tum bellum adverfus Philippum decem ferme ante annis, triennio prius depofitum erat, quum Aetoli & belli & pacis fuiffent cauffae. Vacuos deinde pace Punica jam Romanos & infenfos Philippo, quum ob infidam adverfus Aetolos aliofque regionis ejufdem focios pacem, tum ob auxilia cum pecunia nuper in Africam miffa Hannibali Poenifque, preces Athenienfium, quos agro pervaftato in urbem compulerat, excitaverunt ad renovandum bellum.

II. Sub idem fere tempus & ab Attalo rege, & Rhodiis legati venerunt, nunciantes, Afiae quoque civitates follicitari. His legationibus refponfum eft, curae Asianam rem fenatui fore. Confultatio de Macedonico bello integra ad confules, qui tunc in proelio cum Bojis erant, rejecta est. Interim ad Ptolemaeum Aegypti regem legati tres miffi, C. Claudius Nero, M. Aemilius Lepidus, P. Sempronius Tuditanus: ut & adnunciarent victum Hannibalem Poenofque, & gratias agerent regi, quod in rebus dubiis, quum finitimi etiam focii Romanos defererent, in fide manfiffet; & peterent, ut, fi coacti injuriis bellum adverfus Philippum fufcepiffent, priftinum animum erga populum Romanum confervaret. Eodem fere tempore P. Aelius conful in Gallia, quum audiffet a Bojis ante fuum adventum incurfiones in agros fociorum factas, duabus legionibus fubita

riis tumultus ejus cauffa fcriptis, additifque ad eas quatuor cohortibus de exercitu fuo, C. Oppium praefectum fociûm hac tumultuaria manu per Umbriam (quam tribum Sappiniam vocant) agrum Bojorum invadere juffit. Ipfe eodem, aperto itinere, per medios montes duxit. Oppius, ingreffus hoftium fines, primo populationes fatis profpere ac tuto fecit. Delecto deinde ad caftrum Mutilum fatis idoneo loco, ad demetenda frumenta (jam enim maturae erant fegetes) profectus, neque explorato circa, nec ftationibus fatis firmis, quae armatae inermes atque operi intentos tutarentur, pofitis, inprovifo inpetu Gallorum cum frumentatoribus eft circumventus. Inde pavor fugaque etiam armatos cepit. Ad feptem millia hominum palata per fegetes funt caefa: inter quos ipfe C. Oppius praefectus. Ceteri in caftra metu compulfi, inde fine certo duce confenfu militari proxima nocte, relicta magna parte rerum fuarum, ad confulem per faltus prope invios pervenere. Qui, nifi quod populatus eft Bojorum fines, & cum Ingaunis Liguribus foedus icit, nihil, quod effet memorabile, aliud in provincia quum geffiffet, Romam rediit.

III. Quum primum fenatum habuit, univerfis poftulantibus, ne quam prius rem, quam de Philippo fociorumque querelis, ageret; relatum extemplo eft: decrevitque frequens fenatus, ut

P. Aelius conful, quem videretur ei, cum imperio mitteret, qui, claffe accepta, quam ex Sicilia Cn. Octavius reduceret, in Macedoniam trajiceret. M. Valerius Laevinus propraetor miffus, circa Vibonem duodequadraginta navibus ab Cn. Octavio acceptis, in Macedoniam tranfmifit. Ad quem quum M. Aurelius legatus veniffet, edocuiffetque eum, quantos exercitus, quantum navium numerum comparaffet rex, & quemadmodum circa omnes non continentis modo urbes, fed etiam infulas, partim ipfe adeundo, partim per legatos, conciret homines ad arma; majore conatu Romanis id capeffendum bellum effe, ne, cunctantibus iis, auderet Philippus, quod Pyrrhus prius aufus ex aliquanto minore regno effet; haec eadem fcribere Aurelium confulibus & fenatui placuit.

IV. Exitu hujus anni quum de agris veterum militum relatum effet, qui ductu atque aufpicio P. Scipionis in Africa bellum perfeciffent; decreverunt Patres, ut M. Junius praetor urbis, fi ei videretur, decemviros agro Samniti Appuloque, quod ejus publicum populi Romani effet, metiendo dividendoque crearet. Creati P. Servilius, Q. Caecilius Metellus, C. & M. Servilii, (Geminis ambobus cognomen erat) L. & A. Hoftilii Catones, P. Villius Tappulus, M. Fulvius Flaccus, P. Aelius Paetus, Q. Flaminius. Per eos dies, P. Aelio confule comitia habente, creati

confules P. Sulpicius Galba, C. Aurelius Cotta. Praetores exinde facti, Q. Minucius Rufus, L. Furius Purpureo, Q. Fulvius Gillo, Cn. Sergius Plancus. Ludi Romani fcenici eo anno magnifice adparateque facti ab aedilibus curulibus, L. Valerio Flacco & L. Quinctio Flaminino. Biduum inftauratum eft. Frumentique vim ingentem, quod ex Africa P. Scipio miferat, quaternis aeris populo cum fumma fide & gratia diviferunt. Et plebeji ludi ter toti inftaurati ab aedilibus plebis, L. Apuftio Fullone & Q. Minucio Rufo: qui ex aedilitate praetor creatus erat. Et Jovis epulum fuit ludorum cauffa.

V. Anno quingentefimo quinquagefimo ab urbe condita, P. Sulpicio Galba, C. Aurelio confulibus, bellum cum rege Philippo initum eft, paucis menfibus poft pacem Karthaginienfibus datam. Omnium primum eam rem Idibus Martiis, quo die tum confulatus inibatur, P. Sulpicius conful retulit: fenatufque decrevit, uti confules majoribus hoftiis rem divinam facerent, quibus Diis ipfis videretur, cum precatione ea: "Quam "rem fenatus populufque Romanus de republica

deque ineundo novo bello in animo haberet, ea "res uti populo Romano, fociifque, ac nomini Latino, bene ac feliciter eveniret:" fecundum rem divinam precationemque, ut de republica deque provinciis fenatum confulerent. Per eos dies

opportune irritandis ad bellum animis, & literae a M. Aurelio legato, & M. Valerio Laevino propraetore adlatae: & Athenienfium nova legatio venit, quae regem adpropinquare finibus fuis nunciaret brevique, non agros modo, fed urbem etiam in ditione ejus futuram, nifi quid in Romanis auxilii foret. Quum pronunciaffent confules, rem divinam rite perfectam effe, & precationem admififfe Deos arufpices refpondere, laetaque exta fuiffe, & prolationem finium, victoriamque, & triumphum portendi; tum literae Valerii Aureliique lectae, & legati Athenienfium auditi. Senatus inde confultum factum eft, ut fociis gratiaę agerentur; quod diu follicitati, ne obfidionis quidem metu fide deceffiffent. De auxilio mittendo tum refpondere placere, quum confules provincias fortiti effent: atque is conful, cui Macedonia provincia eveniffet, ad populum tuliffet, ut Philippo regi Macedonum indiceretur bellum.

VI. P. Sulpicio provincia Macedonia forte evenit, ifque rogationem promulgavit, "Vellent, "juberent Philippo regi Macedonibufque, qui "fub regno ejus effent, ob injurias armaque inlata "fociis populi Romani, bellum indici." Alteri confuli Aurelio Italia provincia obtigit. Praetores exinde fortiti funt, Cn. Sergius Plancus urbanam, Q. Fulvius Gillo Siciliam, Q. Minucius Rufus Bruttios, L. Furius Purpureo Galliam. Rogatio