Immagini della pagina
PDF
ePub

sulerent. adversus consentientis nec regem quemquam satis validum nec tyrannum fore; discordiam et seditionem omnia oppor- 10 tuna insidiantibus facere, cum pars, quae domestico certamine inferior sit, externo potius se applicet, quam civi cedat. alienis 11 armis partam, externa fide redditam libertatem sua cura custodirent servarentque, ut populus Romanus dignis datam libertatem ac munus suum bene positum sciret.

Has velut parentis voces cum audirent, manare omnibus 50 gaudio lacrimae, adeo ut ipsum quoque confunderent dicentem. paulisper fremitus approbantium dicta fuit monentiumque alio- 2 rum alios, ut eas voces velut oraculo missas in pectora animosque demitterent. silentio deinde facto petiit ab iis, ut civis Ro- 3 manos, si qui apud eos in servitute essent, conquisitos intra duos menses mitterent ad se in Thessaliam: ne ipsis quidem honestum esse in liberata terra liberatores eius servire. omnes acclamarunt 4 gratias se inter cetera etiam ob hoc agere, quod admoniti essent, ut tam pio ac necessario officio fungerentur. ingens numerus 5 erat bello Punico captorum, quos Hannibal, cum ab suis non redimerentur, venum dederat. multitudinis eorum argumentum 6 sit, quod Polybius scribit centum talentis eam rem Achaeis stetisse, cum quingenos denarios pretium in capita, quod redderetur dominis, statuissent. mille enim ducentos ea ratione Achaia ha

stokratischen Verfassungen, s. c. 48, 2; 51, 6, Stehenden; ordines, die übrigen Stände. regem, Antiochus, Philippus; tyran., Nabis.

in commune, in Rücksicht auf, für das gesammte Griechenland, oder das Gesammtwohl Griechenlands, vgl. 32, 21, 1; in commune consultum non vult; Tac. Agr. 12 u. a. insidiant. ist absolut gebraucht, aber leicht Graeciae oder libertati zu denken. fide, weil die Römer Wort gehalten haben. dignis, n. quibus daretur, s. 21, 6, 4. bene pos., vgl. 2, 42, 8: bene locatus honos.

50. 1-4. fremit. approbantium 32, 22, 1. fuit, s. c. 54, 1; 26, 35, 4. orac. miss., s. 3, 34,

[merged small][ocr errors]

pectora, 1, 59, 2. si qui, verallgemeinernd, nicht als wäre ungewiss gewesen, ob sich welche fänden. in serv., der factische Zustand der Sclaverei, vgl. c. 7,

[ocr errors]

12; 13. — intra duos m., Diod. 1. 1.: ἐν ἡμέραις τριάκοντα.

[ocr errors]

5-7. ingens etc., aus der beiläufigen Bemerkung lässt sich der grosse Verlust an Menschen in Italien ermessen. non red., s. 22, 58; 61. argumentum sit, eine andere Lesart ist arg. est, s. 3, 55, 9, viell. schrieb L. argumentost, 5, 54, 5: argumento est ; 4, 29, 6; 39, 51, 10 u. a. — cent. tal., nach dem Folg. attische zu 6000 Drachmen, die L., wie sonst oft die lat. Schriftsteller, den Denaren, obgleich ein Unterschied zwischen beiden war, s. c. 52, 6, gleich stellt; Prisc. de fig. num.3, 12 p. 1348: Livius in XXXIIII ab u. c.: „multitudinis eorum argumentum sit, quod ea ratione Achaia habuit captivos Italicos" etc., Hultsch 185; Philol. 22, 204. ea rat., nach dieser Berechnung. mille et d., Val. M. 1. 1.: duo millia civium Romanorum in Graecia

7 buit. adice nunc pro portione, quot verisimile sit Graeciam totam habuisse.

8 Nondum conventus dimissus erat, cum respiciunt praesidium ab Acrocorintho descendens protinus duci ad portam atque 9 abire. quorum agmen imperator secutus prosequentibus cunctis, servatorem liberatoremque acclamantibus, salutatis dimissisque 10 is eadem, qua venerat, via Elatiam rediit. inde cum omnibus copiis Ap. Claudium legatum dimittit. per Thessaliam atque Epi11 rum ducere Oricum iubet atque se ibi opperiri: inde namque in animo esse exercitum in Italiam traicere. et L. Quinctio fratri, legato et praefecto classis, scribit, ut onerarias ex omni Graeciae ora eodem contraheret.

51

Ipse Chalcidem profectus, deductis non a Chalcide solum sed etiam ab Oreo atque Eretria praesidiis, conventum ibi Euboi2 carum habuit civitatium, admonitosque, in quo statu rerum acce3 pisset eos et in quo relinqueret, dimisit. Demetriadem inde pro4 ficiscitur; deducto que praesidio prosequentibus cunctis, sicut Corinthi et Chalcide, pergit ire in Thessaliam, ubi non liberandae modo civitates erant, sed ex omni colluvione et confusione in ali5 quam tolerabilem formam redigendae. nec enim temporum modo vitiis ac violentia et licentia regia turbati erant, sed inquieto etiam ingenio gentis, nec comitia nec conventum nec concilium ullum

[ocr errors][merged small][merged small]
[ocr errors]

8-11. respic., als sie sich umsahen, erblickten sie. proseq. accl. hat sich an secutus, dagegen salut. iis an rediit angeschlossen, schwerlich ist zu secutus zu denken est und mit salutatis ein neuer Satz zu beginnen; über die Häufung der Ablative s. c. 8, 4f.; 31, 10, 3; 32, 26, 12; über die Gleichheit der Personen in den verschiedenen abll. abss. 31, 2, 6; 44, 2, 5; 27, 5, 6 u. a. Oricum, s. 24, 40. legato e. pr., als Legat war er Admiral, s. 32, 16, 2. ex or., wie c. 36, 3; vgl. c. 8, 5; 38, 40, 3 u. a.; dagegen 29, 24, 8: circum oram mariti

[ocr errors]

mam.

51. 1-4. Oreo a. Eret., s. 33,

31, 3.
conventum, eine bleibende
Verbindung der euböischen Städte
(xovóv), wie sie später bestanden
zu haben scheint, ist, obgleich 33,
32, 5 Euboea besonders genannt
und Chalcis als Hauptort bezeich-
net wird, s. 35, 51, 10, wol damit
nicht gemeint, s. Hertzberg 1, 108.

in quo statu, von Phil. unterdrückt, vgl. jedoch 31, 23, 2. deducto pr. pr., vgl. c. 50, 8. liberandae, wahrscheinlich hatte Phil. schon lange seine Besatzung zurückgezogen. colluv., Verwirrung, s. 3, 11, 5. — formam, Staatsverfassung, πολιτεία.

[ocr errors]
[merged small][merged small][merged small][ocr errors]
[merged small][ocr errors]

non per seditionem ac tumultum iam inde a principio ad nostram usque aetatem traducentis. a censu maxime et senatum et iudices 6 legit, potentioremque eam partem civitatium fecit, cui salva et tranquilla omnia esse magis expediebat.

Ita cum percensuisset Thessaliam, per Epirum Oricum, unde 52 erat traiecturus, venit. ab Orico copiae omnes Brundisium trans- 2 portatae. inde per totam Italiam ad urbem prope triumphantes non minore agmine rerum captarum quam suo prae se acto venerunt. postquam Romam ventum est, senatus extra urbem 3 Quinctio ad res gestas edisserendas datus est, triumphusque meritus ab lubentibus decretus. triduum triumphavit. die primo arma 4 tela signaque aerea et marmorea transtulit, plura Philippo ad

[ocr errors]

-

obgleich der Gedanke affirmativ ist,
s. 1, 55, 9. nostram u. aet. ist
wol aus Polyb. genommen, der es
von seiner Zeit gesagt hatte, vgl.
42, 5, 8. traduc., s. 24, 38, 2:
9, 32, 3: diem consultando - tra-
duxerunt. a censu, vgl. c. 31,
17; er richtet eine aristokratische
Verfassung ein, so dass nur ein ho-
her Census zum Eintritt in den Se-
nat und unter die Richter berech-
tigt, wie später in Achaia, Paus. 7,
16, 6: δημοκρατίας μὲν κατέπαυε,
καθίστατο δὲ ἀπὸ τιμημάτων
tás ágyás, vgl. Cic. Verr. 2, 49
122. - potent., einflussreicher, mit
grösser en Befugnissen. eam P.,
s. 1, 30, 2. Wahrscheinlich er-
wähnt L. nur einen Theil der An-
ordnungen; dass Thessalien, in der
33, 34, 7 angegebenen Beschrän-
kung, ein politisches Ganzes bil-
dete, s. 36, 9, 10: universa gens
Thessalorum; eine allgemeine Ver-
sammlung (concilium) zu Larisa, s.
42, 35, 6; 36, 8, 2; 35, 31, 3, und
einen Strategen, s. 35, 39, 4; 42,
54, 7, hatte, ist nicht berührt, vgl.
Euseb. Chronic. Armen.
p. 340:
Thessali vero – qui Philippi tribu-
tari fuerant, acceperunt a Roma-
nis libertatem, ut suis legibus vive-
rent. et quidem primo anno anar-
chiam patitur Thessalia: deinde
duces annui ex multitudine elige-
bantur etc., Niebuhr kl. Schriften

[blocks in formation]

3-5. extra u., c. 43, 1; 31, 47, 6. Die Schilderung des Triumphes und c. 53-56 sind den Annalisten entnommen. edisser., 27, 7, 4. — ab lub., vom Senate mit Freuden, anders libente me Cic. Rep. 1, 9, 14; Att. 4, 2, 5: libentissimis omnibus u. ä. tela etc., Plut.: 'Ellŋνικὰ κράνῃ καὶ πέλται Μακεδονικαὶ καὶ σάρισαι. aerea, wie 35, 36, 9, eine ausser bei Dichtern seit Vergil nur von Späteren gebrauchte Form, statt deren auch L. sonst die früher gewöhnliche aeneus (ahe

[ocr errors]

empta, quam quae ex civitatibus ceperat; secundo aurum argen5 tumque factum infectumque et signatum. infecti argenti fuit x et octo milia pondo et ducenta septuaginta, facti vasa multa omnis generis, caelata pleraque, quaedam eximiae artis ; et ex aere multa 6 fabrefacta; ad hoc clipea argentea decem. signati argenti octoginta quattuor milia fuere Atticorum; tetrachma vocant; trium 7 fere denariorum in singulis argenti est pondus. auri pondo fuit tria milia septingenta decem I et clipeum unum ex auro totum, et Philippei nummi aurei quattuordecim milia quingenti quattuor8 decim. tertio die coronae aureae, dona civitatium, tralatae cen9 tum quattuordecim; et hostiae ductae et ante currum multi nobiles captivi obsidesque, inter quos Demetrius, regis Philippi filius, fuit et Armenes, Nabidis tyranni filius, Lacedaemonius. ipse deinde 10 Quinctius in urbem est invectus. secuti currum milites frequen11 tes ut exercitu omni ex provincia deportato. his duceni quinqua

neus) hat, s. 31, 50, 2; 2, 33, 9 u. a.

- aurum arg. chiastisch ausgeführt, ebenso § 5. - ducenta sept., Plut., der die Zahlen nach C. Sempronius Tuditanus im Ganzen übereinstimmend mit L. nennt, giebt hier ohne das gemänzte Silber an ἀργύρου τετρακισμυρίας τρισχιλίας διακοσίας ἑβδομήκοντα (λίτρας libras), L. nur 18270 Pfd., wahrscheinlich ist also bei diesem XVIII statt XLIII verschrieben und zu le

sen XLIIICCLXX. - facti, an verarbeitetem u. s. w. caelati, cise

vgl. Hultsch Metrol. 270; 185; Phi-
lol. 22, 204; L. hat sich dann nicht
genau ausgedrückt und den Silber-
gehalt, der in dem tetradrach. grös-
ser war als in 3 Denaren, gleichge-
stellt statt des Werthes, den beide
im Curs hatten; gewöhnlich wird
quattuor statt trium gelesen.
fuit etc., s. 26, 14, 8; 30, 7, 13.

Philip. nummi, s. 39, 7, 1; 44, 14, 3; Goldmünzen mit dem Bilde Ph's, Stateren, s. Hor. Ep. 2, 1, 234: regale nomisma Philippos; vgl. Mommsen Gesch. d. r. Münzw. 689; Böckh 131. et ex aere, diese sind nur · decem IIII und als Kunstgegenstände neben dem § 5 decem et octo, s. c. 10, 4. Silber aufgeführt, s. 26, 21, 8. clipea wie § 7; 1, 43, 2.

lirt.

6.

[ocr errors]

te

6–7, Attic., n. numum. trachma, s. 37, 59, 4; ib. 46, 3; 39, 7, 1, verkürzt aus tetradrachma; über die Construct. s. 32, 39, trium - pondus, ebenso führt Prisc. de pond. 3, 13 p. 1348 die Stelle an, daher wird von Mommsen Gesch. d. r. Münzw. 29; 49 ff.; 71 ff.; 690 angenommen, dass in der Provinz Asia zunächst das tetradrachmon dem cistophorus, s. 37, 46, 3, und so drei Denaren von den Römern gleich gestellt worden sei,

8-12. coron., Siegeskronen, Marq. 3, 2, 447. hostiae, 45, 39, 12, vgl. 31, 48, 12; sie wurde zwischen der Beute und den Gefangenen, die letzten unmittelbar vor dem Triumphwagen geführt.-obsid., die wie besiegte Feinde behandelt werden. invectus, von dem campus Martius aus, s. 10, 7, 10, durch die porta triumpalis (einen Triumphbogen), dann die porta Carmentalis. x pr. - dep., s. 26, 17, 5; 30, 40, 14 u. a., oder ohne locale Bestimmung, s. 26, 21, 2; 39, 29, 5; mit inde 40, 35, 6.

[ocr errors]

ex

ducen. q,

geni aeris in pedites divisi, duplex centurioni, triplex equiti. prae- 12 buerunt speciem triumpho capitibus rasis secuti, qui servitute exempti fuerant.

Exitu anni huius Q. Aelius Tubero tribunus plebis ex sena- 53 tus consulto tulit ad plebem, plebesque scivit, uti duae Latinae coloniae, una in Bruttios, altera in Thurinum agrum deducerentur. his deducendis triumviri creati, quibus in triennium impe- 2 rium esset, in Bruttios Q. Naevius M. Minucius Rufus M. Furius Crassipes, in Thurinum agrum A. Manlius Q. Aelius L. Apustius. ea bina comitia Cn. Domitius praetor urbanus in Capitolio habuit.

Aedes eo anno aliquot dedicatae sunt: una Iunonis Matutae 3 in foro olitorio, vota locataque quadriennio ante a C. Cornelio consule Gallico bello; censor idem dedicavit; altera Fauni; aedi- 4 les eam biennio ante ex multaticio argento faciendam locaverant C. Scribonius et Cn. Domitius, qui praetor urbanus eam dedicavit. et aedem Fortunae primigeniae in colle Quirinali dedicavit Q. 5 Marcius Ralla, duumvir ad id ipsum creatus; voverat eam decem 6

[ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]
[ocr errors]

in

Latin., Lange 2, 58; 191. Brutt., aus den 31, 6, 2; 34, 45, 4 erwähnten Gründen, vgl. 35, 40, 5.

in

Thurin. ag., die Thuriner waren zu Hannibal abgefallen, s. 25, 15; 27, 1, 14, vgl. zu 35, 9, 7. trienn., s. 32, 29, 4. Naev., 35, 40; Minue., 32, 27; Fur., 35, 40. A. Manlius, ebenso 35, 9; er ist sonst nicht bekannt, weshalb Cn. Manlius gelesen wird, s. 35, 10; 33, 25. Q. Ael., er ist nach 35, 9 der Antragsteller, vgl. Cic. leg. agr. 2, 8, 21; doch haben die Hss. an u. St. P. Aemilius; 35, 9 P. Aelius. Apust., 33, 24; 26. praetor, wie gewöhnlich bei der Wahl

ausserordentlicher Magistrate, s. Lange 1, 657.

3-4. Iun. Mat., dieser wäre nur hier und in einem Regionarium erwähnt; da überdiess Cornelius den Tempel der Iuno Sospita gelobt hat, s. 32, 30, 10f., wird Iunonis Sospitae vermuthet; s. Becker 1, 602; Preller 246. foro ol., 21, 62, 4, vor dem carmentalischen Thore. censor., Tempel werden oft von denen, welche sie gelobt haben, wenn diese ein höheres Amt bekleiden, die Censur, das Consulat, die Prätur 4, ohne besonders dazu gewählt zu sein wie die duumviri § 5, geweiht, s. 9, 46, 7; Marq. 4, 224; Lange 1, 589. Fauni, auf dem oberen Theile der Tiberinsel, s. 2, 5; Preller 346, wo Faunus schon früher verehrt worden war, Ov. Fast. 2, 193; Vitruv. 3, 2, 3.

[ocr errors]

5-7. Fort. Prim., der in Praeneste verehrten Natur- und Schicksalsgöttin, s. Preller 561. colle Quir., Becker 1, 579. — duumv., er ist wol mit dem § 7 erwähnten gewählt, ihm aber der Tempel der Fortuna übergeben worden, s. 23,

« IndietroContinua »