Famé coacta vúlpes altâ in vineâ
Uvam áppetebat súmmis saliens víribus.
Quam tángere ut non pótuit, discedéns ait:
"Nondúm matura est, nólo acerbam súmere."
Qui fácere quæ non possunt verbis élevant,
Adscribere hoc debébunt exemplúm sibi.
Homo ín periclum símul ac venit cállidus,
Reperíre effugium álterius quærít malo.
Cùm décidisset vúlpes in puteum ínscia,
Et áltiore claúderetur márgine,
Devénit hircus sítiens in eundém locum;
Simúl rogavit, ésset an dulcís liquor
Et cópiosus? Illa fraudem móliens:
"Descénde, amice; tánta bonitas ést aquæ,
Volúptas ut satiári non possít mea.”
Immísit se barbátus. Tum vulpécula
Évásit puteo, níxa celsis córnibus,
Hircúmque clauso líquit hærentém vado.
Ad rívum eundem lúpus et agnus vénerant,
Sití compulsi. Súperior stabát lupus
Longéque inferior ágnus. Tunc fauce ímprobâ
Latro íncitatus, júrgii causam íntulit ;
Cur," ínquit, "turbulentam fecistí mihi
Aquám bibenti?" Lániger contrá timens:
"Quî póssum, quæso, fácere quod quererís, lupe?
A té decurrit ád meos haustús liquor."
Repúlsus ille véritatis víribus,
"Ante hós sex menses mále,” ait, "dixistí mihi."
Respóndit agnus: "Equidem natus nón eram."
"Pater hércule tuus," ínquit, "male dixít mihi
Atque ita correptum lácerat injustâ nece."
Hæc própter illos scrípta est homines fábula,
Qui fictis causis ínnocentes ópprimunt.
Mordáciorem qui ímprobo dente ádpetit, Hoc árgumento sé describi séntiat.
In officinam fábri venit vípera.
Hæc, cùm tentaret, sí qua res essét cibi,
Limám momordit. Illa contra cóntumax,
"Quid me," ínquit, "stulta, dénte captas lædere,
Omne ádsuëvi férrum quæ corródere?”
Consília qui dant práva cautis hóminibus, Et pérdunt operam et déridentur túrpiter. Canés currentes bibere in Nilo flúmine,
A córcodilis né rapiantur, tráditum est.
Igitúr cùm currens bíbere cœpissét canis,
Sic córcodilus: "Quám libet lambe ótio,
Nolí vereri." At ille: "Facerem me hércule,
Nisi ésse scirem cárnis te cupidúm meæ."
VI. Muli et Latrones.
Mulí gravati sárcinis ibánt duo:
Unús ferebat físcos cum pecúniâ ;
Altér tumentes múlto saccos hórdeo.
Ille, ónere dives, célsa cervice éminet,
Clarúmque collo jáctat tintinnábulum ;
Comés quieto séquitur et placidó gradu.
Subito latrones éx insidiis ádvolant,
Intérque cædem férro mulum saúciant:
Dirípiunt nummos, négligunt vile hordeum.
Spoliátus igitur cásus cùm flerét suos,
Equidem," ínquit alter, "mé contemptum gaúdeo;
Nam nihil amisi, néc sum læsus vulnere.”
Hoc árgumento túta est hominum ténuitas : Magnæ periclo súnt opes obnóxiæ.
Calví momordit músca nudatúm caput;
Quam opprímere captans álapam sibi duxít gravem,
Tunc ílla irridens: "Púnctum volucris párvulæ
Voluísti morte ulcísci: quid faciés tibi,
Injúriæ qui addideris contuméliam ?”
Respóndit: "Mecum fácile redeo in grátiam,
Quia nón fuisse méntem lædendí scio;
Sed té, contempti géneris animal ímprobum,
Quæ délectaris bibere humanum sánguinem,
Optém necare vél majore incómmodo.”
Hoc árgumentum véniam ei darí docet,
Qui cásu peccat. Nám qui consilio ést nocens,
Illum ésse quâvis dígnum pœnâ júdico.
VIII. Homo et Colubra.
Qui fért malis auxílium, post tempús dolet. Gelú rigentem quídam colubram sústulit. Sinúque fovit, cóntra se ipse mísericors;
Namque út refecta est, nécuit hominem prótinus.
Hanc ália cùm rogáret causam fácinoris,
Respóndit: "Ne quis díscat prodesse improbis."
IX. Asinus ad Senem Pastorem.
In príncipatu cómmutando cívium
Nil præter domini nómen mutant paúperes.
Id ésse verum, párva hæc fabella índicat.
Aséllum in prato tímidus pascebát senex.
Is, hóstium clamóre subito térritus,
Suadébat asino fúgere, ne possént capi.
At ille lentus: "Quæso, num binás mihi
Clitéllas impositúrum victorém putas?"
Senéx negavit. "Ergo quid refért meâ,
Cui sérviam? clitéllas dum portém meas."
Qui prétium meriti ab ímprobis desiderat,
Bis péccat: primum quóniam indignos ádjuvat;
Impúne abire deínde quia jam nón potest.
Os dévoratum faúce cùm hærerét lupi,
Magnó dolore víctus cœpit síngulos
Illícere pretio, ut illud extraherént malum.
Tandém persuasa est júrejurandó gruis,
Gulæque credens cólli longitúdinem,
Perículosam fécit medicinám lupo..
Pro quỏ cùm pactum flágitaret præmium:
"Ingráta es," inquit, "óre quæ nostró caput
Incólume abstuleris, ét mercedem póstules."
|