tur. caput facile se populo probabat, quod et aequissimum videretur, nec cuiquam magnopere grave esset. De priore, quo removebantur feminac ab omnium omnino civium hereditatibus, ambigebafendenda lege Oppia mulierum adversarius et castigator, qui et Dubitationem exemit M. Cato, acerrimus iam olim in dehanc quoque maioris momenti adversus illas legem, annos natus quinque et sexaginta, magna voce et bonis lateribus suasit, pro solita asperitate in muliebrem invectus impotentiam, intolerantum matronarum fastum et arrogantiam, quod illae, magna saepe dosque in opulentia spiritus: quum hinc quoque argueret dividote marito allata, magnam sibi pecuniam reciperent ac retinerent, eamque pecuniam ita postea viro roganti mutuam darent, ut, quoties iratae essent, statim per receptitium servum consectantem et quotidie flagitantem solutionem, maritum, tanquam debitorem extraneum, importune cogerent. Hac indignatione commoti legem, uti rogabat Voconius, accipiendam censuerunt. EPITOME LIBRI XLII. niae tegulis marmoreis spoliavit, ut aedem, quam deQ. Fulvius Flaccus censor templum Iunonis Lacidicabat, tegeret. Tegulae ex senatusconsulto reportatae. Eumenes, Asiae rex, in senatu de Perseo, Macedoniae rege, questus est : cuius iniuriae in populum Romanum referuntur. Ob quas bello ei indicto, P. Licinius Crassus consul, cui id mandatum erat, in Macedoniam transiit, levibusque expeditionibus, equestribus proeliis, in Thessalia cum Perseo parum felici eventu pugnavit. Inter Masinissam et Carthaginienses de agro fuit arbiter ad disceptandum a senatu dasus. Legati missi ad civitates socias et reges rogandos, ut in fide permanerent, dubitantibus Rhodiis. Lustrum a censoribus conditum est. Censa sunt civium capita ducenta quinquaginta septem millia, ducenta triginta unum. Res praeterea adversus Corsos et Li gures prospere gestas continet. T. LIVII PATAVINI LIBER XLII. . Postumius Albinus, M. Popillius Laenas quum omnium primum de provinciis exercitibusque ad senatum retulissent, Ligures utrique decreti sunt: ut giones, (binae singulis decretae) et socium Latini novas ambo, quibus eam provinciam obtinerent, lenominis dena millia peditum et sexcenos equites, et supplementum Hispaniae tria millia peditum Romanorum scriberent, et ducentos equites. Ad hoc mille et quingenti pedites Romani cum centum equitibus scribi iussi, cum quibus praetor, cui Sardinia obtigisset, in Corsicam transgressus bellum gereret; interim M. Atilius, vetus praetor, provinciam obtineret Sardiniam. Praetores deinde provincias sortiti sunt, A. Atilius Serranus urbanam, C. Cluvius Saxula inter cives et peregrinos, N. Fabius Buteo Hispaniam citeriorem, M. Matienus ulteriorem, M. Furius Crassipes Siciliam, C. Cicereius Sardiniam. Priusquam magistratus proficiscerentur, senatui placuit, L. Postumium consulem ad agrum publicum a privato terminandum in Campaniam ire; cuius ingentem modum possidere privatos, paullatim proferendo fines, constabat. Hic, iratus Praenestinis, quod, quum eo privatus sacrificii in templo Fortunae faciundi causa profectus esset, nihil in se honorifice, neque publice, neque privatim, factum a Praenestinis esset, priusquam ab Roma proficisceretur, literas Praeneste misit, ut sibi magistratus obviam exiret, locum publice pararet, ubi deverteretur, iumentaque, quum exiret inde, praesto essent. Ante hunc consulem nemo unstrumento militari ornabantur, ne quid tale imperamagistratus mulis tabernaculisque et omni alio inquam sociis in ulla re oneri aut sumptui fuit. Ideo comiterque colebant: domusque eorum Romae hospitibus patebant, apud quos ipsis deverti mos esset. Legati, qui repente aliquo mitterentur, singula iumenta per oppida, iter qua faciundum erat, imperabant: aliam impensam socii in magistratus Romanos rent sociis. non faciebant. Privata hospitia habebant; eal benigne Iniuria consulis, etiamsi iusta, non tamen in magistratu exercenda, et silentium, nimis velut probato exemplo, magistratibus fecit gravioaut modestum, aut timidum Praenestinorum, ius, rum in dies talis generis imperiorum. JI. Principio huius anni legati, qui in Aetoliam et Macedoniam missi erant, renuntiarunt, sibi conve niendi regis Persei, quum alii abesse eum, alii aegrum esse, falso utrumque, fingerent, potestatem non ctam. nec ultra ad arma ire dilaturum. Item in Aetolia se- precationibus, qui editi ex fatalibus libris essent, placuit. enata sae dicebantur; et Priverni lana pulla terra et in Veienti apud Rementem lapidatum; Pompti num omne velut nubibus locustarum coopertum esse; in Gallico agro, qua induceretur aratrum, sub exsistentibus glebis pisces emersisse. libri fatales inspecti, editumque ab decemviris et quibus diis, quibusque hostiis sacrificaretur, et ut Ob haec prodigia supplicatio prodigiis expiandis fieret: altera, quae L priore anno valetudinis populi causa vota esset, T. LIV. TOM, V. est, ea 162 T. LIVII [U. C. 579. A. C. 173.] Itaque sacrificatum est, ut de uti feriaeque essent. III. Eodem anno aedis Iunonis Laciniae detecta. Q. Fulvius Flaccus censoraedem Fortunae Equestris, quam in Hispania praetor bello Celtiberico voverat, faciebat eniso studio, ne ullum Romae amplius aut magnificentius templum esset. Magnum orname tum ei templo ratus adiecturum, si tegulae marmoreae essent, profectus in Bruttios, aedem Iunonis Laciniae ad partem dimidiam detegit; id satis fore ratus ad tegendum, quod aedificaretur. Naves pa ratae fuerunt, quae tollerent atque asportarent, auctoritate censoria sociis deterritis id sacrilegium prohibere. Postquam censor rediit, tegulae, expositae de navibus, ad templum portabantur. Quanquam, unde essent, silebatur, non tamen celari potuit. Fremitus igitur in curia ortus est: ex omnibus partibus postulabatur, ut consules eam rem ad senatum referrent. Ut vero arcessitus in curiam censor venit, multo infestius singuli universique praesentem lacerare: Templum augustissimum regionis eius, quod non non Hannibal violassent, violare parum Pyrrhus, habuisse, nisi detexisset foede, ac prope diruisset. Detractum culmen templo, nudatum tectum patere imbribus putrefaciendum. Censorem, moribus dis creatum, cui sarta tecta exigere sacris publicis, et loca tuenda, more maiorum traditum esset, eum per sociorum urbes diruentem templa, nudantemque tecta aedium sacrarum, vagari: et, quod, si in privatis sociorum aedificiis faceret, indignum videri posset, deum immortalium templa demolientem facere: et obstringere religione populum Romanum, ruinis templorum templa aedificantem: tanquam non iidem ubique dii immortales sint, sed spoliis aliorum alii colendi exornandique. Quum, priusquam referretur, appareret, quid sentirent Patres, relatione facta, in unam regen id 1 omnes sententiam ierunt, ut eae tegulae reportandac in templum locarentur, piaculariaque Iunoni fierent. Quae ad religionem pertinent, cum cura facta: templi, quia reponendarum ne gulas relictas in area nuntiarunt. niam iret. obtineret. no artifex inire rationem potuerit, redemptores IV. Ex praetoribus, qui in provincias ierant, N. Fabius Massiliae moritur, quum in citeriorem HispaItaque, quum id nuntiatum a Massiliensibus legatis esset, senatus decrevit, ut P. Furius et Cn. Servilius, quibus succedebatur, inter se sortirentur, uter citeriorem Hispaniam prorogato imperio Sors opportuna fuit, ut P. Furius idem, cuius ea provincia fuerat, remaneret. Eodem anno, quum agri Ligustini et Gallici, quod bello captum erat, aliquantum vacaret, senatusconsultum factum, ut is ager viritim divideretur. Decemviros in eam rem ex senatusconsulto creavit A. Atilius praetor urbanus, M. Aemilium Lepidum, C. Cassium, T. Aebutium Carum, C. Tremellium, P. Cornelium Cethegum, Q. et L. Appuleios, M. Caecilium, C. Salonium, Diviserunt dena iugera in singulos, sociis nominis Latini terna. Per idem tempus, haec agebantur, legati ex Aetolia Romam venerunt de discordiis seditionibusque suis, et Thessali legati, C. Munatium. nuntiantes, quae in Macedonia gererentur. quo mo volvens, omnes, non gentes modo Graeciae, sed ciV.Perseus, iam bellum vivo patre cogitatum in anivitates etiam, legationibus mittendis, pollicendo plura, quam praestando, sibi conciliabat. Erant tamen magnae partis hominùm ad favorem eius inclinati animi, et aliquanto quam in Eumenem propensiores: quum Eumenis beneficiis muneribusque omnes Graeciae civitates et plerique principum obligati essent: et ita se in regno suo gereret, ut, quae sub ditione eius, urbes nullius liberae civitatis fortunam secum L 2 |