"fola religione tuta fuerint, faeviffe. Itaque fe

orare atque obfecrare Aetolos, ut, miferti Athe"nienfium, ducibus Diis inmortalibus, deinde "Romanis, qui fecundum Deos plurimum poffint, "bellum fufciperent."

XXXI. Tum Romanus legatus: "Totam "orationis meae formam Macedones primum, "deinde Athenienfes mutarunt. Nam & Ma"cedones, quum ad conquerendas Philippi inju"rias in tot focias nobis urbes veniffem, ultro "accufando Romanos, defenfionem ut accufatione "potiorem haberem, effecerunt: & Athenienfes "in Deos fuperos inferofque nefanda atque inhu"mana fcelera ejus referendo, quid mihi aut cuiquam reliquerunt, quod objicere ultra poffim ? "Eadem Cianos, Abydenos, Aeneos, Maronitas, Thafios, Parios, Samios, Lariffenfes, Meffenios "hinc ex Achaja, exiftimate queri; graviora etiam acerbioraque eos, quibus nocendi majorem fa"cultatem habuit. Nam quod ad ea adtinet,

66

quae nobis objecit ; nifi gloria digna funt, fateor "ea defendi non poffe. Rhegium, & Capuam, "& Syracufas nobis objecit. Rhegium Pyrrhi "bello legio a nobis, Rheginis ipfis, ut mittere

66

mus, orantibus, in praefidium miffa, urbem, "ad quam defendendam miffa erat, per fcelus "poffedit. Comprobavimus ergo id facinus? "bello perfecuti fceleratam legionem, in potesta

an

"tem noftram redactam tergo & cervicibus poenas "fociis pendere quum coëgiffemus, urbem, agros, fuaque omnia cum libertate legibufque Rhegi"nis reddidimus? Syracufanis obpreffis ab exter"nis tyrannis, quo indignius effet, quum tuliffe"mus opem, & fatigati prope per triennium terra "marique urbe munitiffima obpugnanda effemus, quum jam ipfi Syracufani fervire tyrannis, quam

capi a nobis mallent, captam iifdem armis & "liberatam urbem reddidimus. Neque inficias "imus, Siciliam provinciam noftram effe, & civi"tates, quae in parte Karthaginienfium fuerunt, "& uno animo cum illis adverfus nos bellum gefferunt, ftipendiarias nobis ac vectigales effe. Quin contra, hoc & vos & omnes gentes fcire " volumus, pro merito cuique erga nos fortunam "effe. An Campanorum poenae, de qua neque

ipfi quidem queri poffunt, nos poeniteat? Hi "homines, quum pro iis bellum adverfus Samnites

per annos prope feptuaginta cum magnis noftris. "cladibus geffiffemus, ipfos foedere primum, "deinde connubio, atque inde cognationibus,

poftremo civitate nobis conjunxiffemus, tempore "noftro adverfo primi omnium Italiae populorum, "praefidio noftro foede interfecto, ad Hanniba"lem defecerunt: deinde, indignati se obsideri a "nobis, Hannibalem ad obpugnandam Romam "miferunt. Horum fi neque urbs ipfa, neque

"homo quifquam fupereffet, quis durius, quam pro merito ipforum, ftatutum indignari poffet? "Plures fibimet ipfi confcientia fcelerum mortem "confciverunt, quam a nobis fupplicio adfecti "funt. Ceteris ita oppidum, ita agros ademimus, "ut agrum locumque ad habitandum daremus; " urbem innoxiam ftare incolumem pateremur; "ut, qui hodie videat eam, nullum obpugnatae captaeve ibi vestigium inveniat. Sed quid ego

66

Capuam dico? quum Karthagini victae pacem "ac libertatem dederimus. Magis illud eft peri"culum, ne, nimis facile victis ignofcendo, plures "ob id ipfum ad experiendam adverfus nos for"tunam belli incitemus. Haec pro nobis dicta "fint, haec adverfus Philippum: cujus domestica "parricidia, & cognatorum amicorumque caedes, " & libidinem inhumaniorem prope, quam crudelitatem, vos, quo propiores Macedoniae eftis, "melius noftis. Quod ad vos adtinet, Aetoli, "nos pro vobis bellum fufcepimus adverfus Philippum: vos fine nobis cum eo pacem feciftis. "Et forfitan dicatis, bello Punico occupatis no

66

66

bis, coactos metu vos leges pacis ab eo, qui tum plus poterat, accepiffe. Et nos, quum alia majora urguerent, depofitum a vobis bellum & "ipfi omifimus. Nunc & nos, Deûm benignitate "Punico perfecto bello, totis viribus noftris in "Macedoniam incubuimus: & vobis reftituendi

"vos in amicitiam focietatemque noftram fortuna "oblata eft; nifi perire cum Philippo, quam vin"cere cum Romanis, mavultis."

XXXII. Haec dicta ab Romano quum effent, inclinatis omnium animis ad Romanos, Damocritus praetor Aetolorum, pecunia, ut fama eft, ab rege accepta, nihil aut huic aut illi parti adfenfus, "Rem magni difcriminis confiliis nullam effe tam "inimicam, quam celeritatem," dixit. "Cele"rem enim poenitentiam, fed eamdem feram at

66

66

que inutilem, fequi; quum praecipitata raptim "confilia neque revocari, neque in integrum re"ftitui poffint. Deliberationis autem ejus, cujus ipfe maturitatem exfpectandam putaret, tempus "ita jam nunc ftatui poffe: quum legibus cautum effet, ne de pace bellove, nifi in Panaetolico & Pylaïco concilio, ageretur, decernerent extemplo, ut praetor fine fraude, quum de bello aut "de pace agere velit, advocet concilium: &, quod "tum referatur decernaturque, ut perinde just

66

66

66

66

tumque fit, ac fi in Panaetolico aut Pylaïco "concilio actum effet." Dimiffis ita fufpenfa re legatis, egregie confultum genti ajebat. Nam, utrius partis melior fortuna belli effet, ad ejus focietatem inclinaturos. Haec in concilio Aetolo. rum acta.

XXXIII. Philippus inpigre terra marique parabat bellum: navales copias Demetriadem in

Theffaliam contrahebat. Attalum Romanamque claffem principio veris ab Aegina ratus moturos, navibus maritimaeque orae praefecit Heraclidem, quem & ante praefecerat. Ipfe terreftres copias comparabat, magna fe duo auxilia detraxiffe Romanis credens, ex una parte Aetolos, ex altera Dardanos, faucibus ad Pelagoniam a filio Perfeo interclufis. Ab confule non parabatur, fed gerebatur jam bellum. Per Daffaretiorum fines exercitum ducebat, frumentum, quod ex hibernis extulerat, integrum vehens; quod in ufum militi fatis effet, praebentibus agris. Oppida vicique partim voluntate, partim metu fe tradebant. Quaedam vi expugnata, quaedam deferta, in montes propinquos refugientibus barbaris, inveniebantur. Ad Lyncum stativa pofuit prope flumen Bevum: inde frumentatum circa horrea Daffaretiorum mittebat. Philippus confternata quidem omnia circa, pavoremque ingentem hominum cernebat; fed parum gnarus, quam partem petiffet conful, alam equitum ad explorandum, quoniam hoftes iter intendiffent, mifit. Idem error apud confulem erat. Moviffe ex hibernis regem fciebat, quam regionem petiffet ignorans. Is quoque fpeculatum miferat equites. Hae duae alae ex diverfo, quum diu incertis itineribus vagatae per Daffaretios effent, tandem in unum iter convenerunt. Neutros fefellit, ut fremitus procul hominum equorumque