Immagini della pagina
PDF
ePub

tradunt; eum tamen, five fuo, five Afinii Pollionis confilio, Romam profectum ab Augufto obtinuiffe; ut agri fibi reftituerentur ; ut adeo fub Tityri persona fuam fortunam poëta adumbraverit. Atque ea iam veterum opinio fuit. v. Nemefian. Ecl. II, 82. Calpurn. IV, 162. Sidon. lib. I, Ep. 5. ut Quinctilianum taceam. Quae res ferri poteft, modo allegoria non ad omnes verfus & verba fingula circumferatur. Scena autem, ut hac voce utar, hujus eclogae eft umbrofa fagus in loco arboribus confito, fub qua Tityrus recubans paftoritio cantu otium confumit, dum gregem errantem profpicit. Versu tamen 52-59 accuratius defcribitur loci prospectus, quamquam ibi v. 48, 49 quamvis lapis o. n. ex rei magis veritate adjectum eft, quam poëtices lege, qua iucundiffima rerum, nec foeda aliqua & ingrata imagine contaminata facies exhibenda erat. Ad tanto maiorem rei iucunditatem facit contraria alterius paftoris fortuna; qua nihil commodius ad Tityri felicitatem illuftrandam commemorari poterat. Heyne.

M.

MELIBUS, TIT YRU S.

TITYRE, tu patula recubans fub tegmine fagi

Silveftrem tenui Mufam meditaris avena:

Nos patriæ fines, & dulcia linquimus arva;
Nos patriam fugimus: tu, Tityre, lentus in umbra
Formofam refonare doces Amaryllida filvas.
1. O Meliboe, Deus nobis hæc otia fecit.
Namque erit ille mihi femper Deus: illius aram
Sæpe tener noftris ab ovilibus imbuet agnus.
He meas errare boves, ut cernis, & ipfum
Ludere, quæ vellem, calamo permifit agrefti.

M. Non equidem invideo: miror magis. undique totis
Ufque adeo turbatur agris. en, ipfe capellas

Protenus æger ago:

hanc etiam vix, Tityre, duco.

10

Hic inter denfas corulos modo namque gemellos,
Spem gregis, ah! filice in nuda connixa reliquit.
Sæpe malum hoc nobis, fi mens non læva fuiffet
De cœlo tactas memini prædicere quercus:
[Sæpe finiftra cava prædixit ab ilice cornix. ]
Sed tamen, ifte Deus qui fit, da, Tityre, nobis.
T. Urbem, quam dicunt Romam, Meliboe, putavi
Stultus ego huic noftræ fimilem, quo fæpe folemus
Paftores ovium teneros depellere foetus.

Sic canibus catulos fimilis, fic matribus hædos
Noram: fic parvis componere magna folebam.
Verum hæc tantum alias inter caput extulit urbis,
Quantum lenta folent inter viburna cupreffi.
M. Et quæ tanta fuit Romam tibi caufa videndi ?
T. Libertas: quæ, fera, tamen refpexit inertem ;
Candidior poftquam tondenti barba cadebat;
Refpexit tamen, & longo poft tempore venit,
Poftquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit.
Namque (fatebor enim) dum me Galatea tenebat,
Nec fpes libertatis erat, nec eura peculî:
Quamvis multa meis exiret victima fæptis,
Pinguis & ingratæ premeretur cafeus urbi,
Non unquam gravis ære domum mihi dextra redibat.
M. Mirabar, quid moefta Deos, Amarylli, vocares :
Cui pendere fua patereris in arbore poma.
Tityrus hinc aberat. ipfæ te, Tityre, pinus,
Ipfi te fontes, ipfa hæc arbufta, vocabant.
T. Quid facerem? neque fervitio me exire licebat,
Nec tam præfentis alibi cognofcere Divos.
Hic illum vidi juvenem, Meliboe, quotannis
Bis fenos cui noftra dies altaria fumant,

3

3

4

[ocr errors]

Hic mihi refponfum primus dedit ille petenti :
Pafcite, ut ante, boves, pueri : fubmittite' tauros.
M. Fortunate fenex, ergo tua rura manebunt ?
Et tibi magna fatis? quamvis lapis omnia nudus
Limofoque palus obducat pascua juñco:
Non infueta gravis tentabunt pabula foetas :
Nec mala vicini pecoris contagia lædent?
Fortunate fenex, hic inter flumina nota,
Et fontis facros, frigus captabis opacum.
Hinc tibi, quæ femper vicino ab limite fæpes,
Hyblais apibus florem depasta salicti,
Sæpe levi fomnum fuadebit inire fufurro.
Hinc alta fub rupe canet frondator ad auras.
Nec tamen interea raucæ, tua cura, palumbes,
Nec gemere aëria ceffabit turtur ab ulmo.

1. Ante leves ergo pafcentur in æthere cervi,
E: freta deftituent nudos in litore pifcis :
Ante, pererratis amborum finibus, exful,

Art Ararim Parthus bibet, aut Germania Tigrim,
Quam noftro illius labatur pectore vultus.

At nos hinc alii fitientis ibimus Afros:
Pars Scythiam, & rapidum Creta veniemus Oaxem,
E penitus toto divifos orbe Britannos.

En, unquam patrios longo poft tempore finis
Pauperis & tuguri congeftum cefpite culmen,
Foft aliquot, mea regna videns, mirabor ariftas ?
pius hæc tam culta novalia miles habebit?
Barbarus has fegetes? en quo difcordia civis
Produxit miferos! en, quis confevimus agros
Inire nunc, Meliboe, piros, pone ordine vitis.
he meæ, felix quondam pecus, ite capellæ..

[merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

Non ego vos pofthac, viridi projectus in antro,
Dumofa pendere procul de rupe videbo:
Carmina nulla canam: non, me pafcente, capellæ,
Florentem cytifum, & falices carpetis amaras.

T. Hic tamen hanc mecum poteris requiefcere no&tem
Fronde fuper viridi: funt nobis mitia poma,
Caftaneæ molles, & preffi copia lactis.
Et jam fumma procul villarum culmina fumant,
Majorefque cadunt altis de montibus umbræ.

80

ALEXIS. ECLOGA II.

ARGUMENTU M.

Corydon paftor, Alexidis pueri, qui a communi utriufque domino amabatur, infano amore cum fureret, miferum fui animi affectum hoc carmine exponit. Etiam in hujus Eclogae allegoria retexenda mifere fe torquent interpretes, cum a Servio & aliis traditum accepiffent, Alexin five Afinii Pollionis, five Maecenatis puerum fuiffe, a Virgilio amatum; quamquam ejus rei non fatis conftans fama fuit ; cf. Martinus ad v. I, & Catroeus. Quae ita fecufne fefe habeant, fcire utique nihil refert; neque de caftis Virgilii moribus difputare h. 1, attinet. In interpretatione tamen ad talia commenta refpicere non poffumus, & forte totam hanc de infami Virgilii libidine fabulam Grammaticorum pruritui allegorice fingula exponendi debemus. Potuit enim Virgilius in gratiam amici alicujus, aut ingenii caufa, forte ut Theocritum imitatione exprimeret, haec fcribere. Sed illud tenere fatis eft, exprimi hac Ecloga egregio cum artificio aeftum & furias amoris, quo paftor, verna Iolae, nomine Corydon, in Alexin mifere exarferat, qui domini amafius erat. Locus autem, in quo ille dolorem animi carmine mitigat, convenientiffime defcribitur v. 3--5. amant amantes folitudinem filvarum. Siculos vero in hac, Ecloga paftores inducere videtur, vid. v. 21. Quo ipfo argutiae allegoriae concidunt; quae plane corruunt, fi expreffa pleraque ex Theocrito cogites, inprimis ex Idyll. XI, XXIII & III, quae tamen, fi cum his compares, multo dulciora esse, vix inficiari poffis.

FOR MO

ORMOSUM paftor Corydon ardebat Alexin, Delicias domini: nec, quid fperaret, habebat. Tantum inter denfas, umbrofa cacumina, fagos Affidue veniebat. ibi hæc incondita folus

« IndietroContinua »