Arcades. O mihi tum quam molliter ossa quiescant,
Vestra meos olim si fistula dicat amores!
Atque utinam ex vobis unus, vestrique fuissem
Aut custos gregis, aut maturae vinitor uvae!
Certe sive mihi Phyllis, sive esset Amyntas,
Seu quicunque furor, (quid tum, si fuscus Amyntas?
Et nigrae violae, sunt et vaccinia nigra)
Mecum inter salices lenta sub vite iaceret.
Serta mihi Phyllis legeret, cantaret Amyntas.
Hic gelidi fontes; hic mollia prata, Lycori;
Hic nemus; hic ipso tecum consumerer aevo.
Nunc insanus amor duri me Martis in armis
Tela inter media atque adversos detinet hostes.
Tu procul a patria (nec sit mihi credere tantum!)
Alpinas, ah dura, nives et frigora Rheni
Me sine sola vides. Ah te ne frigora laedant!
Ah tibi ne teneras glacies secet aspera plantas!
Ibo, et, Chalcidico quae sunt mihi condita versu
Carmina, pastoris Siculi modulabor avena.
Certum est in silvis, inter spelaea ferarum
Malle pati, tenerisque meos incidere amores
Arboribus: crescent illae; crescetis, amores.
Interea mixtis lustrabo Maenala Nymphis,
Aut acres venabor apros. Non me ulla vetabunt
Frigora Parthenios canibus circumdare saltus.
lam mihi per rupes videor lucosque sonantes
Ire; libet Partho torquere Cydonia cornu
Spicula.
Tanquam haec sint nostri medicina
furoris,
Aut deus ille malis hominum mitescere discat! -
Iam neque Hamadryades rursum nec carmina nobis
Ipsa placent; ipsae rursum concedite silvae.
Non illum nostri possunt mutare labores;
Nec si frigoribus mediis Hebrumque bibamus,
Sithoniasque nives hiemis subeamus aquosae,
Nec si, quum moriens alta liber aret in ulmo,
Aethiopum versemus oves sub sidere Cancri.
Omnia vincit Amor; et nos cedamus Amori.
Haec sat erit, Divae, vestrum cecinisse poëtam,
Dum sedet, et gracili fiscellam texit hibisco,
Pierides; vos haec facietis maxima Gallo:
Gallo, cuius amor tantum mihi crescit in horas,
Quantum vere novo viridis se subiicit alnus.
75 Surgamus: solet esse gravis cantantibus umbra.
luniperi gravis umbra; nocent et frugibus umbrae
Ite domum saturae, venit Hesperus, ite capellae
Quid faciat laetas segetes, quo sidere terram Vertere, Maecenas, ulmisque adiungere vites Conveniat; quae cura boum, qui cultus habendo Sit pecori; apibus quanta experientia parcis: Hinc canere incipiam. Vos, o clarissima mundi Lumina, labentem coelo quae ducitis annum, Liber et alma Ceres; vestro si munere tellus Chaoniam pingui glandem mutavit arista, Poculaque inventis Acheloïa miscuit uvis: Et vos, agrestum praesentia numina, Fauni, Ferte simul Faunique pedem Dryadesque puellae: Munera vestra cano. Tuque o, cui prima frementem
Fudit equum, magno tellus percussa tridenti,
Neptune; et cultor nemorum, cui pinguia Ceae
Ter centum nivei tondent dumeta iuvenci;
Ipse nemus linquens patrium saltusque Lycaei,
Pan, ovium custos, tua si tibi Maenala curae,
Adsis, o Tegeaee, favens; oleaeque Minerva
Inventrix; uncique puer monstrator aratri;
Et teneram ab radice ferens, Silvane, cupressum: 20
Dique deaeque omnes, studium quibus arva tueri;
Quique novas alitis non ullo semine fruges; Quique satis largum coelo demittitis imbrem. Tuque adeo, quem mox quae sint habitura deorum 25 Concilia, incertum est, urbesne invisere, Caesar, Terrarumque velis curam, et te maximus orbis Auctorem frugum tempestatumque potentem Accipiat, cingens materna tempora myrto; An deus immensi venias maris, ac tua nautae 30 Numina sola colant, tibi serviat ultima Thule, Teque sibi generum Tethys emat omnibus undis; Anne novum tardis sidus te mensibus addas, Qua locus Erigonen inter Chelasque sequentes Panditur: ipse tibi iam brachia contrahit ardens 35 Scorpios, et coeli iusta plus parte relinquit. Quidquid eris; (nam te necsperent Tartara regem, Nec tibi regnandi veniat tam dira cupido; Quamvis Elysios miretur Graecia campos, Nec repetita sequi curet Proserpina matrem) 40 Da facilem cursum, atque audacibus adnue coeptis, Ignarosque viae mecum miseratus agrestes, Ingredere, et votis iam nunc adsuesce vocari. Verenovo, gelidus canis quum montibus humor Liquitur, et Zephyro putris se gleba resolvit, 45 Depresso incipiat iam tum mihi taurus aratro Ingemere, et sulco attritus splendescere vomer. Illa seges demum votis respondet avari Agricolae, bis quae solem, bis frigora sensit; Illius immensae ruperunt horrea messes.
50 At prius ignotum ferro quam scindimus aequor, Ventos et varium coeli praediscere morem
Cura sit, ac patrios cultusque habitusque locorum; Et quid quaeque ferat regio, et quid quaeque re
Hic segetes, illic veniunt felicius uvae;
55 Arborei fetus alibi atque iniussa virescunt
Gramina. Nonne vides, croceos ut Tmolus odores,
India mittit ebur, molles sua tura Sabaei?
At Chalybes nudi ferrum, virosaque Pontus
Castorea, Eliadum palmas Epiros equarum?
Continuo has leges aeternaque foedera certis
Imposuit Natura locis, quo tempore primum
Deucalion vacuum lapides iactavit in orbem:
Vnde homines nati, durum genus. Ergo age, terrae
Pingue solum primis extemplo a mensibus anni
Fortes invertant tauri, glebasque iacentes
Pulverulenta coquat maturis solibus aestas.
At si non fuerit tellus fecunda, sub ipsum
Arcturum tenui sat erit suspendere sulco:
Illic, officiant laetis ne frugibus herbae;
Hic, sterilem exiguus ne deserat humor arenam. 70Alternis idem tonsas cessare novales,
Et segnem patiere situ durescere campum.
Aut ibi flava seres, mutato sidere, farra,
Vnde prius laetum siliqua quassante legumen,
Aut tenuis fetus viciae, tristisque lupini
Sustuleris fragiles calamos silvamque sonantem.
Vrit enim lini campum seges, urit avenae;
Vrunt Lethaeo perfusa papavera somno.
Sed tamen alternis facilis labor: arida tantum
Ne saturare fimo pingui pudeat sola, neve
Effetos cinerem immundum iactare per agros.
Sic quoque mutatis requiescunt fetibus arva.
Nec nulla interea est inaratae gratia terrae.
Saepe etiam steriles incendere profuit agros,
Atque levem stipulam crepitantibus urere flammis: 85
Sive inde occultas vires et pabula terrae
Pinguia concipiunt; sive illis omne per ignem
Excoquitur vitium, atque exsudat inutilis humor;
Seu plures calor ille vias et caeca relaxat
Spiramenta, novas veniat qua succus in herbas;
Seu durat magis, et venas adstringit hiantes:
Ne tenues pluviae, rapidive potentia solis
|