lum recitavit. Supplicatio in quatriduum decreta. Hiems jam eo tempore erat.

XXXII. Quum T. Quinctius, capta Elatia, in Phocide ac Locride hiberna difpofita haberet, Opunte feditio orta eft. Factio una Aetolos, qui propiores erant; altera Romanos arceffebat. Aetoli priores venerunt: fed opulentior factio, exclufis Aetolis, miffoque ad imperatorem Romanum nuncio, ufque in adventum ejus tenuit urbem. Arcem regium tenebat praefidium: neque, ut defcenderent inde, aut Opuntiorum minis, aut auctoritate imperantis confulis Romani, perpelli potuerunt. Mora, cur non extemplo obpugnarentur, ea fuit, quod caduceator ab rege venerat, locum ac tempus petens conloquio. Id gravate conceffum regi eft. Non quin cuperet Quinctius per fe partim armis, partim conditionibus confectum videri bellum: necdum enim fciebat, utrum fucceffor fibi alter ex novis confulibus mitteretur; an, quod, fumma vi ut tenderent, amicis & propinquis mandaverat, imperium prorogaretur: aptum autem fore conloquium credebat, ut fibi liberum effet, vel ad bellum manenti, vel ad pacem decedenti rem inclinare. In finu Maliaco prope Nicaeam litus elegere. Eo rex ab Demetriade cum quinque lembis & una nave roftrata venit. Erant cum eo principes Macedonum, & Achaeorum exful vir infignis Cycliadas. Cum imperatore Romano

rex Amynander erat, & Dionyfodorus Attali legatus, & Agefimbrotus praefectus Rhodiae claffis, & Phaeneas princeps Aetolorum, & Achaei duo, Ariftaenus & Xenophon. Inter hos Romanus, ad extremum litus progreffus, quum rex in proram navis in anchoris ftantis proceffiffet, "Commodius," inquit, "fi in terram egrediaris, & ex propinquo dicamus in vicem, audiamufque." Quum rex facturum fe id negaret; "Quem tan

dem," inquit Quinctius, "times?" Ad hoc ille fuperbo & regio animo: "Neminem equi"dem timeo, praeter Deos inmortales. Non om"nium autem credo fidei, quos circa te video, atque omnium minime Aetolis. Iftud qui"dem," aït Romanus, " par omnibus periculum "eft, qui cum hofte ad conloquium congrediun"tur, ut nulla fides fit. Non tamen," inquit rex, "T. Quincti, par perfidiae praemium est, si "fraude agatur, Philippus & Phaeneas. Neque "enim aeque difficulter Aetoli praetorem alium, ac Macedones regem in meum locum fubftitu"ant." Secundum haec filentium fuit.

XXXIII. Quum Romanus eum aequum cenferet priorem dicere, qui petiffet conloquium; rex, ejus effe priorem orationem, qui daret pacis leges, non qui acciperet ; tum Romanus, "Sim

plicem fuam orationem effe. Ea enim fe dic"turum, quae ni fiant, nulla fit pacis conditio.

"Deducenda ex omnibus Graeciae civitatibus regi praefidia effe. Captivos & transfugas fociis "populi Romani reddendos. Reftituenda Ro"manis ea Illyrici loca, quae poft pacem in Epi"ro factam occupaffet. Ptolemaeo regi Aegypti "reddendas urbes, quas poft Philopatoris Ptole"maei mortem occupaffet. Suas populique Ro"mani conditiones has effe: ceterum & fociorum

"audiri poftulata verum effe." Attali regis legatus, "Naves captivofque, quae ad Chium navali "proelio capta effent, & Nicephorium, Venerif

que templum, quae fpoliaffet evaftaffetque, pro inconruptis reftitui." Rhodii Peraeam (regio eft continentis adverfus infulam, vetuftae eorum ditionis) repetebant, poftulabantque "praefidia "deduci ab Jaffo, & Bargyliis, & Euromenfium urbe, & in Hellefponto Sesto atque Abydo, & Panopolim Byzantiis in antiqui formulam juris "reftitui, & liberari omnia Afiae emporia portuf

que." Achaei Corinthum & Argos repetebant. Praetor Aetolorum Phaeneas quum eadem fere, quae Romani, ut Graecia decederetur, poftulaffet, redderenturque Aetolis urbes, quae quondam juris ac ditionis eorum fuiffent; excepit orationem ejus princeps Aetolorum Alexander, vir, ut inter Aetolos, facundus. "Jamdudum fe reticere," aït,

66

non quo quidquam agi putet eo conloquio, fed "ne quem fociorum dicentem interpellet. Ne

que de pace cum fide Philippum agere, neque "bella vera virtute umquam geffiffe. In conloquiis infidiari & captare: in bello non congredi

aequo campo, neque conlatis fignis dimicare, "fed refugientem incendere ac diripere urbes, & "vincentium praemia victum conrumpere. At non "fic antiquos Macedonum reges, fed acie bellare "folitos, urbibus parcere, quantum poffent, quo opulentius imperium haberent. Nam de quorum

66

poffeffione dimicetur tollentem, nihil fibi prae"ter bellum relinquere, quod confilium effe? Plu

res priore anno fociorum urbes in Theffalia eva"staffe Philippum, quam omnes, qui umquam "hoftes Theffaliae fuerint. Ipfis quoque Aetolis "eum plura focium, quam hoftem, ademiffe.

66

Lyfimachiam, pulfo praetore & praefidio Aeto"lorum, occupaffe eum. Cium item fuae ditionis " urbem funditus evertiffe ac deleffe. Eadem "fraude habere eum Thebas Phthias, Echinum, "Lariffam, & Pharfalum."

XXXIV. Motus oratione Alexandri Philippus navem, ut exaudiretur, propius terram adplicuit. Orfum eum dicere, in Aetolos maxime, violenter, Phaeneas interfatus, "Non in verbis rem verti," aït: " aut bello vincendum, aut melioribus paren"dum effe. Adparet id quidem," inquit Philippus, "etiam caeco;" jocatus in valetudinem oculorum Phaeneae. Et erat dicacior natura, quam

66

66

regem decet, & ne inter feria quidem rifu fatis temperans. Indignari inde coepit, "Aetolos, tamquam Romanos, decedi Graecia jubere: qui, quibus finibus Graecia fit, dicere non poffint. Ipfius enim Aetoliae Agraeos, Apodotosque, & Amphilochos, quae permagna eorum pars fit, "Graeciam non effe. An, quod a fociis eorum non "abftinuerim, juftam querelam habent, quum ipfi

66

66

pro lege hunc antiquitus morem fervent, ut ad"verfus focios ipfi fuos, publica tantum auctoritate demta, juventutem fuam militare finant, & "contrariae perfaepe acies in utraque parte Aetoli"ca auxilia habeant? Neque ego Cium expugnavi, fed Prufiam focium & amicum obpugnantem adjuvi: & Lyfimachiam ab Thracibus vindica"vi. Sed, quia me neceffitas ad hoc bellum a cuf"todia ejus avertit, Thraces habent. Et Aetolis "haec. Attalo autem Rhodiifque nihil jure de"beo. Non enim a me, fed ab illis, principium "belli ortum eft. Romanorum autem honoris "cauffa, Peraeam Rhodiis, & naves Attalo cum captivis, qui comparebunt, reftituam. Nam

quod ad Nicephorium Venerifque templi refti"tutionem adtinet; quid ea reftitui poftulantibus "refpondeam? nifi, quo uno modo luci filvaeque "caefae reftitui poffunt, curam inpenfamque fati"onis me praeftaturum: quoniam haec inter fe reges poftulare & refpondere placet." Extrema