mum eft, & multas fraudes excogitat contra utilitatem viatorum, ftatuimus, quod Poteftas præcife teneatur duabus vicibus quolibet menfe fui regiminis facere fieri diligentem inquifitionem, utrum ipfi Nauclerii habeant inter fe aliquam Confederationem, Societatem, vel SeEtam, tacitam vel expreffam, in navigando naves ad voltam vel alterius alicujus maneriei. Et fi inventum fuerit, aliquos ex eis feciffe aliquam de prædictis confpirationibus, feu machinationibus, vel de facto tacite eas obfervare: zeneatur Poteftas, quemlibet eorum pro qualibet hujufmodi fraude, feu malitia, condemnare pro qualibet vice in centum Solidis Ferrar. Et teneatur Poteftas de prædictis inquifitionibus quolibet menfe fiendis facere fieri publica inftrumenta ita quod tempore fyndicatus poffint fidem facere Syndicis, fe feciffe fieri inquifitiones predictas: alioquin perdat de fuo falario Libras decem Ferrar. qualibet vice, qua omitteret facere prædictam inquifitionem, fecundùm formam prædictam. Ut fupra indicavi, Principibus nonnullis aut Rectoribus Urbium ejufmodi cœtus hominum fufpecti erant, quum occafione eorum convenEuum conjurationes ac prava confilia inirentur in incommodum aut periculum Reipublicæ . Heic autem interdicuntur Collegia, five Schola Artium quarumlibet, & mercationum, five negociationum cujufcumque maneriei. Ergo Artificum Collegia tunc exfiftebant, eaque etiam Schole appellabantur, quo infuper vocabulo donatam fuiffe heic quoque videmus Lanionum feu Beccariorum Artem: ita ut quas Scholas Venetiis antea vigentes confpicimus, non immeritò opinari denuo poffimus Collegia Artium fuifle, quibus fuus erat locus in publicis Supplicationibus. Infra additur: Excipimus etiam Congregationes factas, & ordinamenta ad honorem Dei, & reverentiam Sanctorum pro Sacrificiis & Oblationibus faciendis, & Exfequiis mortuorum, & de providendo Fratribus in tempore neceffitatis; quas & quæ in fua firmitate volumus permanere. Ergo jam inftituta fuerant Sodalicia Pietatis & Caritatis Ferrariæ, eaque diverfa fuiffe videntur a Scholis Artium. Videntur, inquam : nam opinio mea eft, jam tum pias hafce Congregationes ex Artificibus præcipue fuiffe compofitas: heic autem tantummodo profcribi Collegia ex fingularum Artium hominibus compacta ad fuæ Artis negotia pertractanda, quæ Sæculo codem, ac potiffimum fubfequenti, variarum Urbium regimen, dejectis Nobilibus, ufurparunt; minime verò vetari, quin Artifices ipfi conventus faciant ad pia opera, quibus fefe in pio aliquo Sodalicio devoverant. Florentiæ Anno MCCLXVI. ejufmodi Artium Collegiis Confules & duces dati fuere, multumque etiam auctoritatis collatum fingulis, fub fuo Vexillo procedentibus. Vide Johannem Villanium Lib. 7. Cap. 13. Hiftoriar. Neque diverfæ fuerunt Patavinæ Urbis Fratalia. In Annalibus ejufdem Civitatis editis Tomo VIII. Rer. Italicar. pag. 385. ad Annum MCCXCIII. fcriptum eft: Anno præfenti quælibet Fratalia Paduani Communis fecit fuum Confalonem fingu. lariter; in quo erat picta armatura Communantie Padue, & cujuslibet Frataliæ. Et per Poteftatem Padua cuilibet Caftaldioni Fratalie fuit confignatum Vexillum Fratalie ad eum. pertinentis. Ad Annum verò MCCXCV. Heic quælibet Fratalia Communis Paduæ ftatuit inter fe, quod Caftaldiones omnium Frataliarum, Tom. VI. A omni primá die Dominica menfis cujuslibet, deberent in Ecclefia Palatii Communis Paduæ convenire, & ibi Mifsá completa, Caftaldiones folummodo deberent in Ecclefia remanere, & inter fe propofitionem facere generalem, quid Super ftatu Civitatis fit plenarie faciendum. Ergo Patavina Fratalia fuiffe videntur Colle. gia Artium, quibus olim amplum jus fuit in regimine Urbium. Idem apertis verbis teftatur Confortus Pulex in Hiftor. Vicentinâ, Tomo XIII. Rer. Italicar. pag. 1249. cujus verba funt: Similiter quoque Artifte, claufis ftatio nibus, Fratalia quælibet per fe, habens novam divifam, totá die variis inftrumentis choreizando &c. Caftaldiones autem iidem tunc fueBre, atque olim Tribuni Plebis, Muffato tefte Lib. 2. Rubric. 6. Hiftor. Aug. Præterea alia interdum fuit partitio Plebis: dividebatur enim Populus in varias, ut ita dicam, legiones, quemadmodum Florentiæ factum tradit Ricordanus Malafpina ad Annum Chrifti MCCL. Johannes de Bazano in Chronico Mutinenfi Tomo XV. Rer. Italicar. ad Annum MCCCX. auctor eft, Vicarium Cæfaris a Mutinenfibus jucundiffime receptum fuiffe, cum Vexillis Artium, & Societatum : quibus verbis diftinguere videtur Collegia Artium a Societatibus Verùm pergamus quærere alibi piarum Confraternitatum inftituta, earumque originem. C D E Campius in Hiftor. Ecclef. Placentin. Lib. 17. fcribit, Placentiæ inftitutam fuiffe Anno MCCXL. Confraternitatem piorum Verberantium in Oratorio Sancti Savini : qui vefte candidâ amicti procedebant. Nullas ille tabulas adfert. Tum ad Annum MCCLX. dubitare videtur, an ii Confratres ufum verberationis a novitate Flagellantium acceperint. Veri mihi videtur fimilius, Anno eodem, non autem MCCXL. idem Sodalicium prodiiffe. Ghirardaccio quoque tefte, Sodalitas Vite eodem. Anno MCCLX. inftituta fuit Bononiæ : uti & Mantuæ Confraternitas Mortis ; & Bergomi Confraternitas Santa Crucis', Anno MCCLIII. fi Donifmundo in Hiftor. Ecclef. Mantuan. & Cæleftino Capuccino in Hiftor. Bergom. habenda eft fides. Supra etiam audivimus Sanfovinum tradentem, Venetiis geminas ejufmodi Societates piorum hominum Anais MCCLX. & MCCLXI. originem habuiffe. Quamobrem videas non immerito fcriptum fuiffe a Sigo nio de Regno Ital. Lib. 19. ad Annum MCCLX. Hic Annus generalis Devotionis Annus eft appellatus. Manfit inde in multis Civitatibus clara bujus religionis memoria, facris Verberantium Sodaliciis ejus rei monumento aliquot inftitutis. Sigonio quoque præivere in eâdem fententiâ Annales Bononienfes, a me editi in Tomo XVIII. Rer. Italicar. ubi hæc leguntur ad eumdem Annum MCCLX. Quelli d'Imola vennero a Bologna a dì dieci d'Ottobre, battendofi, e chiamando Mifericordia e Pace. E dope i Bolognefi incominciarono a fare il fimile: andarono a Modena, battendofi, a dì diecinove d'Ottobre. Allora fu il principio delle Compagnie de' Battuti in carità ed amore. Sed graviorem etiam teftem dabo, nempe Francifcum Pipinum Ordin. Prædicator. cujus Chronicon. evulgavi Tom. IX. Rer. Italicar. Is ante Annum MCCLX. natus, circiter Annum MCCC. XVII. fuam Hiftoriam literis confignabat. Defcribit ergo & ille Lib. 3. Cap. 36. hanc ipfam novitatem Verberantium in Italia; tum narrationem hifce verbis concludit: Tyranni tamdem Urbium edictis & multis banc devotif Hh 2 fimam A fimam novitatem compefcuerunt. Quæ tamen tum Anno MCCLXVII. a Clemente IV. Pon- Verùm Anno MCCCXCIX. majori etiam Populorum commotione laudabilem hunc devotionis æftum renafcentem vidit Italia. Tefte Anonymo Auctore Chronici Patavini, quod huic Operi adjungam, vulgatus fuit rumor, in Hibernia ex miraculo cœlitus perao exordium fuiffe factum novæ Flagellantium transmigrationi. Poftea, ut ferebatur, penetravit devotus Populorum motus in Angliam, deinde in Franciam, poftea in Pedemontium, deinde Fanuam, & in Lombardiam, in Tufciam, Romam, Ducatum Apuliæ, Marchiam Anconitanam, in Romandiolam, Bononiam, Ferrariam, Paduam. Procedebant tam viri quàm, feminæ, pannis lineis albis & longis ufque in terram induti, loris fefe verberantes, & Pacem ubique deprædicantes atque ferentes, & emendationem vitiorum præ ceteris fuadentes. Mirabilem fane fructum ex hujufmodi novitate retulerunt Italicæ gentis mores. Vide in Tomo XIX. Rer. Italicar. quæ de hifce piorum motibus fcripferint Frater Hieronymus de Forolivio, Leonardus Arretinus, & Jannotius Manettus ex quibus duo primi rem fub oculis fuis actam monumentis Annalium mandarunt. Confule etiam, quæ Matthæus de Grif fonibus, & Auctores Hiftoriæ Mifcellæ Bononienfis in Tom. XVIII. Rer. Italicarum & Jacobus de Delayto ad eumdem Annum MCCCXCIX. literis prodidere, teftes & ipfi admirandæ illius commotionis. Auctor eft Delaytus, immanem illum Flagellantium cœtum appellatum fuiffe la Compagnia de' Bianchi: nam præcedentibus inditum fuerat nomen le Compagnie de' Battuti. Atque inde factum eft, ut in compluribus Italiæ Urbibus homines pii, quibus fummopere cordi erat continuatio tam utilis Religionis, novas inftituerint Scholas & Confraternitates Secularium virorum, qui lineis albis veftibus induti operibus pietatis infiftere perrexerunt. Accipe quæ inter ceteros Scriptores de Patavio habet nuper laudatus Anonymus Patavini Chronici Auctor. Et in. tantum placuit omnibus ifta Devotio, & talis Habitus, quod in Padua factæ fuerunt fex Fratalea de dicto Habitu; quarum quælibet unâ Dominica ibat per Paduam, intrando omnes Ecclefias; & aliâ Dominicâ alia Fratalea, & fic fucceffive. Multi fuerunt, qui dum viderent fe Din cafu mortis, ordinabant, dum mortui forent, fe portari indutos de Albo, & ab de Albo indutis: quod quidem erat maxima compaffio ad videndum. Habes heic exordium ritus, ad hæc ufque tempora continuati, fcilicet candidæ veftis, five cappæ, qua tot virorum cadavera amicta ad tumulum apud nos deferuntur. Ceterum pio ifto Chriftiani Populi ceftro iifdem temporibus excitatus Vincentius Ferrerius ex Ordin. Prædicator. vir poftea fanctitate celeberrimus (uti in ejus Vitâ apud Bollandiftas fcribit Petrus Ranzanus Lib. 2. Cap. 2. non incredibilia tamen portenta illa enarrans, quæ nunc non fine indignatione meliorum quandoque C audiuntur) defcendit in Italiam, & uniEverfas regiones & Urbes Pedis-montium luftrans, atque multas Lombardia terras & Civitates peragrans, demum venit Genuam, ubi uno fere menfe commoratus eft. Difcurrit præterea omnem illam maritimam regionem, quam vulgo Genua Ripariam appellamus &c. Hæc ille Anno MCCCCI. & MCCCCV. & fingulari qui dem Chriftianæ rei emolumento. Ferrerio deinde fucceffit in Apoftolico ejufmodi munere ferventiffimus ejus imitator, & in facris Miffionibus ardentiffimus divini verbi præco Bernar dinus Senenfis ex Ordine Minorum, cujus vir« tutes & fanctitas celebratiffima nullis meis indigent encomiis. Totam ferme Italiam admi rabilis Evangelii præco perluftrans, voce & exemplo innumeros e vitiorum cœno eduxit & meliora fapere docuit. Numquam verò fpe&tacula hæc Pietatis tam late fonantia Italiam concutiebant, quin eâ occafione, atque ad eorum memoriam, pium aliquod Sodalicium, conflaretur. Mutine quum Anno MCDXXIII. incredibili fructu idem Bernardinus Senenfis verba Dei diffeminaret, Mutinenfis Populus novas duas Confraternitates inftituit, quarum una Virginis, ut ajunt, Annuntiate, altera Sancti Erifmi, apellatæ funt. Peftilentia quoque graffans originem dedit alicui ex ittiufmodi Sodaliciis. Sed jam de iis fatis verborum, dedimus: quorum quidem uti eft oppidò com A mendanda inftitutio, ita etiam optandum foret, ut religiofius inftituta ac leges ab ipfis implerentur, atque inde abeffent nævi illi ac fordes, quas Nicolaus de Clamengis Tractat. de novis celebritat. non inftituend. ac Theophilus Raynaudus Clarifs. Polyhiftor ex Societate Jefu in Heteroclit. Spiritual. Part. I. & II. non injuriâ carpunt. Collegium Epulonum Romanis antiquis fuit, eorum fcilicet, qui Ludis ac facrificiis epularibus præfecti erant. Budeus autem de Confraternitatum recentiorum hominibus hæc fuo tempore in Gallia scribebat ; Coëpulones dici fortaffe poffunt, ut qui plerumque epulandi magis, quàm cultus divini gratiá conveniunt. |