quod Annius Viterbienfis commentus fuit, ac viris obefæ naris, uti uti germanum, obtrufit. Nihil ifto plane Annii Itinerario indoctius, infulfius nihil. Quod & ipfa res clamat, & ubertim oftenfum eft a Philippo Cluverio in Italia fua. Amentis autem effe ex commentitio loco in Livium debacchari, & infana proferre, nemo non videt.

Paulus Benius in Livium quoque noftrum ftilum fuum exacuit, Hiftoriam ejus crebris conviciis laceffens. Siquidem is libro II de confcribenda historia objicit illud inprimis hiftorico noftro principi, quod nimis poeticus fuerit, nimifque longus, & aliquando dictionem habeat diffimilem, fortuitam, & interdum vaftam & inconditam. Sed fruftra lividum hoc ingenium jugulare nifum eft Livium, imbrem, quod ajunt, in cribro gerens. An non enim Hiftoria, Poefi proxima, & ftilus ejus quodammodo folutum carmen? An non illa fonis fuis ac numeris conflat, ut metro in animis hominum varios affectus excitet, & cum delectatione excitet, quo facilius improvidi quique ex aliorum factis, periculis, & monitis meliores fiant? Audiatur hic unus e multis Voffius, libro I de Hiftoricis Latinis, cap. II: Qui autem Hiftoriam a fe fignatam exire, atque emanare in vulgus primi juberent, Poetæ fuerunt. Recenfet autem Benius, exigui capitis, at exilioris cerebri vir, inter poeticas defcriptiones narrationem ad

ventus Hannibalis in Italiam, eamque propterea reprehendit, cum nulla diligentior, venuftior, pulchrior toto illo in opere fe fpectandam prodat, fatis ut hinc liqueat manifeste, quanti capitis hujus inepti convicia reliqua facere debeamus. Absolvit itaque latratus fuos in Livium Benius hac verborum ftrue: Livius in epiftola quadam, filium ad eloquentiam adfpirantem hortatur, ut Ciceronem diligenter evolvat, & imitetur primum, tum ceteros, prout quifque eft Ciceroni fimillimus; de fuis fcriptis, ne verbum quidem: quæ tamen, fi ea tanti feciffet, filio item, Ciceronis exemplo, legenda propofuiffet. Ecquis enim fanæ mentis pater, & alienus a faftu, filio fuo auctor exftitit, ut relictis aliorum operibus fua tantum evolveret? Vident per fe ocnlati quique arrogantiam hominis, & derident. Cui ifta non fatisfecerint, cupiatque exactiorem defenfionem Livii adverfus Benium intueri, legat is epiftolam Lau. rentii Pignorii XLIV Balthaffari Bonifacio fcriptam. Fuerunt etiam, qui quererentur, rerum aliquarum memoriam in Livio fubobfcuram: fed nemo unquam impius adeo fuerit, ut non illi ignofcat, fatenti libro VI candide, & fcribenti, fe, quæ ab condita urbe Roma ad captam eandem urbem Romani fub Regibus primum, Confulibus deinde, ac Dic tatoribus, Decemvirifque, ac Tribunis Confularibus, geffere, foris bella, domi feditiones, quinque libris expofuiffe; res cum vetuftate nimia obfcuras, veluti quæ

magno intervallo loci vix cernuntur : tum, quod perà raræ per eadem tempora literæ fuere, una cuftodia fidelis memoria rerum geftarum; & quod etiam, fi quæ in commentariis Pontificum, aliifque publicis privatifque erant monumentis, incenfa urbe pleraque interiere: clam riora vero deinceps certioraque ab fecunda origine, velut ab ftirpibus latius feraciufque renatæ urbis, gesta domi militiæque, expofita tradidiffe.

Illud fane miror, tum Budæum, tum Henricum Glareanum, viros utique fapientes, non effe veritos affirmare, Livium bellicofa Gallorum gentis res geftas odiofe tractaffe. Quantum enim Livius veritati ftuduerit, vel ex eo affequi conjectura poffumus, quod in defcriptione belli civilis, ne Augufto quidem, a quo unice diligebatur, totque divitiis locupletatus fuerat, ac honoribus exornatus, in tantum voluerit gratificari, ut aliter rem narraret, quam factam fciret. Audiatur hic Cremutius Cordus, ita rem enarrans apud Tacitum Annal. IV, dum in defenfione vitæ publice peroraret: T. Livius eloquentiæ ac fidei præclarus inprimis, Cn. Pompejum tantis laudibus tulit, ut Pompejanum eum Auguftus appellaret, neque id amicitiæ eorum offecit. Scipionem, Afranium, hunc ipfum Caffium, hunc Brutum nufquam latrones & parricidas, quæ nunc vocabula imponuntur, fæpe ut infignes viros nominat.

Quod autem Livius Gallorum genti infenfus fue

rit, minime concedendum puto; cum ab omnibus habitus fit perpetuus canæ, nulloque livore fuffufæ fidei cultor. At nolo quemquam hic acerbius infectari, dixiffe contentus, Livium illorum temporum gefta, gentiumque mores, & id genus alia candide adeo, & ex veritatis præfcripto literis tradidiffe, ut elogium illud jure fibi promeruerit: Unus Livius dignus eft habitus, cujus divino calamo tantæ urbis, ac populi Romani, totius orbis victoris res gefta confcriberentur.

CAPUT VII.

SENECTUS & obitus.

FLORUERAT inter ceteros T. Livius Romæ Augufti gratia, & ea celebritate nominis, qua nullam majorem fuiffe tradidimus fuo loco, cum demum honorum fatur, annis & ftudiis feffus, accenfus amore patriæ, Patavium cogitare cœpit. Romam itaque, poft Augufti difceffum e vita moeftiffimam reliquit Livius, plaufibus & acclamationibus publicis receptus in patriæ finum, cum illi Patavini omnes, fuis effufi fedibus, obviam prodire gestirent, clamantes, Ingens illum effe patriæ fuæ decus,& ornamentum, manfurum in æternitatem omnem. Hic ille in oculis civium, patrii coeli aura recreatus, placido in otio, præteritorum laborum fructu fruens, cultus ab omnibus & dilectus, aliquamdiu vixit. At

cum omnes, quotquot vivimus, homines, nati ea lege fimus, ut quotidie moriamur, mortalitatem demum explevit, imperante Tiberio Cæfare, anno ejus imperii IV, redemti vero orbis XX, ætatis denique gloriofiffime tranfactæ LXXVI. Conftat id ex Voffio lib. I de Hiftoricis Latinis: T. Livius quarto Tiberii anno obiit, quo & Ovidius deceffit Tomis: ut de utroque Eufebius in Chronicis teftatur. Id ipfum in Scardeonio legere eft lib. I Claffe III de prifcis civibus Patavinis, & Memoria veteri, quam ex Prætorio Patavino noftro adducam infra. Gafpari vero Conrado, afferenti in Profopographia fua Melica, milliario primo, pag. 98: L. (id eft, Livius) obiit anno Mundi 3993; an. Chrifti 23; æt. LXXX, Sicchum Polentonum opponimus, fic loquentem in epistola ad Nicolaum Florentinum, quam edidit eruditiffimus Pignorius in Originibus Patavinis cap. XVII: Prætereo famam, quæ Livium Patavii & natum & fepultum ferat. Adeft Quinctilianus. is Oratoria Inftitutionis libro Livium Patavii natum fcribit. Adeft Eufebius de temporibus, hiftoricus fide dignus: Livius Patavii moritur, inquit. Adeft Hieronymus, quem vitæ fanctitas haud minus dignum facit: libro enim de temporibus, Livium Patavii & natum & mortuum profitetur. Creditu enim facile, mortuo Augufto (legerim, creditum enim facile, quod mortuo Augufto) repatriaverit, feu gratia uberioris otii; feu, quod Tiberius non tanti faceret divos homines,