Immagini della pagina
PDF
ePub

exauditus eft, hoftes adpropinquare. Itaque prius, quam in confpectum venirent, equos armaque expedierant. Nec mora, ubi primum hoftem videre, concurrendi facta eft. Forte & numero & virtute, utpote lecti utrimque, haud inpares, aequis viribus per aliquot horas pugnarunt. Fatigatio ipforum equorumque, incerta victoria, diremit proelium. Macedonum quadraginta equites, Romanorum quinque & triginta ceciderunt. Neque eo magis explorati quidquam, in qua regione caftra hoftium effent, aut illi ad regem, aut hi ad confulem retulerunt. Per transfugas cognitum eft, quos levitas ingeniorum, ad cognofcendas hoftium res, in omnibus bellis praebet.

XXXIV. Philippus, aliquid & ad caritatem fuorum & ut promtius pro eo periculum adirent, ratus profecturum fe, fi equitum, qui ceciderant in expeditione, fepeliendorum curam habuiffet, adferri eos in caftra juffit, ut confpiceretur ab omnibus funeris honos. Nihil tam incertum nec tam inaeftimabile eft, quam animi multitudinis. Quod promtiores ad fubeundam omnem dimicationem videbatur facturum, id metum pigritiamque incuffit: nam, qui haftis fagittifque & rara lanceis vulnera facta vidiffent, cum Graecis Illyriifque pugnare adfueti, poftquam gladio Hifpanienfi detruncata corpora brachiis abfcifis, aut tota cervice defecta divifa a corpore capita, patentiaque vifcera,

& foeditatem aliam vulnerum viderunt, adverfus quae tela quofque viros pugnandum effet, pavidi vulgo cernebant. Ipfum quoque regem terror cepit, nondum jufto proelio cum Romanis congreffum. Itaque, revocato filio praefidioque, quod in Pelagoniae faucibus erat, ut iis copiis fuas augeret, Pleurato Dardanisque iter in Macedoniam patefecit. Ipfe, cum viginti millibus peditum, quatuor equitum, ducibus transfugis, ad hoftem profectus, paullo plus ducentos paffus a caftris Romanis tumulum propinquum Athaco foffa ac vallo communivit: ac, fubjecta cernens Romana caftra, admiratus effe dicitur & univerfam fpeciem caftrorum, & defcripta fuis quaeque partibus, tum tendentium ordine, tum itinerum intervallis; & negaffe, barbarorum ea caftra ulli videri poffe. Biduum conful & rex, alter alterius conatus exfpectantes, continuere fuos intra vallum tertio die Romanus omnes copias in aciem eduxit.

XXXV. Rex vero, tam celerem aleam univerfi certaminis timens, quadringentos Tralles (Illyriorum id, ficut alio diximus loco, eft genus) & Cretenfes trecentos, addito iis peditibus pari numero equitum, cum duce Athenagora, uno ex purpuratis, ad laceffendos hoftium equites mifit. Ab Romanis autem (aberat acies eorum paullo plus quingentos paffus) velites & equitum duae ferme alae emiffae: ut numero quoque eques pedefque

hoftem aequarent. Credidere regii, genus pugnae, quo adfuerant, fore; ut equites, in vicem infequentes refugientesque, nunc telis uterentur, nunc terga darent; Illyriorum velocitas ad excurfiones & inpetus fubitos ufui effet, Cretenfes in invehentem se effuse hoftem fagittas conjicerent. Turbavit hunc ordinem pugnandi non acrior, quam pertinacior, inpetus Romanorum. Nam haud fecus, quam fi tota acie dimicarent, & velites, emiffis haftis, cominus gladiis rem gerebant, & equites, ut femel in hostem evecti funt, ftantibus equis, partim ex ipfis equis, partim defilientes inmifcentefque fe peditibus, pugnabant. Ita nec eques regius equiti par erat, infuetus ad ftabilem pugnam; nec pedes concurfator & vagus, & prope feminudus genere armorum, veliti Romano parmam gladiumque habenti, pariterque & ad fe tuendum, & ad hoftem petendum armato. Non tulere itaque dimicationem ; nec alia re, quam velocitate, tutantes fe, in caftra refugerunt.

XXXVI. Uno deinde intermiffo die, quum omnibus copiis equitum levifque armaturae pugnaturus rex effet, nocte caetratos, quos peltaftas vocant, loco opportuno inter bina caftra in infidiis abdiderat; praeceperatque Athenagorae & equitibus, ut, fi aperto proelio procederet res, uterentur fortuna: fi minus, cedendo fenfim ad infidiarum locum hoftem pertraherent. Et equitatus quidem

K

ceffit: duces caetratae cohortis, non fatis exfpectato figno, ante tempus excitatis fuis, occafionem bene gerendae rei amifere. Romanus, & aperto proelio victor, & tutus a fraude infidiarum, in caftra fefe recepit. Poftero die omnibus copiis conful in aciem defcendit, ante prima figna locatis elephantis: quo auxilio tum primum Romani, quia captos aliquot bello Punico habebant, ufi funt. Ubi latentem intra vallum fenfit, exprobrans metum fubceffit. Poftquam ne tum quidem poteftas pugnandi dabatur, quia ex tam propinquis ftativis parum tuta frumentatio erat, difperfos milites per agros equitibus extemplo invafuris; octo ferme inde millia, intervallo tutiorem frumentationem habiturus, caftra ad Octolophum (id eft loco nomen) movit. Quum in propinquo agro frumentarentur Romani, primo rex intra vallum fuos tenuit, ut crefceret fimul & neglegentia cum audacia hofti. Ubi effufos vidit, cum omni equitatu & Cretenfium auxiliaribus, quantum equitem velociffimi pedites curfu aequare poterant, citato profectus agmine, inter caftra Romana & frumentatores conftituit figna. Inde, copiis divifis, partem ad confectandos vagos frumentatores emifit, dato figno, ne quem vivum relinquerent; cum parte ipfe fubftitit, itineraque, quibus ad caftra recurfuri videbantur hoftes, obfedit. Jam paffim caedes ac fuga erat necdum quifquam in

caftra Romana nuncius cladis pervenerat; quia refugientes in regiam ftationem incidebant: & plures ab obfidentibus vias, quam ab emiffis ad caedem, interficiebantur. Tandem inter medias hoftium ftationes elapfi quidam trepidi, tumultum magis, quam certum nuncium, intulerunt caftris.

XXXVII. Conful, equitibus juffis, qua quifque poffet, opem ferre laborantibus, ipfe legiones e caftris educit, & agmine quadrato ad hoftem ducit. Difperfi equites per agros quidam aberrarunt, decepti clamoribus aliis ex alio exfiftentibus loco. Pars obvios habuerunt hoftes. Pluribus locis fimul pugna coepit. Regia ftatio atrociffimum proelium edebat. Nam & ipfa multitudine equitum peditumque prope jufta acies erat: & Romanorum, quia medium obfederat iter, plurimi in eam inferebantur. Eo quoque fuperiores Macedones erant, quod & rex ipfe hortator aderat, & Cretenfium auxiliares multos ex inprovifo vulnerabant, conferti praeparatique in difperfos & effufos pugnantes. Quod fi modum in infequendo habuiffent, non in praefentis modo certaminis. gloriam, fed in fummam etiam belli profectum foret nunc, aviditate caedis intemperantius infecuti, in praegreffas cum tribunis militum cohortes Romanas incidere: & fugiens eques, ut primo figna fuorum vidit, convertit in effufum hoftem

« IndietroContinua »