tur, locutus sit. Ita III. 15. ' Quanto juniores Patrum plebi se magis insinuabant.' vII. 10. Quum insinuasset se inter corpus armaque.' XXXII. 13. "Consul per ipsas angustias, qua se inter valles flumen insinuat, hostem sequitur.' XL. 21. 'Dat ei mandata ut per omne obsequium insinuaret se in quam maxime familiarem usum.' XLIV. 41. Romani, quacumque data intervalla essent, insinuabant ordines snos.' Immo ipse quoque Cic. eadem locutione aliquoties uti non refugit. Ita Orat. Agrar. 11. 5. ' Quum familiariter me in eorum sermonem insinuarem' de Amic, e. 26. 'Callidus ille et occultus ne se insinuet, studiose cavendum est.' Tuscul. v. 11. • Zeno Cittiens insinuasse se in antiquam philosophiam videtur.' Auctor ad Herenn. 1. 6. Si fidem factam putabimus, his nos rebus insinuabimus ad caussam.' Repetendum ita que, quod modo ad præc. dixi, scriptores semper ad easdem loquendi formulas non adstringendos, sed codicum fide standum esse. saltum altioren. Sed vulgata defenditur ab antiquissimis edd. Gebh. Altiorem etiam quidam libri Hearnii. Hæc facile permutari, sæpe ostenderunt alii e quo etiam intelligi potest, veteres artus' scripsisse, non arctus.' Hic non video, cur melius sit altiorem, quam artiorem, id est angustiorem, ut paullo ante Livins. Sigonius, videtur putasse, si legas artiorem, bis idem dici, quia additur impeditiorem. Sed non omnia loca impedita' etiam 'arta' sunt. Duk. Altiorem etiam Voss. duo, Leid. duo, Lov. 1. 2. 3. 4. Harl. Port. Gaertn. Klockian. Haverk. fragm. Haverk. et, teste Hearnio, Oxon. N. B. ac C. Verum omnium instar mihi hoc loco est Flor. qui solus meorum artiorem præfert, ut constanter editi exhibent, Sigonianis exceptis. Modo dix erat 'intrandæ primæ angustiæ sunt:' nunc vero indicat, alterum saltum, qui transeundus restabat, artiorem, id est, angustiorem priori esse. Supra vero saltus duos'altos' quidem, sed simul etiam angustos' vocarat. Solent autem altus' et 'artus' in Mss. confundi. Vide hoc lib. ad c. 13. § 2. Retro via repetenda est] Lego repedanda. Klock. De verbo 'repedare' vide Burm. ad Gratii Cyneg. vs. 243. et Rob. Titium ad vs. 244. Hic ta § 9 Romani demisso agmine, quum ad men omnes codd. uno consensu, qui alias angustias protinus pergerent] Pall. non temere spernendus est, repetenda tres et Andr. remisso. Campan. retuentur. Accedit repedare' non missi. Gebh. Remisso agmine etiam modo apud Livium alibi obvium non scripti mei, et Hearnii Oxon. L. 2. esse, sed ne ullum quidem, ex æquevo B. ac C. cum edd. vett. usque ad scriptore exemplum laudari, unde Froben. qui a. 1531. demisso ei subconstet Livii tempore in usu fuisse. stituit: quod probandum esse, ratio Quod enim Titius dicto loco Sallus- Latine loquendi docet. Est enim tio et Horatio ex conjectura restitu- 'demittere' ex loco alto in inferioerit, haud facile viri docti probabunt. rem deducere. Supra VII. 34. 'Quoad Vulgatum itaque servo. Ita mox totum in vallem infimam demitterent hoc cap. 'Retro, qua venerant, per- agmen.' 'Demittere' et remitgunt repetere viam.' XLIV. 6. 'Ipsi tere' etiam confondi vidimus ad IV. montes, per quos descenderant, re- 44. § 10. et VIII. 3. § 1. Insuper Ropetendi erant.' mano remisso agmine ceteris pejus Sallum arctiorem inpeditioremque] Harl. Erroris caussam vide ad vi. 3. Vet. lib. altiorem impeditioremque. Recte. Nam paulo ante dixit Saltus duo alli, angusti. Sigon. Pall, tres § 8. Præterea dum ad alias Lov. 2. Male. Vide ad I. 40. § 7. At vox quum deficit in Voss. 2. Leid. 1. Lov. 3. 4. et fragm. Hav. a m. pr. Verum ex his Voss. 2. et Lov. 3. id supra addiderunt. Quum via alia Lov. 4. ad inferiora quum protinus pergerent rejecit, ubi a m. pr. ut protinus pergerent scriptum fuerat. Septas dejectu arborum, saxorumque ingentium objacentem molem invenere] Malim objacente mole: ut sit, 'septas dejectu arborum et saxorum objacente mole.' Sigon. Sigonius ariolatur objacente mole, ut pendeat a T septas. Neque aliter Andreæ ed. Pall. tres Mss. septam dej. arb. saxo¬ rumque ing. objacentem molem invenere. Gebh. A conjectura Sigonii est. Sane pars sepimenti istius lapidum moles erat, nec eo tamen probibendus Livius, ne proprietate oratio ejus enitescat. Ea vero magis exprimitur in scriptura omnium veterum, objacentem molem. Sepes agrestes quia fiunt ex palis truncisque et virgultis implexis, ideo 'dejectus arborum' dicit sepire' non etiam saxa, quæ quoniam in aggeribus et obicibus aquarum præcipue cum alia materia adhibentur, moles' et objacere' dixit. Ovid. Met. 111. 570. de torrente: 'quacumque trabes obstructaque saxa tenebant, Spumeus, et fervens, et ab objice sævior ibat.' Statius Theb. IV. 144. ' magnumque objectus detinet amnem.' Tacitus Ann. 1. xiv. c. 8. 'Hi molium objectus, hi proximas scaphas scandere conantar.' Ut non offenderet igitur, 'angustias sepire dejectu arborum, et objacere illis saxorum molem :' ita nec offendere debuit, 'septas dejectu arborum saxorumque ingentium objacentem molem invenere.' Tacitus Hist. iv. 71. Quem locum Valentinas insederat, montibus et Mosella amne septum et addiderat fossas obicesque saxorum.' J. F. Gron. Objacente mole, quemadmodum Sigonius conjecit, præferuut omnes edd. vett. asque ad Froben. qui 1535. reposuit objacentem molem. Quum autem hanc Delph. et Var. Clas. posteriorem lectionem constanter servent non modo, quoscumque adhibui, codd. sed etiam Hearnii Oxon. N. L. 2. B. ac C. eamdem a Sigonio depulsam in contextum reduxi. Neque de verbis prioribus consentiunt scripti. Nam sectam dejectu arborum habet fragm. Hav. de quo errore vide ad III. 44. § 4. Septa dejectus arborum Leid. 1. septa dejectu arborum Voss. 1. et Lov. 1. septam dejectu arborum Voss. 2. Leid. 2. Lov. 3. Port. et Hav. septam delectu arborum Gaertn. septam derectarum arborum Harl. quomodo interdum lapsos fuisse scribas monui ad Silii 1x. 583. Septa dejectarum arborum Lov. 2. septam dejectarum arborum Lov. 4. sepes dejectarum arborum Klockian. Unus tantum Flor. vulgatum servat, sed alia orthographia scribit sæptas dejectu arborum. Eam vero probat Pierius ad Virgil. Ecl. 1. 54. Vide etiam Dausquei. Orthogr. part. 2. voce sæpes.' Dissentit Voss. in Etym. Ling. Lat. voce sæptum.' Mox fenis hostis, pro fraus hostilis, sine sensu Lov. 3. Deinde respicit, pro conspicitur, Gaertn. § 10 Qua venerant, pergunt repetere viam: eam quoque clausam sua obice] Quam venerant, et contra ea quoque Leid. 1. Deinde clausam jam obice Klockian. Mox invenerunt, pro inveniunt, Harl. Stuporque omnium animos, ac velut torpor quidam insolitus membra tenet] Stupor omnium animos Port. Hav. et pleræque vett. edd. Stuporque omnium animas Gaertn. Sed animos deficit in Lov. 4. Tum aut velut torpor quidam insolitus Port. ac veluti torpor insolitus Lov. 4. Tandem membrum tenet Leid. 2. et Lov. 1. membra temptet Voss. 2. membra tentet Lov. 3. § 11 Quum alterum quisque magis mentis compotem ac consilii ducerent] Compotem mentis magis Lov. 3. compotem magis mentem Hav. compotem magis mentis Flor. Voss. duo, Leid. duo, Lov. 1. 2. 4. Harl. Port. Gaertn. Livius. 24 O et fragm. Hav. quorum auctoritate § 12 Ubi prætoria consulum erigi vi- Quamquam ludibrio fore munientes, perditis rebus ac spe omni ademta, cer- nebant] Perditis prope rebus Hav. At vere, non prope, perditæ erant res; quod librarius nimis inhonestum futu- rum videtur credidisse, ideoque ad dita hac voce minuere voluisse. Vide ad 111. 67. § 3. Perditis verbis Voss. 2. et Lov. 3. perditis opibus Lov. 2. Supra v. 39. Quænam hostibus in perdita re consilia essent.' Flor. iv. 12. § 35. 'Varus perditas res eodem, quo Cannensem diem Paullus, et fato est et animo secutus.' Deinde ac spe ademta Leid. 2. et Lov. 1. ac spe om- nia ademta Voss. 2. et Lov. 3. ac spe omnia adepta fragm. Hav. a m. pr. Vide ad VIII. 1. § 3. litera autem a in vocis omnia fine repetita est ex initio vocis seq. Vide ad XL. 7. § 8. Ac spe omni demta Harl. Vide ad v. 13. § 8. Tandem quamquam cernerent Port. Hav. et Hearnii Oxon. N. ac § 13 Tamen, ne culpam malis adde- rent] Tum, ne culpam Harl. Vide ad Castra prope aquam vallo circumdant] Hic potius propter aquam legi debet, §14 Cum miserabili confessione elu- pretis glossa natum videtur. Eludere enim hic ponitur pro inludere. Vide ad Ix. 5. § 2. Paullo ante propter- quam, pro præterquam, Lov. 3. Ita 'propter' et præter' in scriptis § 15 Ad consules mœstos, ne advo cantes quidem] Ad quos mœstos Leid. 1. Lov. 2. 3. 4. Harl. Port. Gaertn. Hav. et Hearnii Oxon. L. 2. B. ac C. Error hic natus est ex compendio scribendi cos: quod quum non intel- ligerent librarii, primam ejus lite- ram e mutarunt in qu, quæ multis locis in Mss. confunduntur. Vide ad Iv. 15. § 7. v. 48. § 3. lib. vIII. c. 18. § 6. c. 32. §1. hoc lib. c. 31. § 12. c. 35. § 7. c. 40. § 14. xxI. 40. § 9. XXVIII. 29. § 8. et xxxv. 43. § 3. Adde Victor. ad Cic. ad Att. Ep. 1. 1. Salmas. ad Solin. p. 174. Nic. Heins. ad Silii 1. IX. vs. 354. ad Val. Flacc. v. 17. et Burm. de Vectig. Pop. Rom. c. 9. p. 142. Tum qui, pro quidem, Quando nec consilio nec auxilio locus veniant Port. Militesque in prætorium versi opem, quam vix Dii inmortales ferre poterant, ab ducibus exposcunt] Aliter et paullo concisius Pall. 1. ac 3. militesque ad præt. versi opem, quam vix Dii imm. pot., ab ducibus exp. Gebh. Duo Pall. cum Thuan.uterque Voss. Helm. militesque ad præt. versi. J. F. Gron. Ad prætorium versi etiam Flor. Leid. duo, Lov. 2. 3. 4. Harl. Portug. Gaertn. Klockian. Hav. fragm. Hav. et Hear. nii Oxon. N. Tot itaque codicum fide nixam lectionem in contextum recipere non dubitavi. Ita xxvIII. 46. 'Agri Campani regionem a fossa Græca ad mare versam vendere quæstores jussi. XXIX. 35. Litus ad septentrionem versum subductæ naves navalesque socii tenebant.' Lib. XXXVI. c. 15. Ab Leucate et mari ad occidentem verso per Ætoliam ad alterum mare tendens.' XXXII. 23. 'Romani ad Cenchræas versam partem urbis obpugnabant.' xxxiv. 9. 'Porta ad Hispanorum oppidum versa numquam, nisi frequentes, egrediebantur.' xxXVIII. 51. Hoc Græciæ Asiæque et omnibus ad Orientem versis regibus gentibusque adpareret. XLV. 29. Accessurum huic parti trans Nessum ad orientem ver. sum, qua Perseus tenuisset vicos:' ubi non recte quidam eam lectionem convellere conantur. c. 30. Alii ad insulam Eubœam, alii ad Hellespon tum opportune versi.' Eodem tamen sensu 'versus' cum præpositione in Livium construxisse, videbimus ad XXXVI. 15. § 7. Præterea codd. duorum Pall. Tò ferre omittentium lectionem Gebhardus, ut hoc loco, ita etiam probavit Antiq. Lect. I. 1. c. 14. Consentit etiam Lov. 3. Verum, ea omissa, non videó, quemadmodum sensus constare possit. Transpositis vocabulis poterant ferre habent Leid. 2. et Lov. 1. Tum a ducibus Lov. 4. et Gaertn. Ceterum voculam que non agnoscunt Port. et Hav. milites quia habet Lov. 2. Vide hujus erroris plura exempla ad v. 29. § 3. CAP. III. 1 Querentes magis, quam consulentes] Lege consultantes. Gelen. Ita non tantum legunt omnes codd. mei, sed et ex priscis edd. Rom. a. 1472. Parm. Tarvis. utraque, et aliæ. Perperam autem soliti sunt librarii has voces commutare. Vide ad xx1. 16. § 2. Insuper Querentes inde magis, quam consultantes Hav. Querentes magis consultantes Leid. 2. et Lov. 1. Querentes consultantes, mediis omissis, Klockian. Quum pro ingenio quisque fremerent] Neque hic per librarios licuit, ut suum loquendi genus Livio salvum maneret. Perperam enim dederunt fremeret Voss. 2. Lov. 2. 3. Harl. Port. Gaertn. Hav. fragm. Hav. et Hearnii Oxon. L. 1. B. ac C. Male. Vide ad 11. 22. § 7. Alius, per obices viarum ; alius, per diversa montium] Vet. lib. per adversa montium. Sigon. Alterum alius e suis delet Muretus, ut sit alius, per obices viarum, per adversa montium, per silvas.' Quibus facile subscribo. J. F. Gron. Neque ego adversarer, si fide digniorum codd. testimonio confirmaretur. Nunc, quum solus meorum Port. unusque Hearnii Oxon. B. omittant, reliqui omnes tueantur, his potius, quam illis, fidem habendam esse duxi. Ceterum quatuor priores voces alius, per obices viarum omittit Voss. 2. quo et ipso vulgatum verius esse constat; siquidem vocis alius repetitio librarium in errorem induxerit. Vide hoc lib. c. 11. § 11. Si autem semel tantum eam in Msto invenisset, non tam facile labi potuisset. Præterea per adversa etiam omnes codd. mei. Solent adversus ' et 'diversus' in Mss. commutari. Vide ad XXII. 7. § 2. Per silvas, qua ferri arma poterant, eamus] Ms. Fuld. per silvas ferri arma polerant; eamus. Quod minus tamen placet. Modius. Haud dubie pote runt: nam ex militis, non sua perso na, hoc Livius. J. F. Gron. Recte Gronovius poterunt in contextum admisit. Ita enim est in Klockian. Flor. Leid. 1. et, nisi excerpta fallant, Harl. Alio ordine arma ferri habent Port. Gaertn. et Hav. §2 Quem per annos jam prope triginta vicimus] Rectius erit vincimus. Gelen. Samniticum bellum cœpit a. CDXII. et nunc agitur annus CDXXXIII. Ergo recte Livius per XX. annos dixit, quod nuper corruptum est in XXX. annos ab nescio quo minus attendente. Glar. De Samnite loquitur, qui vinci cœptus est anno CDXII. Quoniam autem ab eo ad hunc annum nisi XXIII. anni numerantur, Glareanus hunc numerum reprebendit, et XX. non XXX. legendum censet. Ego contra. Nam si XX. dixisset, particulam prope non addidisset, quæ solet addi, cum numerus revera minor est, quam dicitur. [Badii codex habet XX. et propius id est vero, quidquid hic argutetur Sigonius.'] Sigon. Sola Andreæ ed. per annos jam prope XX. vicimus. Sed alteram esse veriorem, demonstravit Sigonii calculus. Gebh. Aldus est, qui primus hoc loco per annos jam prope triginta substituit. Priores omnes, non solus Badii codex, quem laudat Glareanus, Ascensii editionem intelligens, prope viginti præferunt. At contra Aldo consentiunt omnes scripti. Et ante Aldum etiam Campanum ita edidisse, innuit Gebhardus. Nisi studio partium obcœcatus fuisset Glareanus, veriora docenti Sigonio non oblocutus fuisset hoc loco. Cogitare insuper debuisset, Romanos tempus, ex quo Samnites vincere cœperint, potius justo longius, quam brevius fecisse. Exsultasset sine dubio, si in Harl. incidens vidisset, eum particulam prope, quam urguet Sigonius, expungere. Sed uni huic testi adversus aliorum consensum fides haberi nequit. Trans positis vocibus propejam est in fragm. Hav. Præterea vincimus ex emendatione Gelenii Frobenius 1535. recepit, eumque secuti servarunt usque ad Jac. Gronov. qui vicimus revocavit. Ei vero favent omnes mei prætur unum Flor. satis gravem, licet unicum, testem, qui vincimus habet, nisi ejus excerpta fallant. Deinde qm per annos, id est quoniam, Leid. 2. Omnia æqua ac plana erunt] Pall. duo æquata, plana. Pal. 2. a manu correctoris æquata et plana. Gebh. Equata, plana Voss. 2. Leid. 1. Lov. 2. 3. Gaertn. et fragm. Hav. a m. pr. æquata et plana a m. sec. æquata ac plana Lov. 4. æqua et plana Flor. Voss. 1. Leid. 2. Lov. 1. Portug. et Hav. æqua et æquata etiam alibi commutantor. Vide ad XXIX. 2. § 10. Vox omnia deficit in Gaertn. § 3 Alius, Quo, aut qua eamus] Quo aut queamus Flor. et Leid. 1. Seneca de Vita Beat. c. 1. Decernatur itaque et quo tendamus, et qua.' 6 Num montes moliri sede sua paramus] Indicavi in Antiq. Lect. Libellis I. 22. legendum ex Pall. duobus et Camp. edit. montes demoliri. Sed nunc mihi magis placet vulgata lectio. Infra XXIII. 18. Moliri portas et seras claustraque effringere parat.' xxv. 36. Neque transilire, neque moliri onera objecta, nec cœdere stipatas clitellas, ipsisque obrutas sarcinis facile erat.' Nam moliri ibidem esse demoliri,' ipse Livius explicat,' Quum amoliti objecta onera armatis dedissent viam.' Ibidem, 'Fores nulla moliri potuerunt vi.' Gebh. Gebhardus Antiq. Lect. 1. 22. melius pronunciat demoliri, quod est in duobus Pall. Non credo. Est idem ac cujus molimenti adminiculis montes sede sua movebimus,' ut loquitur v. 22. 'Molientes obices portarum' VI. 33. Fores moliri xxv. 36. Molientibus ab terra naves' XXVIII. 7. Curtius VII. 5. 33. Fundamenta murorum ab imo mo |