Immagini della pagina
PDF
ePub

sule revertentem, incidere. Tum consularis exer- 11 citus egregia pugna consulis vulnus, legati et cohortium ultus eft caedem. magnae clades ultro citroque illis diebus et inlatae et acceptae. Difficile 12 ad fidem eft in tam antiqua re, quot pugnaverint ceciderintve, exacto adfirmare numero. audet tamen Antias Valerius concipere summas. Romanos 13

femore vulneratum fuiffe. "EvSa ὅ, τε ὕπατος ὁ τῶν ̔Ρωμαίων, σαυγίῳ διὰ τοῦ θυρεού διαπερο. Seis, TITpóketaι unpóv. Illud autem vulnus non inpediit, quo minus, etiam poftquam Quinctius adveniffet, res geftae non ei, sed saucio consuli a Dionysio adscriberentur. V. etiam Cl. Dukerum supra ad 2, 17, 4.

§. 11. Consulis vulnus, legati et cohortium ultus est caedem] consulis vulnus, mortem legati ultus est Oxon. N. in margine exhibet, tefte Hearnio. cohortium inultus est caedemLipsiens. Sed syllaba in male repetita eft ex praecedentis vocis litera finali. V. infra ad 5, 52, 2.

f. 12. Exacto adfirmare numero] Media vox exsulat a Voff. 2. Mox verba, audet tamen Antias Valerius concipere summas, desiderantur in Leid. 2. tantum vero, pro tamen, eft in Vol. 1. saepius obvio in Mftis errore. V. infra hoc lib. c. 46, 1. summam habet Gaertn.

. 13. Romanos cecidisse in Hernico agro quinque millia ac trecentos] Manuscriptum exemplar tantum habet VA CCC. Hoc eft quinquies mille trecentos. KHEN. Pro mille quidam reposuerunt quinque millia. Qui numerus ut nimis magnus videtur, ita hic nimis parvus. Dionysius enim [1. 9. p. 620.] cum P. Furio legato mille occisos aït: verisimile eft, aliorum non pauciores occisos tota hac oppugna.

tione. GLAR. Haec summa superat fidem, id quod ex Dionysio intelligi poteit. Itaque placet magis vetus lectio duo millia. et paullo poft, non duo millia, sed tria. SIG. Palat. pr. et An. dreas mille ac trecentos. at tertius V. millia ac CC. sec. vero et Campani ed. duo millia ac CCC. GEBH. agro V. accc Florent. Romanos CCC cecidisse Leid. 2. Sed trigemina litera c perperam repetita videtur ex tribus prioribus literis vocis sequentis. To cecidisse omittitur in Haverk. quasi haec verba pendeant ex te caesos, quod in fi. ne periodi additur. Reliqui tamen codices cecidisse conitanter servant, quos sequor. Praeterea mille et trecentos, ut editiones ante Aldum praeferunt, habet unus Voff. 2. quam lectionem auctoritate Dionys. non male Glareanus sibi displicere testatus eft. ad II CC. Portug. duo mil. CCC pro varia lectione Leid. 2. in margine. duo milia et trecentos Fragm. Hav. duo millia ac trecentos apud Hearnium Oxon. B. duo milia ac du centos Haverk. et Harlej. 2. [duo milia ducentos Veith. ] ad quinmillia ac ducentos Hearnii que

Oxon. B. et C. quinque millia et tricentos Gaertn. V. ac CC. Voff. 1. Leid. ambo, et Harlej. 1. quod explico quinque millia do et recentioribus omnibus re. ac ducentos, idque, jam ab Al

cecidisse in Hernico agro quinque millia ac trecentos: ex praedatoribus Aequorum, qui populabundi

...

ceptum, verum puto, nisi quis cum Gronovio ad Liv. 33, 4, 5. explicandum ac scribendum putet quinque millia ducentos. ut ita illud ac, quod in plerisque codd. supereft, inde additum sit, quod olim numeralibus no. tis scriptum fuerit V. c. CC, et librarius, notam millenariam non intelligens, pro eo ac dederit. V. supra hoc lib. ad c. 3, 9. In Klockian. librarius nume. rum millenarium, quem adsequi non potuit, omisit, vacuo tamen relicto spatio hoc modo, Romanos cecidisse in Hernico agro AC CCV. Lectio duo millia, quam Sigonius in vet. lib. invenit, et in multis noftris supereft, inde profluxiffe videtur, quod librarius notam numeralem V non satis perite formarit, et ita ansam alteri dederit, ut crederet II, sive numeri binarii notam exaratam esse: qui error in scriptis frequens eft. V. ad 37, 22, 4. Pessime ve. ro Rhenanus scripturam V A CCC, quam in cod. suo invenit, exposuit quinquies mille trecentos. Ea enim locutio genio Livii aliorumque ejusdem temporis scriptorum prosaicorum adversatur. V. infra ad 33, 4, 4. Cur vero ita exposuerit, rationem hanc habuiffe videtur, quod cecidisse declinatum putaret a cado, et Romanos quinque mil lia peccaturum crederet in regulas Grammaticorum, quae exigunt, ut dicatur Romanorum quinque millia; quemadmodum eadein pefie adflatus scripsit librarius cod. Gaertn. Sed prae. terquam quod nomen vel subjunctum, vel, ut hoc loco, praemiffum efferri poffet casu, non quem numerus millenarius, sed

in

excurrens requirit; v. infra ad (*34, 26, 10. et) 39, 7, 1. ita insuper cecidisse eft a caedo, id eft, interfeciffe. - Immo nunc verius videtur cecidisse.effe a verbo cado, et Romanos cecidisse poni pro Romanos interfectos effe; et intelligi milites Romanos ex Sp. Furii consulis exercitu, qui interfecti sunt, partim quum pri mo concursu pulsus se in caftra recepit supra c. 4. partim quum ex caftris erupiffet, et frater ejus interfectus, ipse vero vulneratus effet. Ita etiam locum accepit Cel. Perizon. ad Sanctii Minerv. 4, 8. p. 709.

Romanis vagabantur] Palat. Qui populabundi in finibus pr. vagabant. Ita solent eo ae. tatis scriptores. Propertius 2. Eleg. 32, 7.

Hoc utinam spatiere loco,
quocumque vagabis,
Cinthia.

Vide ad eum locum animadversiones noftras. cap. infra 35. habent Pall. duo, primus ac tertius, Nescires, utrum inter de. cemviros, an inter candidatos mirares. quamquam ibi praeferam numerares vulgatum. 4, 56. Quod abditi intra muros popu labundos in agris vagare Romanos priore anno etc. ut habent membranae Pall. GEBH. praedabundi Hearnii Oxon. C. Liv. 2, 26, 1. Nocte in urbe nunciatum est, exercitum Sabinum praedabundum ad Anienem amnem pervenisse. Hic tamen vulgatum servo, tum quod id supereft in omnibus noftris, tum quod praecessit praedatoribus, quae vox animo scribae adhuc obversabatur, quum hic praedabundi daret. Eft autem popu

in finibus Romanis vagabantur, ab A. Poftumio consule duo millia et quadringentos caesos: ceteram multitudinem, praedam agentem, quae inciderit in

labundus vocabulum a Livio saepe usurpatum. Supra 1, 15, 1. In fines Romanos excucurrerunt, populabundi magis, quam justi more belli. 2, 60, 2. Vagari populabundum hostem per agros passi. 3, 3, 10. Quum dliquoties per omnem hostium agrum infesto agmine popula. bundus isset. 4, 56, 5. Castigan. tes ignaviam, quod, abditi in. tra muros, populabundos in a gris vagari Romanos priore anno, et obprimi Verruginis praesidium, passi essent. 10, 14, 5. Uterque populabundus effuso a. gmine incedit. et alibi. Ceterum vagabantur uno ore omnes no. stri; quare accedere nequeo Geb. hardo, unius cod. auctoritate vagabant probanti, quum hoc loco, tum supra ad 1, 17, 2. Priscos, et qui eos imitantur, hac forma vago, pro vagor, dixisse, ex Nonio in voce Vagas a liisque docuerunt Gifan. in Ind. Luer. voce Vagare, et Voff. 5. Grammat. 7. Nondum tamen evicerunt, vel Livium vel alios optimi seculi scriptores antiquato illo usos fuiffe. Certe cultisimas Broekhus. quodcumque vacabis, pro vagabis, apud Propert. defendit, et apud eumdem 2. Eleg. 22, 1. vagarer retinet, quamvis optimus Groning. vagarem praeferat, invito iterum Gebhardo ad priorem Propertii locum. Infra etiam 4, 56, 5. vagari cum vulgatis malo, licet ibi etiam nonnulli ex nofris codd. vagare praeferant. In uno itaque Gebhardiano librarium vagabant per errorem dediffe puto, perperam neglecta nota, qua duae ultimae liteThe rov vagabantur exprimen. dar erant: quod peccatum in Liv. Tom. II. Pars I.

[ocr errors]

Matis frequens obcurrit. V. ad

10, 10, 1.

Ab A. Postumio consule duo millia quadringentos caesos] Palat. pr. ac tertius tria millia. GEBH. A. Postumio_consule Harlej. 1. ab Appio Postumio consule Leid. 2. ab ante Postumio consule Voff. 2. ab consule Postum vetuftiores typis defcripti, pro quo Aldus id, quod vulgo nunc extat nunc extat, reftituit, consentientibus reliquis codd. scriptis. Mox ta duo millia exsulant a primis editt. tria millia scribendum censuit Sigonius supra hoc §. quod a se etiam in Oxon. B. et C. inventum fuisse, Hearne teftatur. tria millia et quadrin gentos habent Voff. ambo, Leid.

[ocr errors]

2. Harlej. 2. et Haverk, M. et CCctos

C13

Portug. III et CCCC Fragm. Hav, tria millia et IIII Lipsiens. CX CX et CCCC Klockian. cujus librarius pro nota numeri millenarii c. co. dediffe videtur CX CX, adeoque voluiffe censendus eft duo millia et quadringentos, quomodo etiam exhibent apud me codicum optimi Leid. 1.Harlej. 1. et Gaertner. Eorum itaque auctoritate vulgatum servavi, addita tamen copula et. [duo milia trecentos Veith.]

Ceteram multitudinem praedam agentem etc. nequaquam pari defunctam esse caede] teneram multitudinem praeda a. gentem ridiculo errore Harlej. 1. Tum quae inciciderit in Quinctium Lipsiens. An forte librarius scribere voluit inceciderit, servata in praeterito geminatio

D

Quinctium, nequaquam pari defunctam effe caede. interfecta inde quatuor millia, et, exsequendo sub

ne verbi simplicis cecidi? quomodo decucurri aliaque ejusdem verbi composita optimis scriptoribus formata fuerunt. V. supra ad 1, 12, 8. Aliorum, quae augmentum praeteriti servant in compositis, syllabum v. apud Volf. 5. Gramm. 19. Alibi tamen composita tov cadere similiter prolata nondum notavi, quare inciciderit refero inter errores librariorum, perperam syllabam geminantium; cujus generis plura paffim in Mtis obcurrunt. (* v. infra h. lib. ad c. 11, 2.) Mox pari fide defunctam esse caede Harlej. 2. Haverk. Fragm. Hav. Portug. in marg. et Gaertn.

Interfecta inde quatuor millia et, exsequendo subtiliter numerum, ducentos, aït, et triginta] Vide, num exaequando sit legendum. GLAR. Propendet fere Glareanus, ut legendum sit exaequando. perpe. ram, et contra rationem. Vult enim Livius, eum praeter hiftoricorum morem non contentum fuiffe numero rotundo, expres. siffe praeterea centum et trigin. ta. millenario numero se tenent scriptores, raro accedunt ad centenarios, certe ad minutiores. GRUTER. Loritus conjecit dudum exaequando, ut et habet novissimae notae liber Palat. sec. me non probante. Exsequi numerum eft accurate computando summam colligere. GEBH. interea inde quatuor milliaLeid. 2. interfecta deinde quatuor millia Portug. Tum vocula et abeft ab Haverk. et Fragm. Hav. Dein. de exaequando, ut Glareanus conjicit, Harlej. 2. et Haverk. Sed recte viri docti vulgatum tuentur. Alibi hacc verba in membranis antiquis confunduntur. V. ad 3, 39, 8. Denique du

centos et triginta aït Gaertn. ducentos triginta, mediis duabus vocibus omissis, Lipsiens. [numerum ducentorum ait Veith. 1

§. 14. Inde Romam reditum est: justitium remissum est] Locus vitiatus. Tu corrige Ut Romam reditum est. Mox prae. cessit inde. quod verbi hic repetiit scriba parum attentus. RHEN. Alii libri habent Ut, pro Inde. Fortassis autem id mutatum propter compofitionem trium est, est, est. Verum mul. ta similia reperias, ut id non omnino necelle fuerit mutare. GLAR. Beatus Rhenanus legit, Ut Romam reditum est. To Inde delet. Exemplar Buslidianum utrumque habet, Inde ut Romam reditum est. NANN. Rhenanum video tentafle Ut Romam reditum est, deleto T inde. Vetus liber utrumque ha bet, quod sequor, Inde ut Romam reditum est. AND. SCHOTTUS 3. Obs. Human. 38. Vet. lib. justitium remissum, quod placet, ne bis ponatur est. SIG. Palat. pr. Andreae ac Campani edd. Ut Romam reditum est, justitium remissum est. Solus sec. fiat a vulgata. Sed Andreas Schottus Observat. Philolog. 3, 38. sequi se aït, quod habetur in veteri libro, Inde ut Romam reditum est. GEBH. Rhenanus ex Borb. propinat, Ut Romam, sine to Inde. Sigonius hoc dissimulato pofterius est tollit. And. Schottus profert et sequitur e vet. libro Inde ut Romam. Sed ambo libri, et Sigonianus et Schottanus, suspecti. Nam Flor. Voff. [uterque, ↑ Helm. Pal. And. § Camp. Tarv. utrumque Venetum, Bechar. Mog. Ascensii, haec, inquam, omnia exempla.

Ut 14

tiliter numerum, ducentos, aït, et triginta. Romam reditum et justitium remissum est, coelum

ria numerum CC aït et XXX. Ut Romam reditum est, justitium remissum est. Tò Inde apud me in primo videtur Junta, deinde Frobenio. Suspicor: et exsequendo subtiliter numerum CC. ait et XXXVI. Romam reditum et justitium remissum est. J. FR. GRON. Inde Romam ante Juntam et Froben. apud me adparet in editt. Aldina, Coloniensi anni 1525. et Cervicorni. Ceterum lectio, quae huic adnotationi praescripta eft, in uno tantum meorum Gaertn. supereft. Reliqui omnes, alii màgis, alii minus, attamen in diversa abeunt. Nam Inde Romam reditum est, justitium remissum, ejecto in fine vợ est, habeat Harlej. 2. et Haverk. hoc loco, ut saepe alibi, vet. lib. Sigonii consentientes. Similiter etiam praeferunt Hearnii Oxon. B. L. 1. 2. et C. Inde Romam reditum et justitium remissum est Portug. In Romam reditum est; justitium remissum est Leid. 1. et Lipsiens. ut pateat, hoc loco iterum a librariis commutata fuiffe ta In et In sive

mam reditum, et justitium remissum est, coelum visum est ardere. ut ita haec uno orationis ambitu comprehendantur. Ex vocula igitur Ut primo erro. re librariorum in quibusdam codd. datum eft In, quod ob du. ctuum similitudinem in scriptu. ra Longobardica fasile fieri potuit. Verum quum ex eo com. modus sensus non efficeretur, alii pro In scripserunt 1 sive Inde. Nihil autem ita legendo conjecturae dedimus, nisi quod et rescripserim, pro est: quae Voces saepe commutari solent. V. ad Liv. 7, 40, 1. et tamen il. lud et in uno adhuc codice supererat, ut ex Maiorum enume. ratis lectionibus patet. Certe haec conjectura propius ad vul. gatam lectionem accedit, quam illa Gronovii, qui insuper, invitis omnibus membranis XXXVI. Romam, pro XXX. Ut Romam, reponendum exiftimabat.

Aut obversata oculis] aut observata oculis, negligentia scri. barum transpositis literis, Leid. uterque, Haverk. Vol. 1. et Li. psiens. In margine tamen duorum pofteriorum recte reponi. tur obversata. Livius infra 35, moria non animis modo, sed 11, 3. Caudinaeque cladis meversari ante oculos dixit supra prope oculis obversabatur. ob2, 59, 5. Ingentisque mali non tam speciem, obversari ante suspicionem modo, sed aperin membranis vetuftis peccatur, oculos. Alibi saepe pari modo V. ad 6, 17, 4. Eumdem errorem commisit etiam Lycofth. in Supplem. Jul. Obseq. de Prodig. c. 14. prodigium hoc referens.

Inde, de quo v. ad 10, 20, 6. Ut Romam reditum est, justitium remissum est, praeter Florent. et Voll, ambos a Gronovio jam memoratos, habent etiam Harlej. 1. Leid. 2. Fragm. Hav. et apud Hearnium Oxon. N. quomodo etiam ante Aldum dederunt editores vetuftiores. Neque invenire poterunt viri docti, quod in hac lectione culpent, nisi unum illud, ita to est ter itera. ri. Sed repetitionem vocum est, sunt, esse ac similium apud Livium non infrequentem esse, infra evincitur 35, 1, 12. Quare vel haec lectio servanda videtur; vel, si tamen vulgatum, displi- Aut vanas exterritis ostentateat, legendum puto, Ut Rovere species] varia exterritis o

« IndietroContinua »