adduxit. Populonios inde quum perveniffet, ftetiffetque ibi, dum reliquum tempeftatis exfaeviret, Ilvam infulam, & ab Ilva Corficam, a Corfica in Sardiniam trajecit. Ibi fuperantem Infanos montes, multo & faevior & infeftioribus locis tempeftas adorta, disjecit claffem. Multae quaffatae armamentifque fpoliatae naves: quaedam fractae. Ita vexata ac lacerata claffis Carales tenuit. Ubi dum fubductae reficiuntur naves, hiems obpreffit: circumactumque anni tempus, &, nullo prorogante imperium, privatus Ti. Claudius claffem Romam reduxit. M. Servilius, ne comitiorum caussa ad urbem revocaretur, dictatore dicto C. Servilio Gemino, in provinciam eft profectus. Dictator magiftrum equitum P. Aelium Paetum dixit. Saepe comitia indicta perfici tempeftates prohibuerunt. Itaque, quum pridie Idus Martias veteres magiftratu abiffent, novi fubfecti non effent, refpublica fine curulibus magiftratibus erat. T. Manlius Torquatus pontifex eo anno mortuus. In locum ejus fubfectus C. Sulpicius Galba. Ab. L. Licinio Lucullo & Q. Fulvio aedilibus curulibus ludi Romani ter toti inftaurati. Pecuniam ex aerario fcribae viatorefque aedilitii clam egeffiffe per indicem comperti, damnati funt, non fine infamia Luculli aedilis. P. Aelius Tubero & L. Laetorius aediles plebis vitio creati, magiftratu fe abdicarunt, quum ludos ludorumque cauffa epulum

Jovi feciffent, & figna tria ex multaticio argento facta in Capitolio pofuiffent. Cerealia ludos dictator & magifter equitum ex fenatufconfulto fece

runt.

XL. Legati ex Africa Romani fimul Karthaginienfefque quum veniffent Romam, fenatus ad aedem Bellonae habitus eft. Ubi quum L. Veturius Philo, pugnatum cum Hannibale effe fuprema Karthaginienfibus pugna, finemque tandem lugubri bello inpofitum ingenti laetitia Patrum expofuiffet; adjecit, Verminam etiam, Syphacis filium, quae parva bene geftae rei acceffio erat, devictum. In concionem inde prodire juffus, gaudiumque id populo inpartire. Tum patuere, facta gratulatione, omnia in urbe templa, fupplicationefque in triduum decretae. Legatis Karthaginienfium & Philippi regis (nam ii quoque venerant) petentibus, ut fenatus fibi daretur, refponfum juffu Patrum ab dictatore eft, confules novos eis fenatum daturos effe. Comitia inde habita. Creati confules Cn.Cornelius Lentulus, P.Aelius Paetus: Praetores, M. Junius Pennus, cui fors urbana evenit; M. Valerius Falto Bruttios, M. Fabius Buteo Sardiniam, P. Aelius Tubero Siciliam eft fortitus. De provinciis confulum nihil ante placebat agi, quam legati Philippi regis & Karthaginienfium auditi effent. Belli finem alterius, principium alterius profpiciebant animis. Cn. Lentulus conful cupi

!

ditate flagrabat provinciae Africae; feu bellum foret, facilem victoriam, feu jam finiretur, finiti tanti belli fe confule gloriam petens. Negare itaque prius quidquam agi paffurum, quam fibi Africa decreta effet, concedente collega, moderato viro & prudenti; qui gloriae ejus certamen cum Scipione, praeterquam quod iniquum effet, etiam inpar futurum cernebat. Q. Minucius Thermus & M'. Acilius Glabrio, tribuni plebis, "rem, priore anno nequidquam tentatam ab Ti. Clau"dio confule, Cn. Cornelium tentare" ajebant. "Ex auctoritate Patrum latum ad populum effe, "cujus vellent imperium in Africa effe. Omnes

66

quinque & triginta tribus P. Scipioni id impe"rium decreffe." Multis contentionibus, & in fenatu & ad populum acta res, poftremo eo deducta eft, ut fenatui permitterent. Patres igitur jurati (ita enim convenerat) cenfuerunt, uti confules provincias inter fe compararent, fortirenturve, uter Italiam, uter claffem navium quinquaginta haberet. Cui claffis obveniffet, in Siciliam navigaret: fi pax cum Karthaginienfibus componi nequiffet, in Africam trajiceret. Conful mari, Scipio eodem, quo adhuc, jure imperii terra rem gereret. Si conditiones convenirent pacis, tribuni plebis populum rogarent, utrum confulem, an P. Scipionem, juberent pacem dare; & quem, fi deportandus exercitus victor ex Africa effet, de

portare. Si pacem per P. Scipionem dari, atque ab eodem exercitum deportari juffiffent, ne conful ex Sicilia in Africam trajiceret. Alter conful, cui Italia eveniffet, duas legiones a M. Sextio praetore acciperet.

XLI. P. Scipioni cum exercitibus, quos haberet, in provincia Africa prorogatum imperium. Praetori M. Valerio Faltoni duae legiones in Bruttiis, quibus C. Livius priore anno praefuerat, decretae. P. Aelius praetor duas legiones in Sicilia ab Cn. Tremellio acciperet. Legio una M. Fabio in Sardiniam, quam P. Lentulus pro praetore habuiffet, decernitur. M. Servilio prioris anni confuli, cum fuis duabus item legionibus, in Etruria prorogatum imperium eft. Quod ad Hifpanias adtineret, aliquot jam annos ibi L. Cornelium Lentulum & L. Manlium Acidinum effe. Uti confules cum tribunis agerent, fi eis videretur, ut plebem rogarent, cui juberent in Hifpania imperium effe. Is ex duobus exercitibus in unam legionem confcriberet Romanos milites, & in quindecim cohortes focios Latini nominis, quibus provinciam obtineret: veteres milites L. Cornelius & L. Manlius in Italiam deportarent. Cornelio confuli quinquaginta navium claffis ex duabus claffibus, Cn. Octavii, quae in Africa effet, P. Villii, quae Siciliae oram tuebatur, decreta: ut, quas naves vellet, deligeret. P. Scipio quadraginta

longas naves haberet, quas habuiffet. Quibus fi Cn. Octavium, ficut praefuiffet, praeeffe vellet, Octavio pro praetore in eum annum imperium effet: fi Laelium praeficeret, Octavius Romam decederet: reduceretque naves, quibus confuli ufus non effet. Et M. Fabio in Sardiniam decem longae naves decretae. Et confules duas legiones urbanas fcribere juffi: ut quatuordecim legionibus eo anno, centum navibus longis refpublica adminiftraretur.

XLII. Tum de legatis Philippi & Karthaginienfium actum. Priores Macedonas introduci placuit: quorum varia oratio fuit; partim purgantium, quae questi erant miffi ad regem a Roma legati de populatione fociorum; partim ultro accufantium quidem & focios populi Romani, fed multo infeftius M. Aurelium; (quem ex tribus ad fe miffis legatis, delectu habito, fubftitiffe, & fe bello laceffiffe contra foedus, & faepe cum praefectis fuis fignis conlatis pugnaffe) partim poftulantium, ut Macedones duxque eorum Sopater, qui apud Hannibalem mercede militaffent, captique in vinculis effent, fibi reftituerentur. Adverfus ea M. Furius, miffus ad id ipfum ab Aurelio ex Macedonia, differuit, "Aurelium relictum, ne "focii populi Romani, feffi populationibus atque "injuria, ad regem deficerent, finibus fociorum "non exceffiffe: dediffe operam, ne inpune in