Immagini della pagina
PDF
ePub

vis armaturae praefidio figna ferri non videbat poffe.

XXVIII. Erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locifque capiendis folertiae atque ufus: nec belli tantum temporibus, fed etiam in pace, ad id maxime animum exercuerat. Ubi iter quopiam faceret, & ad difficilem tranfitu faltum veniffet, contemplatus ab omni parte loci naturam, quum folus iret, fecum ipfe agitabat animo; quum comites haberet, ab iis quaerebat, "Si hof"tis eo loco adparuiffet, quid, fi a fronte, quid, "fi ab latere hoc aut illo, quid, fi ab tergo ado

[ocr errors]

riretur, capiendum confilii foret? Poffe inftruc"tos recta acie, poffe inconditum agmen, & "tantummodo aptum viae, obcurrere. Quem "locum ipfe capturus effet," cogitando aut quaerendo exfequebatur; "aut quot armatis, aut quo

66

genere armorum (plurimum enim intereffe) ufu"rus; quo inpedimenta, quo farcinas, quo tur"bam inermem rejiceret; quanto ea, aut quali

praefidio cuftodiret; & utrum pergere, qua coe"piffet ire via, an eam, qua veniffet, repetere "melius effet; caftris quoque quem locum cape"ret, quantum munimento amplecteretur loci,

66

qua opportuna aquatio, qua pabuli lignorum"que copia effet. Qua poftero die castra moventi "tutum maxime iter, quae forma agminis foret." His curis cogitationibusque ita ab ineunte aetate

animum agitaverat, ut nulla ei nova in tali re cogitatio effet. Et tum omnium primum agmen conftituit: dein Cretenfes auxiliares &, quos Tarentinos vocabant, equites, binos fecum trahentes equos, ad prima figna mifit: &, juffis equitibus fubfequi, fuper torrentem, unde aquari poffent, rupem occupavit. Eo inpedimenta omnia & calonum turbam conjectam armatis circumdedit, & pro natura loci caftra communivit. Tabernacula ftatuere in afpretis & inaequabili folo difficile erat. Hoftes quingentos paffus aberant. Ex eodem rivo utrimque cum praefidio levis armaturae aquati funt: &, priufquam (qualia in propinquis caftris folent) contraheretur certamen, nox intervenit. Poftero die adparebat pugnandum pro aquatoribus circa rivum effe. Nocte in valle a confpectu hoftium averfa, quantam multitudinem locus occulere poterat, condidit, caetratorum.

XXIX. Luce orta, Cretenfium levis armatura & Tarentini equites fuper torrentem proelium commiferunt. Telemnaftus Cretenfis popularibus fuis, equitibus Lycortas Megalopolitanus praeerat. Cretenfes & hoftium auxiliares, equitumque idem genus Tarentini, praefidio aquatoribus erant. Aliquamdiu dubium proelium fuit, ut eodem ex parte utraque hominum genere, & armis paribus. Procedente certamine, & numero vicere tyranni auxiliares, & quia ita praeceptum a Philopoemene

praefectis erat, ut, modico edito proelio, in fugam inclinarent, hoftemque ad infidiarum locum pertraherent. Effufe fecuti fugientes per convallem, plerique & vulnerati, & interfecti funt, priufquam occultum hoftem viderent. Caetrati ita, quantum latitudo vallis patiebatur, inftructi federant, ut facile per intervalla ordinum fugientes fuos acciperent. Confurgunt deinde ipfi integri, recentes, inftructi: & in hoftes inordinatos, effufos, labore etiam & vulneribus feffos, inpetum faciunt. Nec dubia victoria fuit. Extemplo terga dedit tyranni miles: & haud paullo concitatiore curfu, quam fecutus erat, fugiens, ad caftra eft compulfus. Multi caefi captique in ea fuga funt. Et in caftris quoque foret trepidatum, ni Philopoemen receptui cani juffiffet; loca magis confragofa, &, quacumque temere proceffiffet, iniqua, quam hoftem, metuens. Inde & ex fortuna pugnae, & ex ingenio ducis conjectans, in quo tum is pavore effet, unum de auxiliaribus fpecie transfugae mittit ad eum, qui pro comperto adferret: Achaeos ftatuiffe poftero die ad Eurotam amnem, qui prope ipfis adfluit moenibus, progredi, ut intercluderent iter; ne aut tyrannus, quum vellet, receptum ad urbem haberet; aut commeatus ab urbe in caftra portarentur: fimul etiam tentaturus, fi quorum animi follicitari ad defectionem a tyranno poffent. Non tam fidem dictis perfuga fecit, quam per

culfo metu relinquendi caftra cauffam probabilem praebuit. Poftero die Pythagoram cum auxiliaribus & equitatu ftationem agere pro vallo juffit. Ipfe, tamquam in aciem cum robore exercitus egreffus, figna ocius ferri ad urbem juffit.

XXX. Philopoemen, poftquam citatum agmen per anguftam & proclivem viam duci raptim vidit, equitatum omnem & Cretenfium auxiliares in ftationem hoftium, quae pro caftris erat, emittit. Illi, ubi hoftes adeffe, & a fuis fe defertos viderunt, primo in caftra recipere fe conati funt: deinde, poftquam inftructa acies tota Achaeorum admovebatur, metu ne cum ipfis caftris caperentur, fequi fuorum agmen aliquantum praegreffum infiftunt. Extemplo caetrati Achaeorum in caftra inpetum faciunt, & diripiunt : ceteri ad perfequendos hoftes ire pergunt. Erat iter tale, per quod vix tranquillum ab hoftili metu agmen expediri poffet. Ut vero ad poftremos proelium ortum eft, clamorque terribilis a tergo paventium ad prima figna eft perlatus, pro fe quifque, armis abjectis, in circumjectas itineri filvas diffugiunt, momentoque temporis ftrage armorum fepta via eft, maxime haftis; quae, pleraeque adverfae cadentes, velut vallo objecto iter inpediebant. Philopoemen, utcumque poffent, inftare & perfequi auxiliaribus juffis, (utique enim equitibus haud facilem futuram fugam) ipfe gravius agmen via

patentiore ad Eurotam amnem deduxit. Ibi caftris fub occafum folis pofitis, levem armaturam, quam ad perfequendum reliquerat hoftem, opperiebatur. Qui ubi prima vigilia venerunt, nunciantes, tyrannum cum paucis ad urbem penetraffe, ceteram multitudinem inermem toto fparfam vagari faltu, corpora curare eos jubet. Ipfe ex cetera copia militum (qui, quia priores in caftra venerant, refecti & cibo fumto, & modica quiete erant) delectos, nihil praeter gladios fecum ferentes, extemplo educit, & duarum portarum itineribus, quae Pheras, quaeque Barbofthenem ferunt, eos inftruxit; qua ex fuga recepturos fefe hoftes credebat. Nec eum opinio fefellit. Nam Lacedaemonii, quoad lucis fuperfuit quidquam, deviis callibus medio faltu se recipiebant. Primo vefpere ut lumina in caftris hoftium confpexere, e regione eorum occultis femitis fe tenuerunt: ubi ea funt praegreffi, jam tutum rati, in patentes vias defcenderunt. Ibi excepti ab infidente hofte paffim ita multi caefi cap tique funt, ut vix quarta pars de toto exercitu evaferit. Philopoemen, inclufo tyranno in urbem, infequentes dies prope triginta vastandis agris Laconum abfumfit, debilitatifque ac prope fractis tyranni viribus, domum rediit, aequantibus eum gloria rerum Achaeis imperatori Romano, &, quod ad Laconicum bellum adtineret, praeferentibus etiam.

« IndietroContinua »