Ut satyri levisque senex tetigêre saporem,
Quærebant flavos per nemus omne favos.
Audit in exesâ stridorem examinis ulmo,
Adspicit et ceras dissimulatque senex:
Utque piger pandi tergo residebat aselli,

Applicat hunc ulmo corticibusque cavis.
Constitit ipse super ramoso stipite nixus,

Atque avidè trunco condita mella petit. Milia crabronum coëunt, et vertice nudo Spicula defigunt, oraque sima notant. Ille cadit præceps, et calce feritur aselli, Inclamatque suos, auxiliumque rogat.

510

515

520

Una dies media est, et fiunt sacra Minervæ,
Nomina quæ junctis quinque diebus habent.
Sanguine prima vacat, nec fas concurrere ferro:
Causa, quod est illâ nata Minerva die.
Altera tresque super rasâ celebrantur arenâ :
Ensibus exsertis bellica læta dea est.
Pallada nunc pueri teneræque orate puellæ :
Qui bene placârit Pallada, doctus erit.
Pallade placatâ lanam mollire puellæ fe
Discant, et plenas exonerare colos.

530

535

Illa etiam stantes radio percurrere telas

Erudit, et rarum pectine denset opus.

Hanc cole, qui læsis maculas de vestibus aufers:
Hanc cole, velleribus quisquis aëna paras.
Nec quisquam invitâ faciet bene vincula plantæ
Pallade, sit Tychio doctior ille licet.

540

Et licet antiquo manibus collatus Epeo
Sit prior, iratâ Pallade mancus erit.

Vos quoque, Phœbeâ morbos qui pellitis arte,
Munera de vestris pauca referte deæ.

545

Nec vos, turba ferè censu fraudata, magistri,

Spernite discipulos attrahit illa novos.

Quique moves cælum, tabulamque coloribus uris,

Quique facis doctâ mollia saxa manu.

550

Mille dea est operum: certè dea carminis illa est:
Si mereor, studiis adsit amica meis.

Cælius ex alto quâ mons descendit in æquum,

Hic ubi non plana est, sed prope plana via,

Parva licet videas Captæ delubra Minervæ,
Quæ dea natali cœpit habere suo.

555

Summa dies e quinque tubas lustrare canoras
Admonet, et forti sacrificare deæ.

Nunc potes ad solem sublato dicere voltu,
"Hic here Phrixeæ vellera pressit ovis."

570

Seminibus tostis sceleratæ fraude novercæ,

Sustulerat nullas, ut solet, herba comas.

Mittitur ad tripodas, certâ qui sorte reportet,
Quam sterili terræ Delphicus edat opem.

Hic

quoque, corruptus cum semine, nuntiat Helles Et juvenis Phrixi funera sorte peti.

575

Utque recusantem cives et tempus et Ino
Compulerunt regem jussa nefanda pati,
Et soror et Phrixus, velati tempora vittis,
Stant simul ante aras, junctaque fata gemunt.
Aspicit hos, ut fortè pependerat æthere, mater,

580

Et ferit attonitâ pectora nuda manu :
Inque draconigenam nimbis comitantibus urbem

Pæne simul periit, dum volt succurrere lapsæ,
Frater, et extentas porrigit usque manus.
Flebat, ut amissâ gemini consorte pericli,
Cæruleo junctam nescius esse deo.
Litoribus tactis aries fit sidus: at hujus
Pervenit in Colchas aurea lana domos.

590

Tres ubi Luciferos veniens præmiserit Eos,
Tempora nocturnis æqua diurna feres.
Inde quater pastor saturos ubi clauserit hædos,
Canuerint herbæ rore recente quater,
Janus adorandus, cumque hoc Concordia mitis
Et Romana Salus, araque Pacis erit.
Luna regit menses: hujus quoque tempora mensis
Finit Aventino Luna colenda jugo.

595

:

600

VII.

VIRGIL.

1. The Story of Aristaus.

[Georgics, Book IV. verses 317-558.]

PASTOR Aristæus, fugiens Peneïa Tempe,
Amissis, ut fama, apibus morboque fameque,
Tristis ad extremi sacrum caput adstitit amnis,
Multa querens, atque hac affatus voce parentem :
"Mater, Cyrene mater, quæ gurgitis hujus

Ima tenes, quid me præclarâ stirpe deorum

Si modò, quem perhibes, pater est Thymbræus ApolloInvisum fatis genuisti? aut quò tibi nostrî

5

Pulsus amor? quid me cælum sperare jubebas?
En etiam hunc ipsum vitæ mortalis honorem,

10

Quem mihi vix frugum et pecudum custodia sollers
Omnia temptanti extuderat, te matre, relinquo.
Quin age, et ipsa manu felices erue silvas;

Fer stabulis inimicum ignem, atque interfice messes;
Ure sata, et validam in vites molire bipennem,
Tanta meæ si te ceperunt tædia laudis."

15

At mater sonitum thalamo sub fluminis alti Sensit. Eam circum Milesia vellera Nymphæ Carpebant, hyali saturo fucata colore.

Dum fusis mollia pensa

Devolvunt, iterum maternas impulit aures
Luctus Aristæi, vitreisque sedilibus omnes
Obstupuêre; sed ante alias Arethusa sorores

Prospiciens, summâ flavum caput extulit undâ ;

20

Et procul: "O gemitu non frustrà exterrita tanto,
Cyrene soror, ipse tibi, tua maxima cura,
Tristis Aristæus Penei genitoris ad undam
Stat lacrimans, et te crudelem nomine dicit."

Huic percussa novâ mentem formidine mater,
"Duc, age, duc ad nos; fas illi limina divûm
Tangere," ait. Simul alta jubet discedere latè
Flumina, quâ juvenis gressus inferret: at illum
Curvata in montis faciem circumstetit unda
Accepitque sinu vasto misitque sub amnem.
Postquam est in thalami pendentia pumice tecta
Perventum, et nati fletus cognovit inanes
Cyrene, manibus liquidos dant ordine fontes
Germanæ, tonsisque ferunt mantelia villis;
Pars epulis onerant mensas, et plena reponunt
Pocula; Panchæis adolescunt ignibus aræ ;,
Et mater, "Cape Mæonii carchesia Bacchi:
Oceano libemus," ait. Simul ipsa precatur
Oceanumque patrem rerum, Nymphasque sorores,
Centum quæ silvas, centum quæ flumina servant.
Ter liquido ardentem perfudit nectare Vestam,
Ter flamma ad summum tecti subjecta reluxit.
Omine quo firmans animum, sic incipit ipsa :
"Est in Carpathio Neptuni gurgite vates
Cæruleus Proteus, magnum qui piscibus æquor
Et juncto bipedum curru metitur equorum.
Hic nunc Emathia portus patriamque revisit
Pallenen: hunc et Nymphæ veneramur, et ipse
Grandævus Nereus; novit namque omnia vates,
Quæ sint, quæ fuerint, quæ mox ventura trahantur:
Quippe ita Neptuno visum est, immania cujus
Armenta et turpes pascit sub gurgite phocas.
Hic tibi, nate, priùs vinclis capiendus, ut omnem
Expediat morbi caussam, eventusque secundet.
Nam sine vi non ulla dabit præcepta, neque illum
Orando flectes: vim duram et vincula capto