Immagini della pagina
PDF
ePub

che fe chiamava Bianchino, & occifero uno valente homo de l'arme, che fe chiamava Maftro Saffo; e poi a quefto rimore venne la Cammera a cavallo, e Miffer Antonio Cicinellio per la Piacza in modo, che per lu populu defdegnato molte volte fo voluto effer talliato a peczi lu dicto Miffer Antonio, e non fo fatto. Ma tornando alla Cammera Miffer Antonio, e laffato la Cammera fennel annò alle Cafi nove del Conte che loco abitava; e fmontato, che fone, como fallì ad alto, venne molti del Quarto de Santo Petro e talliarolo a peczi, che in vero fo molto fentito homo, e gittarolo dalla finestra dui volte; che abe tante ferite, che non fe potette portare, ma due, che lo portaro in uno facco a fotrerrare a Santo Francifco. E la morte de Miffer Antonio intervenne, che poi che fo morro fe diceva, che felli trovava per fcrit tura un granne tradimento contra dell' Aquila, adeo che a dì 28. del prefente mese volea metter a facco Aquila, fecundo lo parlare de molti, benchè allo generale non foffe cofa certa, ma per alcuni fo detto effere trovati li trattati per li loro trattaturi. E con Miffer Antonio ci fo morto lu Magiordomo de la Ducha de Calabria; e lu maczero de Miffer Antonio, e lu coco, e certi altri, delli quali non ne faccio menzione. E fra la Corte, e la morte de Fanti forono circa a perfone quaranta in nell' Aquila, e lu Contado. Et anco forono tutti arrobati si la Cafa de Miffer Antonio; sì la Cafa del Capitano Miffer Salveftro de Villa magina, che era valente omo, e forono tolti a Miffer Antonio li muli, e li cavalli, e vestiti, e denari, e tutti atti de Corte, & altre fcritture forono scuarciate, e robate ogni cofa, che avea dallu minuto po

Apolo. E quelli, che camparono, forono ar. robati, facchigiati, in modo che onne uno fugirono, in tanto che molti promiflero mai più a tempo de foa vita voler vedere l'Aqui

B

[ocr errors]

nè a pace, nè a guerra. E così fegui la cofa in modo, che tutto lu populu fequitò in arine co' multe guardie de notte, e de di, & onneuno gridavano: Viva l'Aquila, e lu Com. muno. Et in quefto rentrò Antonuccio de Hercole de Camponifchi, ch' era efcito fore dal Ducha de Calabria, e repilliò con voluntà del Communo le Cafi nove del Conte, che erano tenute per Miffer Antonio Cicinellio. Et erano fra Citadini molte parti; Chi volea libertà; chi volea la Ecclefia, e chi lu Re. Ma in fine onne uno fe deliberò non effer mai più del Re; imperochè prima ha avuta posta la Gabella; & a quefto fatto della morte de Miffer Anconio fo levata via in tutto; che stava alla macina, allo vino, alle taverne afcife; e quelle de Citadini allu macellio, allu pefcie, allo falzume, & a molte altre cofe. A quefta morte de Miffer Antonio forono meffe a facco dui Cafe; la prima de Notar Colella ; e l'altra de Andrea de Cremona, che prima era stato allevato dal Conte de Montorio fopreditto. E a dì 2. de Ottobro fo talliato a peczi a Preturo; e fo recorfata la Cafa del dicto Andrea in mea presenzia; ma la Cammera provedè, non ci fo fatto niente. E fo meffa Ca facco la Cafa Notar Corrado de Offena, perchè fe dicea, che nci ftava lu Capitanio Miffer Silveftro, e fo curfeto a Cafa de Nanni Agostino de Intempere, che fe dicea fe era intifo co' Miffer Antonio, e non ci fo trovato niente dentro, che la gente allora differo che Nanni Agostino fapea lu tractato de Aquila.

T

[merged small][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small]
[merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors]

Ab anno 1254. ad annum ufque 1472.

A DUOBUS ANONYMIS AUCTORIBUS

SECULIS XIV. ET XV. DESCRIPTUS,

Nunc primùm luci datur ex MS. Autographo

AQUILANE CATHEDRALIS ECCLESIÆ,

CUM

ADNOTATIONIBUS ET ADDITAMENTIS

ANTONII ANTINORI I.

I

PREFATIO.

N Aquilanæ Cathedralis fat expolito Tabulario, membranaceum originale Volumen in folio, in quo præfens continetur Epifcoporum Catalogus, affervatur; ibi eodem charactere exemplata funt Acta, Diplomata, Inftru. menta varia ad Epifcopatum, Civitatem, Ecclefiamque attinentia. Et licèt cuncta annum 1472. non excedant, cuncta tamen hic proferre fupervacaneum, ficut & alia quæ in calce feculis pofterioribus, diverfoque charactere funt addita. In Catalogi Præfatione hæc habentur: Præfules

[ocr errors]

ufque ad tempus

[ocr errors]
[ocr errors]

Succeffus

Aqui

ei

lane Ecclefie Facobi Epifcopi, ipfe in præfenti libello afcribi mandavit in hoc Catalogo Pontificum Aquilanorum. Titulus hinc, & tempus colligitur. Catalogi poftea num. XII. legitur: Facobus anno 1391. electus eft Epifcopus Deus, cui futura funt cognita, felices concedat. Hoc igitur Author fcribere defiit anno. Alter potius inde, in citato Volumine, quæ primus ille Author exaraverat, tranfcripfit; quæque poftea fibi addere datum eft injunxit,, ufque ad annum 1472., quadragefimum primum Epifcopi Amici, quò vel obiit, vel pariter scribere defiit: Nam nec de Refignatione Amici menfe Martio, anni 1472., nec de ejus obitu anno 1476. verbum facit. Unum namque admittere Authorem, qui electus feria fcribat, anno 1391., fcribatque pariter fana mente, anno 1472. verifimile non videtur. Apparet igitur, quod duo fint; quinam fint, non apparet. Verùm quia Actorum, quæ referunt, plura potius ad Canonicos, & Præbendatos Cathedralis, quam ad Epifcopos pertinent, ideo de illorum fuiffe gremio non abfurdè putandum. Hujus libri meminit Salvator Maffonius, Dial. Orig. Civ. Aquil. f. 81. Ibi: In un libro di carta pergamena, che fi ritrova nell' Archivio del Vefcovato dell' Aquila, antichissimo di scrittura, nel quale fi vedono registrati

928

molti Privilegj e di questa Città, e del Vefcovato; & hujus ex libri folio 74. Privilegium Friderici II. tranfcribit. Meminit & Auctor Furcon. Rediviv. anno 1272., hoc titulo: Liber Epifcopatus. Ab hoc etiam excerpta quædam Ughellio Gaspar de Simeonibus, Aquilanus Patritius dedit, uti Ital. Sac. tom. 1. col. 377. & 381., &feq. edit. Ven., ex ejus confeffione, & Catalogi verbis iifdem patet. Utinam excerpta neceffaria, & plena. Quæ addita, quæ adnotata, videbit Lector.

[ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors]

CATALOGI

PONTIFICUM AQUILANORUM

Q

PARS PRIM A.

Clericos Amiterninos ad obedientiam fuam. cum certis modis ordinatis inter eos. (4) Obiit autem Aquile anno Domini 1264. & sepultus eft in Ecclefia Furconenfi . (5)

Secundus Epifcopus Aquilanus.

Uoniam exempla majorum pro do- | A Epifcopus Aquilanus etiam recollegit omnes ctrina nos recipere debemus Prefules Epifcopos, qui in fede Aquilane Ecclefie prefuerunt a principio fundationis Civitatis Aquile, & quales fuerunt, & quanto tempore quilibet prefuit ufque ad tempus Rev. Patris Domini Jacobi Epifcopi, (1) ipfe in prefenti libello afcribi mandavit, & proponi voluit ordinatim pofteris relinquens exemplum, ut in hoc Catalogo Pontificum Aquilanorum alios fucceffores fimiliter afcribi mandent, eorum facta narrando, ut per hujufmo. di memoriale fecundum Deum vivant, & laudabilia facere non omittant. Afcriptio autem erit, ut primus primo loco, fecundus fecundo, & fic de fingulis per ordinem fucceffivè ponantur ut fequitur.

Primus Epifcopus Aquilanus.

r

I. Dominus Berardus ultimus Epifcopus Furconenfis, & primus Epifcopus Aquilanus, hic anno Domini 1254. quando Aquilani intraverunt Civitatem Aquile ad habitandum erat Epifcopus Furconentis. Deinde paulo poft, ipfo vivente, & tempore Alexandri Pape IV. facta eft translatio Ecclefie Furconenfis ad Ec clefiam Aquilanam anno fecundo Pontificatus dicti Pape Alexandri, qui fuit anno Domini 1258. (2) Hic dum erat Epifcopus Furconenfis exemit, & liberavit a Jurifdictione Epifcopali Monafterium Ecclefie Sancte Clare de Aquila, quod tunc dicebatur Sancte Marie de Aquilis tunc Diocefis Furconenfis. (3) Et ut

B

II. Dominus Nicolaus de Sinitio fuit Clericus Secularis, rexitque Aquilanam Ecclefiam annis XXX. Obiit anno Domini 1294. (6) Hic in anno Domini 1272 die 21. menfis Augufti interfuit, & confenfiit donationi, & dotationi facte per Syndicum Communis Aquile Monafterio Sancte Marie ad Grajanum in honorem Beate Marie Virginis intus Civitatem Aquile, cum his, que habet intus Civitatem, & extra juxta muros Civitatis ufque in viam, que tranfit ad pontem de Balneo (7)

Tertius Epifcopus Aquilanus.

III. Dominus Frater Nicolaus dé Caftroceli fedit annis octo, menfibus novem. Obiit anno Domini 1303. Tempore Bonifacii Pape Octavi, & fepultus eft ante altare Ecclefie antique. (8) Hic dimifit Ecclefie Aquilane paratum album totum, cum omnibus neceflariis fecit fieri crucem de argento dimifit baciles duos, candelabra duo, urceolos duos, & Turibulum de argento .

Quartus Epifcopus Aquilanus.

IV. Dominus Bartolomeus de Manopello

Do

[blocks in formation]

(3) Hæc confirmant, quæ dicta funt in Introd. fupracit. eodem cap. n. 7. Addas jam tempore Jacobi Epiícopi, circa annum 1391. titulum Sanctæ Mariæ, in illum Sancta Clara variatum fuiffe.

(4) De his Introd. fuprad. cap. 4. n. 6., & 8., & infr. par. 2. n. I.

(5) Potius credatur mortuus, ubi fepultus. V. Introd. cap. 4. n. 9.

(6) Tali calculo Epifcopus debuiffet eligi, anno

1264., quo obiit Anteceffor. At Ughellius Ital.
Sac. to. 1. ad Aquil. n. 2. Ele&tum, ait, anno
1267. ex Epift. Clem. IV., ex qua forfan de
Monachatu Nicolai nactus eft, que afferit
contra hujus Cathalogi authorem. De Nico-
lao, vide optimam mentionem in Diploma-
te Caroli II. Regis, anno 1299. ad Boet. Ray
nald. not. 38.

(7) Mentio de hoc Monafterio ap. Ugb. Ital. Saci
to. 1. cap. 387., referentem Breve Clem. V.
ann. 1312., in quo dicitur ad Gruxanum
Dioecefis Valvenfis.

(8) De hoc Ugbell. to. 1. ad Aquil. n. 3., ubi not. 1. Mandofius affert que de Fr. Leonardo, tem

D

pore Bonifacii VIII., Aquilano Epifcopo afferit Fontana Theatr. Dominic. p. 127. At de hoc Nicolao nullum dubium involvunt, quæ Ughellius, quæ hic, & quæ infr. p. 2. n. 3. afferuntur. Leonardus ergo tantùm nominatus, & non electus, potiùs credendus. Ughellius verba hujus Cathalogi: Ecclefie antique, interpretatus eft: In veteri Furconenfi Bafili ca; num bene, dubitandum. Habetur Aquila Ecclefia S. Maximi, quæ conftruébatur anno 1257., ex Bulla Alexand. P. IV. ap. Ughell. ipfum to 1. c. 380. edit. Ven,, habetur eodem anno Inftrumentum in eadem Ecclefia celebratum. Introd. ad Aquil. bift. cap. z n. 6., habentur hujus Cathalogi n. 3. facra Suppellectilia Ecclefiæ Aquilane, circa annum 1303. habetur infr. n. V. circa annum 1327. de Epifcopo Philippo: Fundavit Ecclefiam Aquilanam, que nunc eft: Clarè hinc ergo colligitur, verba hæc, fundavit Ecclefiam, ad reftaurationem potius refundi, quàm ad novam conftructionem; & nomine antiquæ Ecclefiæ non Furconenfem, fed primævam Aquilanam intelligi debere apud Scriptorem anni 1391. Vide hujus Catbal. par. 2. n. 3.

Doctor Decretorum fuit Epifcopus Aquilanus, A anno Domini 1305. (9) Fecit fieri Campanas Ecclefie Aquilane, Hic fuit in Synodo Viennenfi, & ibi obiit, tempore Clementis Pape V., anno Domini 1311. (10) Hic fecit fieri Baculum Paftoralem, qui hodie eft in Ecclefia Aquilana.

Quintus Epifcopus Aquilanus .

V. D. Frater Philippus de Luca, de Ordi ne Eremitarum. Hic fundavit Ecclefiam Aquilanam, que nunc eft, & fuit Epifcopus annis 16. Obiit Luce anno Domini 1327. (11)

[blocks in formation]

(9) At electus anno 1303., uti ex Regeft. Vatican. corrigit Ugbell. to. 1. ad Aquil. n. 4 Electionem a Capitulo Aquilano, ait, factam ; alteram anno 1377. V. ap. Ant. de Boet. ft. 371., & alteram infr. n. 12. anno 1391. De hoc D Epifcopo plura in Biblioth. Neapol Topii. V. Bartb. de Manuppl., & Ugbell, itidem to. 6. cap 738. anno 1310.

(10) Caufa penes Ugbell to. 1. c. 386., & in Collect. Concil. Labb. to. XI. par. 2. c. 1550. ed. Parif. 1671., habetur Epiftola Clem. V. illi directa, & Epifcopis vicinis de convocatione Concilii, 12. Aug. 1307., & c. 1553., alia 4. Apr. 1310. de prorogatione. At, cùm alia, fol. 1563. mittatur Epifcopis vicinis tantùm z. Maji 1312., evidens eft, tunc Viennæ Epifcopum Bartholomæum vel permanere, vel potius obiiffe; quod patet ex confecratione Succefforis, ibidem die 4. Junii. Ugbel. to. 1. ad Aquil. n. 5.

(11) Calculum a die 4. Junii 1312., fi ad extremos anni 1327. menfes reducas, eft annorum XV. & menfium VII. Nonne hic annus inceptus E pro completo? Juridicè hoc potius quàm hiftoricè. Vid. infr. p. 2. n. 7. Et quoad ædificationem Ecclefiæ, V. ann. 1338. Boet. Raynald. ft. 436. Anno 1349., quoad dirutionem eundem ft. 818.

(12) Ex Ugbell, to. 1. ad Aquil. n. 6. Electus die 8. Junii 1328., tranfiit ad Florentinos die 26. Jun. 1342., to. 3. ad Florent. n. 45. Sunt ergo anni XIV. De eo Ughell. itidem to. 1. ad Caffinat n. 8. V. infr. p 2. num. 7., & anno 1338. Boet. Raynald. ft. 419..

3) Corrige VI.

(14) Male Ugbell to. 1. ad Aquil. n. 7. anno 1346., nam Peftis anno 1348. Boet. Raynald. ft. 797. V. p. 2. n. 7.

(15) Ughell, ex Vatic. Regeft. to. 1. ad Aqu. n. 8. & ad Afcul. n. 42. electum dicie 30. Martiil

translationem, duobus annis fuerit Epifcopus Efculanus, & demum ad Ecclefiam Aquilanam rediit, ibique obiit an. Dom. 1377. de mense Januarii, die verò XXV.

Nonus Epifcopus Aquilanus.

IX. Dominus Ifac de Caftello Arcini, & Comitatu Perufii Monacus, & Niger, homo magne eloquentie, per translationem tempore Innocentii VI., duobus annis rexit Ecclefiam Aquilanam. (16) Demum eodem modo rediit ad priftinam fuam Ecclefiam, videlicet Ecclefiam Esculanam, & ibi obiit, & fepultus eft in Ecclefia Eremitarum S. Auguftini .

Decimus Epifcopus Aquilanus.

[blocks in formation]

An. Dom. 1377. tempore Gregorii Pape XI. Factus eft Epifcopus Aquilanus ad poftulationem Ill. Principis Domini Octonis de Brunfvich, Viri Illuftriffime Domine noftre Domine Joanne Regine. Sedit annis quatuor, & tyrannizavit & nullum bonum fecit Ecclefie Aquilane. Tandem deceffit de Aquila, (18) & in itinere Perufii obiit, & fepultus eft apud Fratres Minores in Civitate Perufii. Hic ufque ad infirmitatem, de qua deceffit, vixit in fide Clementis VII., fecundum ut fertur, retractavit, & confeffus eft Urbanum Ecclefie Papam VI., & in ejus vera fide dicitur deceffifle.

[blocks in formation]

1349. V. infr. p. 2. n. 8. Annos 30. regiminis crafsè dat ei Boet. ft 367. Hujus meminit Seb. Andreantonell. bift. Eccl. Afc. p. 296. (16) A die 10. Maji 1353. ex Ughell. to. 1. ad Aqu. n. 9., & ad Afcul. n. 41.

(17) Antonius Boetii fat clarè de hac electione loquens ft. 371., & feq., ait, fuifle Stephanum, uti Ugbell. to. 1. ad Aquil. n. 12. De Stephano denuo Ant. Boet. ann. 1378. ft. 491. (18) Anno 1381. die 16. Septembris, poftquam_in greffus eft Regnum Carolus III. Ant. Boet. Poëm. Can. 3. ft. 21. Hinc fat decipi videtur Ugbellius, qui & anno 1381., & ab Urbano VI., ait, electum Stephanum, licèt quæ cetera affert, ad eumdem fpectent. Correctione dignus etiam in Johanne Piftorienfi, quem Aquilanum Epifcopum anno 1377, die 4. Maji a Gregorio ele&tum, n. 10. afferit: Et hinç falfa confarcinavit de Stephano. Johannem illum, fi ele&tum credas a Pontifice R., nam potius Stephanum dicas, vel Ottonis poftulatione mutatum, vel nominatum tantùm intelligas. Quæ autem de obitu fui Jo hannis fcribit eodem n 10., apertiffimè ex hujus Catalogi loco, ad Stephanum reducenda. V. infr. p. 2. n. 10.

At non Ughellium tantùm; Leodienfium quoque Pontificum Chroniftam, Stephanus habuit infenfum. Locum adducere non durum erit, ex Chronico illo edito jam in Collect Scriptor. Epifcop., & Rer. Leodienf. Jobann. de Chapeau vill. Leod. 1616., & primò in fuo Specul. Exemplor. ab Henrico Grann. Germano relatum, Dift. 9., Exempl. 180. ab ifto defumtum, demum Job. Bapt. Mattbiolus in fua Selva Iftorial. di varj Efemp., lib. 3. cap. 1. tit. 10., Efemp. 7. traduxit. Hinc videantur, qui fint hujufmodi narratiunculę fautores. Verba Chronici funt:

Nove

« IndietroContinua »