Immagini della pagina
PDF
ePub

ipfi Scipioni, confulendi velut in captivam, quae Mafiniffae jam nupta foret. Factis nuptiis fupervenit Laelius: & adeo non diffimulavit inprobare fe factum, ut primo etiam cum Syphace & ceteris captivis detractam eam toro geniali mittere ad Scipionem conatus fit. Victus deinde precibus. Mafiniffae orantis, ut arbitrium, utrius regum duorum fortunae acceffio Sophonisba effet, ad Scipionem rejiceret; miffo Syphace & captivis, ceteras urbes Numidiae, quae praefidiis regiis tenebantur, adjuvante Mafinila, recipit.

XIII. Syphacem in caftra adduci, quum effet nunciatum, omnis velut ad fpectaculum triumphi multitudo effufa eft. Praecedebat ipfe vinctus; fequebatur grex nobilium Numidarum. Tum, quantum quifque plurimum poffet, magnitudini Syphacis, famae gentis, victoriam fuam augendo, addebat: "illum effe regem, cujus tantum majef"tati duo potentiffimi in terris tribuerint populi, "Romanus Karthaginienfifque, ut Scipio impe"rator fuus ad amicitiam ejus petendam, relicta

provincia Hifpania exercituque, duabus quin"queremibus in Africam navigaverit: Hafdrubal, "Poenorum imperator, non ipfe modo ad eum in "regnum venerit, fed etiam filiam ei nuptum de"derit. Habuiffe eum uno tempore in poteftate "duos imperatores, Poenum Romanumque. Si"cut ab Diis inmortalibus pars utraque hoftiis

66

[ocr errors]

"mactandis pacem petiffet, ita ab eo utrimque pariter amicitiam petitam. Jam tantas habuiffe opes, ut Mafiniffam regno pulfum eo redegerit, "ut vita ejus fama mortis & latebris, ferarum " modo in filvis rapto viventis, tegeretur." His fermonibus circumftantium celebratus rex in praetorium ad Scipionem eft perductus. Movit & Scipionem quum fortuna priftina viri praefenti fortunae conlata, tum recordatio hofpitii dextraeque datae, & foederis publice ac privatim juncti. Eadem haec & Syphaci animum dederunt in adloquendo victore. Nam quum Scipio, quid fibi " voluiffet," quaereret, " qui non focietatem fo"lum abnuiffet Romanam, fed ultro bellum intu"liffet;" tum ille, " peccaffe quidem fefe atque "infaniffe," fatebatur; "fed non tum demum,

[ocr errors]

quum arma adverfus populum Romanum cepif"fet: exitum fui furoris fuiffe, non principium. "Tunc fe insaniffe, tunc hofpitia privata & pub"lica foedera omnia ex animo ejeciffe, quum "Karthaginienfem matronam domum acceperit. "Illis nuptialibus facibus regiam conflagraffe fuam: "illam furiam peftemque omnibus delinimentis "animum fuum avertiffe atque alienaffe: nec con

[ocr errors]

quieffe, donec ipfa manibus fuis nefaria fibi ar"ma adverfus hofpitem atque amicum induerit. "Perdito tamen atque adflicto fibi hoc in miferiis "folatii effe, quod in omnium hominum inimicif

"fimi fibi domum ac penates eamdem peftem ac "furiam tranfiffe videat. Neque prudentiorem, 66 neque conftantiorem Mafiniffam, quam Sypha

[ocr errors]

cem, effe, etiam juventa incautiorem. Certe "ftultius illum atque intemperantius eam, quam fe, duxiffe."

[ocr errors]

XIV. Haec non hoftili modo odio, fed amoris etiam ftimulis, amatam apud aemulum cernens, quum dixiffet; non mediocri cura Scipionis animum pepulit. Et fidem criminibus raptae prope inter arma nuptiae, neque confulto, neque exfpectato Laelio, faciebant; tamque praeceps feftinatio, ut, quo die captam hoftem vidiffet, eodem matrimonio junctam acciperet, & ad penates hoftis fui nuptiale facrum conficeret. Eo foediora haec videbantur Scipioni, quod ipfum in Hifpania juvenem nullius forma pepulerat captivae. Haec fecum volutanti Laelius ac Mafiniffa fupervenerunt; quos quum pariter ambo & benigno vultu excepiffet, & egregiis laudibus frequenti praetorio celebraffet; abductum in fecretum Mafiniffam fic adloquitur; " Aliqua te exiftimo, Mafiniffa, in"tuentem in me bona, & principio in Hifpania “ad jungendam mecum amicitiam veniffe, & "poftea in Africa te ipfum fpefque omnes tuas in "fidem meam commififfe. Atqui nulla earum "virtus eft, propter quas adpetendus tibi vifus "fim, qua ego aeque, atque temperantia & conti

"nentia libidinum, gloriatus fuerim. Hanc te 66 quoque ad ceteras tuas eximias virtutes, Mafi"niffa, adjeciffe velim. Non eft, non (mihi

66

66

crede) tantum ab hoftibus armatis aetati noftrae

periculum, quantum ab circumfufis undique "voluptatibus. Qui eas fua temperantia frenavit "ac domuit, multo majus decus majoremque "victoriam fibi peperit, quam nos Syphace victo "habemus. Quae, me absente, ftrenue ac forti"ter fecifti, libenter & commemoravi, & memini. "Cetera te ipfum reputare tecum, quam, me di"cente, erubefcere malo. Syphax populi Ro"mani aufpiciis victus captufque eft. Itaque ipfe, conjux, regnum, ager, oppida, homines, qui incolunt, quidquid denique Syphacis fuit, praeda populi Romani eft: & regem conjugem

66

[ocr errors]

66

[ocr errors]

que ejus, etiamfi non civis Karthaginienfis effet, "etiamfi non patrem ejus imperatorem hoftium "videremus, Romam oporteret mitti, ac fenatus

populique Romani de ea judicium atque arbi"trium effe, quae regem nobis focium alienasse, "atque in arma egiffe praecipitem dicatur. Vince "animum. Cave deformes multa bona uno vitio, " & tot meritorum gratiam majore culpa, quam “cauffa culpae eft, conrumpas."

XV. Mafiniffae haec audienti non rubor folum fubfufus, fed lacrimae etiam obortae: &, quum "fe quidem in poteftate futurum imperatoris"

dixiffet, oraffetque eum, "ut, quantum res fine"ret, fidei fuae temere obftrictae confuleret;

66

promififfe enim, fefe in nullius poteftatem eam "traditurum," ex praetorio in tabernaculum fuum confufus conceffit. Ibi, arbitris remotis, quum crebro fufpiritu & gemitu, quod facile ab circumftantibus tabernaculum exaudiri poffet, aliquantum temporis confumfiffet; ingenti ad poftremum edito gemitu, fidum e fervis vocat, fub cujus cuftodia regio more ad incerta fortunae venenum erat, & mixtum in poculo ferre ad Sophonisbam jubet, ac fimul nunciare; "Mafiniffam libenter "primam ei fidem praeftaturum fuiffe, quam vir "uxori debuerit. Quoniam arbitrium ejus, qui "poffint, adimant, fecundam fidem praeftare, ne "viva in poteftatem Romanorum veniat. Me"mor patris imperatoris, patriaeque, & duorum

66

regum, quibus nupta fuiffet, fibi ipfa confule"ret." Hunc nuncium ac fimul venenum ferens minifter quum ad Sophonisbam veniffet," Acci

pio," inquit, " nuptiale munus; neque ingra“tum, fi nihil majus vir uxori praeftare potuit. "Hoc tamen nuncia, melius me morituram fuiffe, "fi non in funere meo nupfiffem." Non locuta eft ferocius, quam acceptum poculum, nullo trepidationis figno dato, inpavide haufit. Quod ubi nunciatum eft Scipioni, ne quid aeger animi ferox juvenis gravius confuleret, adcitum eum ex

« IndietroContinua »