. 59.

Boi, (Bourbonnois) G, l. 1, c. 25.
Bos, G, 1. 6, c. 26.

Bosphorus, AL, c. 78.
Brannovices, G, 1. 7, c. 75.

Bratuspantium, (Beauvais) G, 1. 2, c. 13.
Britannia, G, 1. 2, c. 14.

Brundisium, (Brindisi) C, l. 1, c. 24.
Brutii, (Calabri) C, l. 1, c. 30.
Brutus, G, 1. 3, c. 14.
Bullidenses, C, l. 3, c. 23.
Bursavolenses, H, c. 22.

Burthrotum, (Buthrinto) C, l. 3, c. 16.

[blocks in formation]

Camerinum, (Camerino) C, l. 1, c. 15.
Campania, C, l. 1, c. 14.
Camulogenus, G, l. 7, c. 57.

Candavia, (Carnovia) C, 1. 3, c. 11.
Caninius, G, 1. 8, c. 44.
Canopus, (Rosetta) AL, c. 25.
Cantabria, (Biscay) G, 1.3, c. 26.
Cantium, (Kent) G, l. 5, c. 13.
Canuleius, C, 1. 3, c. 43.

Canusium, (Canosa) C, l. 1, c. 24.
Cappadocia, C, l. 3, c. 4.
Capua, (Copoa) C, l. 1, c. 14.
Carales, (Cagliari) AF, c. 97.
Carcaso, (Carcassone) G, 1. 3, c. 20.
Carmona, (Carmone) C, l. 2, c. 19.
Carnutes, (Chartrain) G, l. 32, c. 6.
Carsulenus, AL, c. 30.
Carteia, H, c. 32.

Cassi, G. l. 5, c. 21.

Cassilinum, (Casteluzzo) C, 1. 3, c. 21.
Cassivellaunus, G, l. 5, c. 11.
Cassius, G, 1. 1, c. 7.
Castellum, G, 1. 2, c. 9.
Castror, G. 1. 2, c. 5.
Catamantaledis, G, l. 1. c. 3.
Cativulcus, G, l. 5, c. 26.
Cato, C, l. 1, c. 4.

Caturiges, G, 1. 1, c. 11.

Cavarillus, C, l. 7, c. 68.

Cabenna, (Cevennes) G, l. 7, c. 8.

Celtæ, G, 1. 1, c. 1.

Celtiberia, C, l. 1, c. 38.

Cenimagni, (Suffolk, Norfolk, and Cam

bridge,) G, 1. 5, c. 21.

Cenomani, (Mans) G, 1. 7, c. 75.

Centrones, (Tarantaise) G, 1. 1, c. 10.

Centurio, G, 1. 1, c. 40.

Cerauni (Chimera) C, l. 3, c. 6.

Cercina, (Chercara) AF, c. 7.
Cherchonesus, AL, c. 10.

Cherusci, (Lunenberg) G, l. 6, c. 10.
Cicero, G, 1. 5, c. 26.

Cilicia, (Caramanie) C, l. 3, c. 3.
Cimbri, (Jutland) G, 1. 1, c. 33.
Cingetorix, G, l. 5, c. 3.
Cingulum, (Cingoli) C, l. 1, c. 15.
Cirta, (Constantia) AF, c. 25.
Cisalpina, G, 1. 6, c. 1.

Cispius, AF, c. 62.

Classis, G, 1. 3, c. 13.

Cleopatra, C, 1. 3, c. 108.

Clodius, G, 1. 7, c. 1.

Clupea, (Quipia) C, 1. 3, c. 23.
Cocosates, G, 1. 3, c. 27.
Cohors, G, 1. 2, c. 5.
Coloniæ, G, 1. 8, c. 50.

Comagenus, C, l. 3, c. 4.
Comana, AL, c. 34.
Comius, G, 1. 4, c. 27.

Condrusi, (Condrotz) G, 1. 2, c. 4,

Conetodunus, G, 1. 7, c. 3.
Collegium pontificum, C, l. 1, c. 22.
Conventus, G, l. 5, c. 2.
Corcyra, (Corfu) C, 1. 3, c. 3.
Corduba, (Cordova) C, 1. 2, c. 19.
Corfinium, (St. Pelino) C, 1. 1, c. 15.
Cornificius, AL, c. 42.
Corus, G, 1. 5, c. 7.
Cosa, G, 1. 3, c. 22.
Cosanum, (Cassano.)
Cotta, G, 1. 2, c. 11.
Cotus, C, 1. 3, c. 4.
Crassus, C, 1. 2, c. 34.
Cremona, C, l. 1, c. 24.
Creta, (Candia) G, 1. 2, c. 7.
Critognatus, G, l. 7, c. 77.
Cuniculus, G, 1. 3, c. 21.
Curio, G, 1. 8, c. 52.
Curiosolitæ, G, 1. 2, c. 34.
Curius, C, l. 1, c. 24.
Cyclades, C, 1. 3, c. 3.

Cyprus, (Cipro) C, L. 3, c. 102.
Cyreni, C, I. 3, c. 5.

Daci, G, 1. 6, c. 25.

Dalmati, C, 1. 3, c. 9.

D

Damasippus, AF, c. 89.

Danubius, (Danube) G, l. 6, c. 25.

Dardani, C, 1, 3, c. 4.

Decetia, (Decise) G, 1. 7, c. 33.

Decurio, G, l. 1, c. 23.

Deiotarus, AL, c. 34.

Delphi, C, 1. 3, c. 55.

Delta, AL, c. 27.
Diablintes, G, l. 3, c. 9,

[blocks in formation]

Ephesus, C, 1. 3, c. 32. Epirus, C, 1. 3, c. 4. Eporedorix, G, l. 7, c. 38. Equites, G, 1. 6, c. 15. Essedarri, G, 1. 4, c. 24. Essui, (Seez) G, l. 5, c. 24. Evocati, G, 1. 7, c. 65.

F

Fabius, C, 1. 5, c. 45.
Fanum, (Fano) C, l. 1, c. 11.
Favonus, C, l. 3, c. 34.
Feriæ, C, 1. 3, c. 2.
Funditores, G, 1. 2, c. 7.

G

Gabali, (Givaudan) G, 1. 7, c. 7.
Gabinus, G, 1. 1, c. 6.
Gades, (Cadiz) C, l. 2, c. 18.
Galba, G, 1. 3, c. 1.

Gallia, G, l. 1, c. 1.
Gallogræcia, AL, c. 67.
Ganymedes, AL, c. 4.
Garites, G, 1. 3, c. 27.

Garumna, (Garonne) G, l. 1, c. 1.

Garumni, G, 1. 3, c. 27.

Genabum, (Orleans) G, 1. 7, c. 3.

Geneva, G, 1. 1, c. 6.

Genusus, C, 1. 3, c. 75.

Gergovia, G, 1. 7, c. 4.

Germani, G, 1. 6, c. 5.

Gomphensis, C, 1. 3, c. 81.

Gracchi, C, l. 1, c. 7.

Graiocelli, (Maurienne) C, l. 1, c. 10.

Gubernator, G, 1. 3, c. 9.

H

Hadriaticum mare, C, l. 1, c. 25.
Harpagones, G, l. 7, c. 81.

Harudes, G, 1. 1, c. 31.

Helvetia, (Switzerland) G, l. 1, c. 1. Helvii, (Ardeche) G, 1. 7, c. 7. Heraclea, (Larizza) C, l. 3, c. 80. Hercynia, G, 1. 6, c. 25.

Herminius, AL, c. 47.

Hibernia, (Ireland) G, 1. 5, c. 13.

Hiempsalis, AF, c. 56.
Hippo, AF, c. 96.

Hispalis, (Seville) C, I. 2, c. 18.

Hispania, G, 1. 3, c. 23.
Hospitium, G, 1. 1, c. 47.

J

Jacetani, C, 1. 1, c. 60. Jadera, (Zaza) AL, c. 42. Iberus, (Ebro) C, l. 1, c. 60.

« IndietroContinua »