Immagini della pagina
PDF
ePub

tus. sed arx Crotonis, una parte imminens mari, altera vergente 8 in agrum, situ tantum naturali quondam munita, postea et muro cincta est, qua per aversas rupes ab Dionysio Siciliae tyranno per dolum fuerat capta. ea tum arce, satis ut videbatur tuta, Croto- 9 5 niatum optimates tenebant se, circumsedente cum Bruttiis eos etiam plebe sua. postremo Bruttii, cum suis viribus inexpugna- 10 bilem viderent arcem, coacti necessitate Hannonis auxilium inplorant. is condicionibus ad deditionem compellere Crotoniates 11 conatus, ut coloniam Bruttiorum eo deduci antiquamque frequen10 tiam eo recipere vastam ac desertam bellis urbem paterentur, omnium neminem praeter Aristomachum movit. morituros se ad- 12 firmabant citius quam inmixti Bruttiis in alienos ritus mores legesque ac mox linguam etiam verterentur. Aristomachus unus, 13 quando nec suadendo ad deditionem satis valebat, nec, sicut ur15 bem prodiderat, locum prodendae arcis inveniebat, transfugit ad Hannonem. Locrenses brevi post legati, cum permissu Hannonis 14 arcem intrassent, persuadent, ut traduci se in Locros paterentur nec ultima experiri vellent. iam hoc ut sibi liceret impetraverant 15 et ab Hannibale missis ad id ipsum legatis. ita Crotone excessum 20 est, deductique Crotoniatae ad mare naves conscendunt. Locros

[merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]
[ocr errors]

bräuche; mores durch den Willen der Menschen, leges durch den Staat gemachte Bestimmungen. linguam, s. 5, 33, 11. ad dedit. gehört zu valebat, womit die Negation in nec zu verbinden ist, nicht zu suadendo, wozu nur deditionem gesetzt wäre, s. 7, 30, 4 u. a., sicut ohne ita s. c. 33, 9; 25, 15, 4: sicut aliarum rerum arcis Tarentinae- cura esse; 34, 9, 10: sicut minoribus viribus-pari colebant fide; 39, 41, 1: sicut omni vita, tum petentem premebat nobilitas. Tac. H. 1, 75: ut bello impares in pace nihil

[blocks in formation]

16 omnis multitudo abeunt. In Apulia ne hiemps quidem quieta inter Romanos atque Hannibalem erat. Luceriae Sempronius 17 consul, Hannibal haud procul Arpis hibernabat. inter eos levia proelia ex occasione aut opportunitate huius aut illius partis oriebantur; meliorque eis Romanus et in dies cautior tutiorque 5 ab insidiis fiebat.

4 In Sicilia Romanis omnia mutaverat mors Hieronis regnumque ad Hieronymum nepotem eius translatum, puerum vixdum 2 libertatem nedum dominationem modice laturum. ea aetas, id ingenium: et tutores atque amici ad praecipitandum in omnia 10 vitia acceperunt. quae ita futura cernens Hiero ultima senecta voluisse dicitur liberas Syracusas relinquere, ne sub dominatu puerili per ludibrium bonis artibus partum firmatumque interiret 3 regnum. huic consilio eius summa ope obstitere filiae, nomen regium penes puerum futurum ratae, regimen rerum omnium 15

lich zulässig. abeunt n. die Optimaten von Croton, dazu ist omnis multitudo: in ihrer Gesammtheit, Apposition. Die ganze Schilderung ist wohl einem griechischen Scriftsteller entlehnt.

16-17. quieta, 22, 21, 1; 3, 32, 1. inter,weilin-quieta Kämpfe andeutet. Luceriae, 23, 48, 3; Arpis ib. 46, 8. occas. -- opport. s. 25,38, 18.-huius a. ill. vgl. 21, 8, 7: per occasionem partis alterius. lior kriegsfähiger, s. 25, 18, 6; bello melior; 22, 39, 12; das Heer bestand meist aus neuausgehobenen Soldaten.

me

[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

zu führen; sonst von den Beherrschten gebraucht.

2. ea aet. id i., ein Epiphonem, in dem erat fehlen konnte, s. c. 36, 4: adeo uterque populus in Siciliam intentus; 5, 10, 6; vgl. 3, 35, 3: ea aetate iisque moribus; 2, 61, 6; 10 3, 4; 23, 49, 3: hi mores eaque caritas; 31, 18, 3; aetas, inquit, et forma et super omnia nomen Romanum ferociorem te reddit. Polyb. c. 4: μειράκιον ὥστε – μηδενὶ προσέ χειν τῶν ἄλλων διὰ τὸ καὶ φύσει μὲν ἀκατάστατον ὑπάρχειν, ἔτι δὲ μᾶλλον ὑπ ̓ ἐκείνων τότε μετεωρισθέν. et tut. ausserdem das Alter und Naturell ihn zu Fehlern geneigt machten, übernahmen auch u. s. w., vgl. Diod. 1, 1; Cic. ad Brut. 1, 18, 4: videtur in eo esse indoles sed flexilis aetas, multique ad depravandum parati. Andere lesen ea aetate id ingen. ad praecipit. ist mehr abstracte Bezeichnung des Zweckes, den der Handelnde verfolgt; ohne ad des Einzelnen, der behandelt werden, etwas leiden soll; Caes. B. C. 3, 80,5: oppidum ad diripiendum militibus concessit. senecta. s. 2, 40, 6. liberas, vgl. 1, 48, 9.

penes se virosque suos Andranodorum et Zoippum qui Syracusanorum primi relinquebantur. non facile erat nonagensimum iam 4 agenti annum, circumsesso dies noctesque muliebribus blanditiis, liberare animum et convertere ad publicam privata curam. itaque 5 5 tutores modo xv puero relinquit, quos precatus est moriens, ut fidem erga populum Romanum L annos ab se cultam inviolatam servarent, iuvenemque suis potissimum vestigiis insistere vellent, disciplinae, in qua eductus esset. haec mandata. cum expirasset 6 tutores testamento prolato pueroque in contionem producto 10 erat autem xv tum ferme annorum paucis, qui per contionem 7 ad excitandos clamores dispositi erant, adprobantibus testamentum, ceteris velut patre amisso in orba civitate omnia timentibus * funus fit regium, magis amore civium et caritate quam cura 8 suorum celebre. brevi deinde ceteros tutores summovet Andra- 9 15 nodorus: iuvenem iam esse dictitans Hieronymum ac regni po

3-4. et Zoipp. s. c. 5, 7; 26, 1. Die Stelle ist in den besten Hdss. lückenhaft; Andere ergänzen nam ü tutorum, deren Einsetzung jedoch erst §. 5 erwähnt wird, oder regiorum. - nonagens, Polyb. c. 8: črŋ μὲν ἐβίωσε πλείω τῶν ενενήκοντα.

liberare, ein freies unbefangenes Urtheil gewinnen. — privata = res privatas erklärt Gronow,,ita statuere de domo sua, ut praecipue reipublicae consuleret, et illius statum huius commodo attemperaret, vgl. 2, 49, 1: Veiens bellum in privatam versum; viell. ist mit Stroth a privata zu lesen, s. 23, 43, 11: Punicam Romanae societatem -praeoptandam esse; 3, 9, 4: duos pro uno dominos u. a., vgl. c. 5, 11; 33, 31, 9: ad transferendum a Philippo ad se imperium.

curam

5. modo: er gab nur so weit seinem Plane, für das Beste des Staates zu sorgen, nach, dass er den Knaben nicht sich selbst überliess, sondern u. s. W. quinquag. seit 263 a. Ch., Polyb. 1, 16. -disciplinae n. der Lebensrichtung, s. 1, 18, 4. educt. educatum, 1, 39, 6. haec m. Abschluss der Erzählung, wie oft bei L., bevor eine neue Scene beginnt.

=

[ocr errors]

6-8. tutores, ausser der §. 5 erwähnten mündlichen Mittheilung hat Hiero auch durch ein Testament, wie dieses in Rom gebräuchlich war, die nächsten Verwandten als tutores eingesetzt. Die Stelle ist lückenhaft und es ist das ausgefallen, was die Vormünder zuerst gethan, etwa dass sie die Vormundschaft angetreten haben, was §. 9: brevi - summovet vorausgesetzt wird, viell. munus suscipiunt. tum funus. Gewöhnlich wird per tutores - funus fit gelesen, was jedoch da das Leichenbegängniss erst später erfolgte, weniger passend an das Vorhergeh. angefügt worden wäre, vgl. Tac. An. 1,8: Augusti testamentum inlatum per virgines Vestales-dann nach der Senatssitzung: die funeris etc. paucis timent., während, indem dabei, in Bezug auf prolato u. producto.- per cont. ; in der Menge umher, wie sonst im Theater. orba vgl. 1, 16, 12. caritate, Liebe aus Achtung und Ehrfurcht, amore aus Zuneigung.-cura Theilnahme, Trauer seiner Familie.

9. brevi, 26, 42, 24: brevi faciam, vgl. c. 3,14; zur Sache s. zu c. 5, 3; 25, regni p., fähig die Regierung selbst zu führen, s. 23, 16, 6; da

2.

tentem; deponendoque tutelam ipse, quae cum pluribus communis erat, in se unum omnium vires convertit.

5 Vix quidem ulli bono moderatoque regi facilis erat favor 2 apud Syracusanos succedenti tantae caritati Hieronis: verum enim vero Hieronymus, velut suis vitiis desiderabilem efficere 5 vellet avum, primo statim conspectu omnia quam disparia essent 3 ostendit. nam qui per tot annos Hieronem filiumque eius Gelonem nec vestis habitu nec alio ullo insigni differentes a ceteris 4 civibus vidissent, ei conspexere purpuram ac diadema ac satellites armatos, quadrigisque etiam alborum equorum interdum ex 10 5 regia procedentem more Dionysi tyranni. hunc tam superbum apparatum habitumque convenientes sequebantur contemptus omnium hominum, superbae aures, contumeliosa dicta, rari

her iuvenem von dem 15jährigen.

- depon. ipse, s. 2, 38, 6. -deponendoq. entspricht dictitans, s. 2, 32, 4, vgl. Tac. Ann. 15, 69: metuens an dissimulando ib. 2, 81: adflictando-ciens u. a. ; die Stellung ist chiastisch. convertit zog, riss an sich; anders §. 4 und 21, 3, 4: zog die Aufmerksamkeit auf sich.

5. 1-2. quidem steigert die Negation wie verum enim vero den Gegensatz zu der Einräumung vgl. 29, 8, 7: ita superbe habiti fuerant, ut modicas iniurias pati possent, verum enim vero tantum; 31, 30, 3 f.; 4, 4, 9; Z. §. 518: Hieron. aber erst (weit entfernt sich beliebt machen zu wollen) legte es darauf an u. S. W.- - facilis leicht zu erlangen. tantae c. 1, 58, 8; 4, 11, 2: quo maiori gloriae rerum-succedere se cernebat.-velut, 2, 36, 1. desiderabil. ,,unvergesslich.". -efficere gewöhnlich facere wie § 13, s. 2, 60, 3. — primo co. wie primo adventu: so wie er sich zum erstenmale öffentlich zeigte, s. 6, 8, 6. omnia s. Cic. Verr. 3, 86, 200: Haec quam sint gravia credo vos coniectura assequi posse, vgl. 23, 10, 3.

3-4. Gelonem, s. 23, 30. -vestis hab., ist, purpura im Folg. entsprechend, die vestis regia, welche, wie alio zeigt, zu den insignia gehört. s. 27, 31, 4: dempto capitis

[ocr errors][ocr errors]

insigni purpuraque atque alio regio habitu aequaverat ceteris se in speciem (Philippus). conspexere etc. vgl. Polyb. c. 7: τινὲς τῶν λογογράφων — πολύν τινα πεποίηνται λόγον τραγῳδοῦντες δὲ τὴν ὠμότητα των τρόπων καὶ τὴν ἀσέβειαν τῶν πράξεων (des Hieronymus) ὥστε μήτε Φάλαριν μήτ' ἄλλον μηδένα γεγονέναι τύ ράννον ἐκείνου πικρότερον. καὶ παῖς παραλαβὼν τὴν ἀρχήν, εἶτα μῆνας οὐ πλείους τριῶν καὶ δέκα βιώσας μετήλλαξε τὸν βίον.

ас

[ocr errors]

ac u. 22, 48, 4. — quadr. alb. e., 5, 23, 6. proced., deutet nur die Fortbewegung an, und kann daher mit curru, navibus u. ä. verbunden werden. Das Subject giebt der Zusammenhang.

5-6. apparat., Alles, womit er sich umgiebt; habitum seine eigene Erscheinung mit dem Diadem u. s. w. convenient., statt den allgemeinen Begriff, etwa mores folgen zu lassen, geht L. sogleich auf die einzelnen Aeusserungen des Uebermuthes über, vgl. c. 3, 7: adfinguntur. contemptus, Lucret. 5, 1278: e contemptibus exit; Z. §. 92.—superb. aur., beim Anhören (wenn er Audienz gab) zeigte er seinen Stolz; in seinen verletzenden, ehrenrührigen Antworten seine Geringschäzzung, vergl. 34, 5, 13: superbas

in

aditus non alienis modo sed tutoribus etiam, libidines novae, humana crudelitas. itaque tantus omnis terror invaserat, ut qui- 6 dam ex tutoribus aut morte voluntaria aut fuga praeverterent metum suppliciorum. tres ex is, quibus solis aditus in domum 7 5 familiarior erat, Andranodorus et Zoippus, generi Hieronis, et Thraso quidam, de aliis quidem rebus haud magnopere audie- 8 bantur: tendendo autem duo ad Carthaginienses, Thraso ad so- 9 cietatem Romanam, certamine ac studiis interdum in se convertebant animum adulescentis, cum coniuratio in tyranni caput 10 facta indicatur per Calonem quendam, aequalem Hieronymi et iam inde a puero in omnia familiaria iura adsuetum. index unum 10 ex coniuratis Theodotum, a quo ipse appellatus erat, nominare potuit, qui conprensus extemplo traditusque Andranodoro torquendus, de se ipse haud cunctanter fassus conscios celabat. 15 postremo, cum omnibus intolerandis patientiae humanae crucia- 11 tibus laceraretur, victum malis se simulans avertit ab consciis in 12 insontes indicium, Thrasonem esse auctorem consilii mentitus, nec nisi tam potenti duce confisos rem tantam ausuros fuisse, addit deinde eos ab latere tyranni, quorum capita vilissima fin

[merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors]

ject zu ausur. in ab latere tyr. n. eos oder ovτas s. 21, 62, 5, liegen, oder in dem Relativsatz aufgenommen sein: ab lat. tyr. homines vilissimos, quorum, oder nach Gron. ab latere t. zu insontes gehören. Aber alle diese Verbindungen sind sehr hart; und da das Fehlen von fuisse bei L. sehr auffallend ist, (in anderer Verbindung fehlt es bei Curt. 10, 1, 7: numquam talia ausuros, qui ipsum credidissent, reversurum) s. 23, 2, 5; die Andeutung, dass er selbst zu den Verschworenen gehöre (se ausuros fuisse), und das folg. occurrere voraussetzt, dass ein Verbum des Nennens vorausgegangen sei, so ist wol anzunehmen, dass in dem Puteanus eine Zeile ausgefallen sei. ab latere tyr. eine Bezeichnung der Trabanten, s. Val. Max. 3, 3, ext. 5.: satellitem -falsa quasi criminatione inquinando fidum lateri eius custodem eripuit (Theodotus); Cic. ad Q. fr. 1, 4, 12: qui quasi ex cohorte praetoris appellari solent; vgl. 23, 8, 2; 6, 10, 8. quorum c. vil.

[ocr errors]
« IndietroContinua »