Immagini della pagina
PDF
ePub

decedens, in Africam trajecit, tentavitque per conloquium pacem cum Scipione componere: &, quum de conditionibus pacis non conveniffet, acie victus eft. Pax Karthaginienfibus data eft petentibus. Hannibal Gifgonem, pacem diffuadentem, manu fua detraxit: excufata deinde temeritate facti, ipfe pacem fuafit. Mago, qui bello in agro Infubrium cum Romanis conflixerat, vulneratus, dum in Africam per legatos revocatus revertitur, ex vulnere mortuus eft. Mafiniffae regnum reftitutum eft. Reverfus in urbem Scipio ampliffimum nobiliffimumque egit triumphum, quem 2. Terentius Culleo fenator pileatus fecutus eft. Scipio Africanus (incertum militari prius favore, an populari aura ita cognominatus) primus certe bic imperator victae a fe nomine gentis nobilitalas èft.

PATAVINI

LIBER TRIGESIMUS.

Cn. Servilius Caepio & C. Servilius Geminus

confules, (fextus decimus is annus belli Punici erat) quum de republica belloque & provinciis ad fenatum retuliffent, cenfuerunt Patres, ut confules inter fe compararent, fortirenturve, uter Bruttios adverfusHannibalem,uter Etruriam ac Ligures provinciam haberet. Cui Bruttii eveniffent, exercitum a P.Sempronio acciperet. P. Sempronius (ei quoque enim proconfuli imperium in annum prorogabatur) P. Licinio fubcederet: is Romam reverteretur, bello quoque bonus habitus ad cetera, quibus nemo ea tempeftate inftructior civis habebatur, congeftis omnibus humanis a natura fortunaque bonis. Nobilis idem ac dives erat: forma viribufque corporis excellebat. Facundiffimus habebatur, feu cauffa oranda, feu in fenatu, ad populum fuadendi ac diffuadendi locus effet: juris pontificii peritiffimus. Super haec, bellicae quoque laudis confulatus compotem fecerat. Quod in Bruttiis provincia, idem in Etruria ac Liguribus decretum. M. Cornelius novo confuli tradere exercitum juffus: ipfe, prorogato imperio, Galliam provinciam ob

tinere cum legionibus iis, quas praetor L. Scribonius priore anno habuiffet. Sortiti deinde provincias: Caepioni Bruttii, Servilio Gemino Etruria evenit. Tum praetorum provinciae in fortem conjectae. Jurifdictionem urbanam Paetus Aelius, Sardiniam P. Lentulus, Siciliam P. Villius, Ariminum cum duabus legionibus (fub Lucretio Spurio eae fuerant) Quinctilius Varus eft fortitus. Et Lucretio prorogatum imperium, ut Genuam oppidum a Magone Poeno dirutum exaedificaret. P. Scipioni, non temporis, fed rei gerendae fine, donec debellatum in Africa foret, prorogatum imperium eft: decretumque, ut fupplicatio fieret, quod is in Africam provinciam trajeciffet, ut ea res falutaris populo Romano ipfique duci atque exercitui effet.

II. In Siciliam tria millia militum funt fcripta. Et, quia, quod roboris ea provincia habuerat, in Africam tranfvectum fuerat, ne qua claffis ex Africa trajiceret, quadraginta navibus cuftodiri placuerat Siciliae maritimam oram. Tredecim novas naves Villius fecum in Siciliam duxit: ceterae in Sicilia veteres refectae. Huic claffi M. Pomponius, prioris anni praetor, prorogato imperio praepofitus, novos milites ex Italia advectos in naves inpofuit. Parem navium numerum Cn. Octavio, praetori item prioris anni, cum pari jure imperii ad tuendam Sardiniae oram Patres decreverunt.

Lentulus praetor duo millia militum dare in naves juffus. Et Italiae ora, quia incertum erat, quo miffuri claffem Karthaginienfes forent, (videbantur autem, quidquid nudatum praefidiis effet, petituri) M. Marcio, praetori prioris anni, cum totidem navibus tuenda data eft. Tria millia militum in eam claffem ex decreto Patrum confules fcripferunt, & duas legiones urbanas ad incerta belli, Hifpaniae cum exercitibus imperioque veteribus imperatoribus, L. Lentulo & L. Manlio Acidino, decretae. Viginti omnino legionibus, & centum sexaginta navibus longis res Romana eo anno gefta. Praetores in provincias ire juffi. Confulibus imperatum, priufquam ab urbe proficifcerentur, ludos magnos facerent, quos T. Manlius Torquatus dictator in quintum annum voviffet, fi eodem ftatu refpublica ftaret. Et novas religiones excitabant in animis hominum prodigia, ex pluribus locis nunciata. Aurum in Capitolio corvi non laceraffe tantum roftris crediti, fed etiam ediffe. Mures Antii coronam auream adrofere. Circa Capuam omnem agrum locuftarum vis ingens, ita ut, unde adveniffent, parum conftaret, complevit. Equuleus Reate cum quinque pedibus natus. Anagniae fparfi primum ignes in coelo, dein fax ingens arfit. Frufinone arcus folem tenui linea amplexus eft; circulum deinde ipfum major folis orbis extrinfecus inclufit. Arpini terra

campeftri agro in ingentem finum confedit. Confulum alteri, primam hoftiam inmolanti, caput jocinoris defuit. Ea prodigia majoribus hoftiis procurata. Editi a collegio pontificum Dii, quibus facrificaretur.

III. Iis tranfactis, confules praetorefque in provincias profecti. Omnibus tamen, velut eam fortitis, Africae cura erat; feu quia ibi fummam rerum bellique verti cernebant; feu ut Scipioni gratificarentur, in quem tum omnis verfa civitas erat. Itaque non ex Sardinia tantum, (ficut ante dictum est) sed ex Sicilia quoque & Hispania vestimenta, frumentumque, & arma etiam ex Sicilia, & omne genus commeatus eo portabantur. Nec Scipio ullo tempore hiemis belli opera remiferat, quae multa fimul undique eum circumftabant. Uticam obfidebat. Caftra in confpectu Hafdru balis erant. Karthaginienfes deduxerant naves. Claffem paratam inftructamque ad commeatus intercipiendos habebant. Inter haec ne Syphacis quidem reconciliandi curam ex animo miserat, fi forte jam fatias amoris in uxore ex multa copia cepiffet. Ab Syphace magis pacis cum Karthaginienfibus conditiones, ut Romani Africa, Poeni Italia excederent, quam, fi bellaretur, fpes ulla defciturum adferebatur. Haec per nuncios magis equidem acta crediderim, (& ita pars major auctores funt) quam ipfum Syphacem, ut Antias

« IndietroContinua »