de bello Macedonico primis comitiis ab omnibus ferme centuriis antiquata eft. Id quum feffi diuturnitate & gravitate belli fua fponte homines taedio laborum periculorumque fecerant, tum Q.Baebius tribunus plebis, viam antiquam criminandi Patres ingreffus, incufaverat bella ex bellis feri, ne pace umquam frui plebs poffet. Aegre eam rem paffi Patres, laceratufque probris in fenatu tribunus plebis: & confulem pro fe quifque hortari, ut de integro comitia rogationi ferendae ediceret, caftigaretque fegnitiem populi: atque doceret, quanto damno dedecorique dilatio ea belli futura effet.

66

66

66

VII, Conful in campo Martio comitiis habitis, priufquam centurias in fuffragium mitteret, concione advocata, "Ignorare," inquit, "videmini mihi, Quirites, non, utrum bellum an pacem habeatis, "vos confuli: (neque enim liberum id vobis permittit Philippus, qui terra marique ingens "bellum molitur) fed utrum in Macedoniam legiones tranfportetis, an hoftem in Italiam accipiatis. Hoc quantum interfit, fi umquam ante "alias, Punico certe proximo bello experti eftis. Quis enim dubitat, quin, fi Saguntinis obfeffis fidemque noftram inplorantibus inpigre tuliffemus opem, ficut patres noftri Mamertinis tule"rant, totum in Hifpaniam averfuri bellum fueri"mus, quod cunctando cum fumma clade noftra "in Italiam accepimus? Ne illud quidem du

86

"bium eft, quin hunc ipfum Philippum, pactum

66

jam per legatos literafque cum Hannibale in "Italiam trajicere, miffo cum claffe Laevino, qui "ultro ei bellum inferret, in Macedonia conti"nuerimus. Et quod tunc fecimus, quum hof"tem Hannibalem in Italia haberemus, id nunc, "pulfo Italia Hannibale, devictis Karthaginienfi"bus, cunctamur facere? Patiamur expugnandis Athenis, ficut Sagunto expugnando Hanniba"lem paffi fumus, fegnitiem noftram experiri regem. Non quinto inde menfe, quemadmo"dum ab Sagunto Hannibal, fed quinto inde die, quam ab Corintho folverit naves, in Italiam perveniet. Ne aequaveritis Hannibali Philippum, "ne Karthaginienfibus Macedonas; Pyrrho certe "aequabitis: dico, quantum vel vir viro, vel gens genti praeftat. Minima acceffio femper Epirus regno Macedoniae fuit, & hodie eft. Pelopon"nefum totam in ditione Philippus habet, Argof

66

que ipfos, non vetere fama magis, quam morte Pyrrhi nobilitatos. Noftra nunc compara. Quan"to magis florentem Italiam, quanto magis inte"gras res, falvis ducibus, falvis tot exercitibus, quos Punicum poftea bellum abfumfit, adgreffus

66

66

Pyrrhus tamen concuffit, & victor prope ad ip"fam urbem Romam venit! Nec Tarentini " modo oraque illa Italiae, quam majorem Grae"ciam vocant, ut linguam, ut nomen fecutos

66

crederes, fed Lucanus, & Bruttius, & Samnis, "a nobis defecerunt. Haec vos, fi Philippus in "Italiam tranfmiferit, quietura aut manfura in "fide creditis? Manferunt enim Punico poftea "bello. Numquam ifti populi, nifi quum deerit, "ad quem defcifcant, a nobis non deficient. Si piguiffet vos in Africam trajicere, hodie in Ita"lia Hannibalem & Karthaginienfes hostes habe"retis. Macedonia potius, quam Italia, bellum "habeat. Hoftium urbes agrique ferro atque igni vaftentur. Experti jam fumus foris nobis, quam domi, feliciora potentioraque arma effe. "Ite in fuffragium, bene juvantibus Diis, &, quae Patres cenfuerunt, vos jubete. Hujus vo"bis fententiae non conful modo auctor eft, fed " etiam Dii immortales: qui mihi facrificanti precantique, ut hoc bellum mihi, fenatui, vobisque, " & fociis ac nomini Latino, claffibus exercitibufque noftris bene ac feliciter eveniret, laeta omnia "profperaque portendere."

"

VIII. Ab hac oratione in fuffragium missi, uti rogarat, bellum jufferunt. Supplicatio inde a confulibus in triduum ex fenatufconfulto indicta eft, obfecratique circa omnia pulvinaria Dii, ut, quod bellum cum Philippo populus juffiffet, id bene ac feliciter eveniret. Confultique feciales ab confule Sulpicio, bellum, quod indiceretur regi Philippo, utrum ipfi utique nunciari juberent; an fatis effet,

in finibus regni quod proximum praefidium effet, eo nunciari? feciales decreverunt, utrum eorum feciffet, recte facturum. Confuli a Patribus permiffum, ut, quem videretur, ex iis, qui extra fenatum effent, legatum mitteret ad bellum regi indicendum. Tum de exercitibus confulum praetorumque actum. Confules binas legiones fcribere juffi; veteres dimittere exercitus. Sulpicio, cui novum ac magni nominis bellum decretum erat, permiffum, ut de exercitu, quem P. Scipio ex Africa deportaffet, voluntarios, quos poffet, duceret: invitum ne quem militem veterem ducendi jus effet. Praetoribus L. Furio Purpureoni & Q Minucio Rufo quina millia fociûm Latini nominis conful daret: quibus praefidiis alter Galliam, alter Bruttios provinciam obtineret. Q. Fulvius Gillo & ipfe juffus ex eo exercitu, quem P. Aelius conful habuiffet, ut quifque minime multa ftipendia haberet, legere, donec & ipfe quinque millia fociûm ac nominis Latini effeciffet: id praefidio Siciliae provinciae effet. M. Valerio Faltoni, qui praetor priore anno Campaniam provinciam habuerat, prorogatum in annum imperium eft; uti propraetor in Sardiniam trajiceret, atque de exercitu, qui ibi effet, quinque millia fociûm nominis Latini, qui eorum minime multa ftipendia haberet, legeret. Et confules duas urbanas legiones fcribere juffi: quae, fi quo res posceret, mul

tis in Italia contactis gentibus Punici belli focietate, iraque inde tumentibus, mitterentur. Sex legionibus Romanis eo anno ufura refpublica erat.

IX. In ipfo adparatu belli legati ab rege Ptolemaeo venerunt, qui nunciarunt, "Athenienfes "adverfus Philippum petiffe ab rege auxilium. "Ceterum, etfi communes focii fint, tamen, nifi "ex auctoritate populi Romani, neque claffem, 66 neque exercitum defendendi aut obpugnandi "cujufquam cauffa regem in Graeciam miffurum. "effe. Vel quieturum eum in regno, fi populo "Romano focios defendere liceat; vel Romanos quiefcere, fi malint, paffurum, atque ipfum "auxilia, quae facile adverfus Philippum tueri "Athenas poffent, miffurum." Gratiae regi ab fenatu actae, refponfumque; "Tutari focios poદ pulo Romano in animo effe: fi qua re ad id "bellum opus fit, indicaturos regi. Regnique

66

66

ejus opes fcire fubfidia firma ac fidelia fuae rei"publicae effe." Munera deinde legatis in fingulos quinûm millium aeris ex fenatufconfulto miffa. Quum delectum confules haberent, pararentque, quae ad bellum opus effent: civitas religiofa, in principiis maxime novorum bellorum, fupplicationibus habitis jam, & obfecratione circa omnia pulvinaria facta, ne quid praetermitteretur, quod aliquando factum effet, ludos Jovi donumque vovere confulem, cui provincia Macedonia