Immagini della pagina
PDF
ePub
[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors]

T. LIVII PATAVINI

LIBER

PRIMU S.

I. Jam primum omnium satis constat, Troja 1 capta, in ceteros saevitum esse Trojanos; duobus, Aenea Antenoreque, et vetusti jure hospitii, et quia pacis reddendaeque Helenae semper auctores fuerant, omne jus belli Achivos abstinuisse. Casibus a deinde variis Antenorem cum multitudine Henetum, qui, seditione ex Paphlagonia pulsi, et sedes et du

§. 1. Duobus, Aenea Antenoreque, et vetusti jure hospitii] Servius Honoratus ille Gramma ticus ad hoc Virgilii carmen [1. (p. 15.) Aen. v. 242.]

Antenor potuit, mediis elap-
sus Achivis,
Illyricos penetrare sinus.

ita ait: Antenor et Aeneas, te-
ste Livio, patriam prodidisse
dicuntur. quod Virg. tangit:

Se quoque principibus per

mixtum novit Achivis.

Haec ille. Eam Servii opinionem, quantum ad Virgilium attinet, eleganter sane, nec minus erudite, refellit Chriftopho. rus Landinus. Neque enim verofimile eft, inquit, voluiffe poëtam eum virum, quem omní laudum genere ad divinitatem usque extollere contendat, vel minima infamiae suspicione

deturpare. Idem ego de Livio sentio. Quam enim convenie bat, eum, qui tantopere ac poft tot eximios scriptores rem Ro. manam scriptis suis illuftrare in animo habebat, tale quid de origine teftari? Miror autem, ut Servius haec Livii verba legerit; nam, ut nos ea habemus, nulla prorfus mentio proditionis ineft. Quod autem Graecorum ante bel lum fuerint hospites Aeneas et Antenor, majeftatem humanitatemque patriae illuftriorem reddidere. Et quod Helenae reddendae, per summam injuriam ereptae, auctores dicantur, officio bonorum virorum functi plus ceteris civibus mihi videntur, juftusque eorum commonftratus animus. Antenor sane ab Homero Iliad. vII. [v. 348.] adversus Alexandrum Priami filium differens introducitur, acerba inje cta contentione, ut Menelao uxor reftitueretur. Aeneas vero ab eodem poëta, quantumvis Tro

cem, rege Pylaemene ad Trojam amisso, quaerebant, venisse in intimum maris Hadriatici sinum:

janis iniquo, multis locis eximie laudatur: praecipue vero Iliados II. [v. 307.] ubi Neptunus a pie tate Aeneam commendat, solicitusque de ejus vita Junonem affatur, concludens his verbis:

Νῦν δὲ δὴ ̓Αινείαο βίη Τρώεσ.
σιν ἀνάξει,
Καὶ παῖδες παίδων, τοί κεν με-
τόπισθε γένωνται.

Atque inde Virgilius laudandi ce-
lebrandique Aeneae occasionem
mihi sumfisse videtur, quippe qui
alterum carmen in Aeneïdos li-
brum tertium [v. 98.] ut plera-
que alia, traduxerit.

Leid. 2. Vulgatum defendit locus Horatii 11. Sat. 111. v. 202. ab. stinuit vim Uxore et gnato. [enee antenorique Helm. 1. Aeneae et Antenori Helm. 2. idem initio jam pridem, a 2. m. primum. Denique primum satis et Anterique qui et vetusti Veith.] Mor auctores fuerunt cod. Portug. [Helm. 1.]

S.2. Rege Philemone ad Trojam amisso] Illud non ferendum duxi, quod tam recentia, quam vetera exemplaria habent rege Philemone ad Trojam amisso, quum Homeri lectio manifesto demonftret, Pylemene efle legendum. Ejus carmen ex secundo Iliados eft. SABELLICUS. An

Et nati natorum, et qui na- notavit hoc Sabellicus quoque. scentur ab illis.

99

Carmen eft ad finem Boeotiae
[v. 851.]

Παφλαγόνων δ' ἡγεῖτο Πυλαι
μένεος λάσιον κῆρ
Ἐξ Ενετών.

Unde Pylaemene legendum, non'
Philemene, plane convincitur.
Pylaemenes autem Paphlagonum
dux a Menelao occiditur, ut nar-
rat Homerus Iliados quinto [v.
576.] GLAREANUS. Pylaemene
legendum effe apparet ex versu
Homeri,

GLAREANUS. Campani editio, a duobus. Palatinus primus ac secundus, ut fuit quoque in tertio, duobus Aeneae Antenorique, cafu dandi, ut jungatur abstinuisse. GEBHARDUS. Flor. S. Marci Aeneae Antenorique. Idem ex Rottend. Voffi utroque, Gud. Flor. annotavit pater. Sed et Murctus. Aeneae ,,Antenorique legit vetus meus, ,,itemque lib. Leon. Mocenici, ,,et duo mihi dono dati a Cardi. ,,nali Sirleto." Quod si rectum eft, ut videtur, notandum eft genus loquendi abstineo tibi jus belli, id eft, parco in te facere ea, quae jure belli facere liceret. JAC. GRONOVIUS. (*Ex- †,,Hoc ex Sabellico et Glareano cerpta Florent. quibus utor, ni-,,habet, licet neutrius memine. hil monent hoc loco.) Codicibus a Cl. Jac. Gronovio et aliis laudatis ex noftris concinunt Harlej. antiq. Leid. pr. Portug. et Há verk. a manu pr. Neque aliter Hearne Oxonii in L. 2. et B. invenit. sed Aeneae et Anthenori Harlej. 2. Aenea Antenorique

Παφλαγόνων δ' ἡγεῖτο Πυλαι
μένεος λάσιον κῆρ
Ἐξ Ενετών.

rit. SIGONIUS. Videntur La-1 tini adfpirationibus anhelatisque vocibus in p litera delectari. Id multis ex rebus percipi et animadverti poteft. Qui a Graecis pрunes vocantur, ab illis gry: phes adfpirate proferuntur: quod a Graecis Tponatov leviter, troj

Euganeisque, qui inter mare Alpesque incolebant, 3 pulsis, Henetos Trojanosque eas tenuisse terras: et

phaeum afpere effertur. Perfius Satyr. 1. [v. 34.] Phyllidas Hypsiphylas vatum et plorabile si quid Eliquat,

(p. 16.) dixit: attamen illa Graece exiliter et tenuiter 'Yлún vocatur. Sic et in sanctiffimo Evangelio quiGraecisKλcóras dicitur, Cleophas a Latinis vocatur. Sic qui Πυλαιμένης ab Homero vocatus eft, a Livio Phylemenes nominatur in omnibus quidem antiquis editionibus. itaque cum eam Latinorum confuetudinem effe videam, non affentior his, qui Pylemenem emendant, Ther. mophylas etiam in veteribus libris pro Thermopylis reperimus, nec damnamus; cum, quae a úλŋ derivantur, Latini afpiraffe videantur, ut Hypsiphyle argumento eft. Sic Argyppaei Herodoto, iv, 23. ult. Melae [1, 19. ult.] Argymphaei. Si quis in hane cogitationem incumbat, sat scio, multo plura reperiet. sed hune tamquam guftum obfervationis dediffe satis mihi eft. Alia multo plura aliorum induftriae relinquimus. TURNEBUS Adverf. xxvIII, XL. Turnebo adfpirationem in nomine hujus regis defendenti, adfentire nequeo, quum rationem scribendi, quae in antiquioribus editionibus supereft, mendafam effe litera i, pro qua ex Graeco vocabulo li tera y adhibenda eft, satis do cere poffe videatur. Qui addita adfpiratione scripferunt in editionibus antiquioribus, forsitan simili intemperie agitati sunt, atque illi, de quibus agit Quinctil. 1. Inftit. v. p. 37. ed. Burm. ubi videnda, quae viri docti no tarunt. In Mftis etiam variatur. Vol. 2. habet Philepomene, Portug, Philomene, Leid. prior Phylemene, Leid. 2. Pilaeme

ne, Haverk. Pilemene. Ex reliquis codicibus, quorum excer-* ptis usus sum, nihil notatum video, ut cum recentioribus editionibus, ad quas exacti sunt, Pylaemene praetuliffe sufpicio sit, quam scripturam jam recte passim receperunt viri docti, qui aliis scriptoribus edendis hoc et priori seculo manus admoverunt. vide ad Juftin. xxxvii, cap.* ult. Neque aliter id nomen exa-s ratum reperitur in Daret. Phryg. et Dict. Cretenfi, Pylaemenia etiam Paphlagonia ita a rege dicta apud Plin. vi. Hist. Nat. 11. Neque veriora sunt pleraque exempla similium mutationum Turnebo laudata, praesertim trophaeum, Hypsiphyle, Thermophylae, quae emendata orthographia sine litera h scribi ju het. De hoc Pylaemene vide Še haft. Faeschium de numm. Pylae. menis Evergetae. [Philemene Helm. 1, et 2.]

In intimum maris Adriatici sinum] Ita et alibi scribitur in recentioribus Livii editionibus; saepius etiam addita adfpiratione Hadria et Hadriaticus. quod priori praeferendum esse inferius dicam ad xxiv, x, 10. displicet desultoria haec editorum inconftantia, quare ad eamdem formam ubique reduxi. Ceterum Adriaci eft in cod. Haverk. (* Adriatici sinum maris Florent.) in intumum habet Leid. prim. [adriatici maris Helm. 1.]

§. 3. Et in quem primum egressi sunt locum] Vett. et in quem primo egressi sunt, locus. LIPSIUS. primo, pro primum, omnes noftri, Voll ambo, Leid. ambo, Harlej. ambo, Portug. et Haverk. Deinde Celeb. Heumann. suis ad me literis legen. dum conjiciebat is in quem. Aliquid scabri latere puto, cui enim

in quem primum egressi sunt locum, Troja vocatur, pagoque inde Trojano nomen est, gens universa 4 Veneti adpellati. Aenean, ab simili clade domo profugum, sed ad majora initia rerum ducentibus fatis, primo

zo et inserviat, non video. Cod. Portug. voculam illam ́omisit. non difplicet, modo omnia haec, in quem primum egressi sunt locum, Troja vocatur, pagoque inde Trojano nomen est, gens universa Veneti appellati, parenthesi includantur. Eadem con-, jectura etiam Cel.Dukero in mentém venerat. At Cl. Jac. Perizon. hunc locum laudavit, ut oftendat, diverfiffimam in verbis et integra oratione conftructio. nem per conjunctiones conjungi, ad Sanctii Minerv. 11, XIV. [pri. mo egressi sint Veith. et Alpes Helm. 2.]

Pagoque inde Troja nomen est] Malim, Pagoque inde Trojano nomen est, ut no syllaba repetenda sit, ut saepe infra faciundum effe monebimus. SIGONIUS. Lectio scripta Trojano nomen. LIPSIUS. Eamdem scripturam praeferunt Florent. (*nisi quod insuper omittat vocem inde) Harlej. antiquiffimus, Voss. uterque, Leidenf. uterque, et Neapol, Latinii; neque aliter Hearne invenisse videtur in omnibus Oxon. praeterquam in N. ex quo solo Troja profert. [Troja Helm. 2.] Liv. 11, XXXIII, 5. Cui *cognomen postea Coriolano fuit. VII, 11, 6. Vernaculis artificibus nomen histrionibus inditum. (* ubi alia vide.Burmann.ad Suet. Claud. xxiv.) Vide Gronov. infra ad h. cap. verba seq. §. 4. Trojae et huic loco nomen est. §. 4. Ab simili clade domo profugum] Idem liber domu, antiquo scribendi ritu. LIPSIUS. Palat. primus a simili clade do.

mus videtur stabilire lectionem codicis Lipsiani domů, ȧpXaïxos. GEBHARDUS. cum simili clade Harlej. recentior, a simili clade Leid. 2. Voff. 1. et a manu sec. pofterior. tum domi profugum Leidens. 2. De antiqua scribendi ratione domu vi de infra ad 111, xxix, 5. Deinde profugum domo alio verborum ordine Portug.

Ad majóra initia rerum] Flor. et Voll. [uterque] ad majora rerum initia. Forte, majorum. J. FR. GRONOVIUS. ad majora rerum initia, vocibus transpofitis, etiam uterque Harlej. u-, terque Leid. Haverk. et Portug. [Helm. 1. et 2. Veith.] simul cum priscis editionibus, quibus usus sum, omnibus usque ad Parisi nam anni 1573. quae prima in alium ordinem conjectis vocabulis ad majora initia rerum dedit. Gronovii conjectura adstrui posset aliis exemplis Livii, ut v, x, 10. Inter delectum tributumque, et occupatos animos majorum rerum' curis. xxv11, VIII, 1. Inter majorum rerum curas comitia maximi Curionis vetus excitaverunt certamen. XLV, XXXIX, 10. Majores vestri omnium magnarum rerum et principia exorsi ab Diis sunt, et finem eum statuerunt. (* Plin. v. Ep. 1v, 1. ubi tamen v. Cortium. Burmann. ad Suet. Domit. 11.) sed nihil mutari praeftat. ut enim hic majora initia rerum, ita alibi parvum principium rerum, et parvum initium. v11, 11, 13. Inter aliarum parva · principia rerum ludorum quo

« IndietroContinua »