'adulēscēns, qui tuae virtutis Homerum praecōnem invēneris !' Et vērē. Nam nisi Ilias illa exstitisset, idem tumulus qui corpus ēius contēxerat nōmen etiam obruisset. 340 Quid? Noster hic Magnus, qui cum virtute fortunam adaequavit, nonne Theophanem Mytilēnaeum, scriptōrem rērum suārum, in cōntiōne militum civitāte dōnāvit; et nostrī illī fortēs virī, sed rūsticī ac mīlitēs, dulcēdine quădam gloriae commōti, quasi participes eiusdem laudis, 345 magnō illud clamōre approbāvērunt ?

Itaque, credō, sī cīvis Rōmānus Archiās lēgibus nōn esset, ut ab aliquō imperātōre civitāte dōnārētur perficere non potuit. Sulla cum Hispanōs et Gallōs dōnāret, crēdō, hunc petentem repudiasset; quem nōs in cōntiōne vidimus, 350 cum ei libellum malus poēta dē populō subiecisset, quod epigramma in eum fecisset tantum modo alternis versibus longiusculis, statim ex eis rēbus quās tum vēndēbat iubēre ei praemium tribuī, sed ea condiciōne, nē quid posteā scriberet. Quī sēdulitātem mali poetae duxerit aliquō 355 tamen praemiō dīgnam, huius ingenium et virtutem in scribendō et copiam non expetisset? Quid? A Q. Metellō Piō, familiarissimō suō, qui civitāte multōs dōnāvit, neque per sẽ neque per Lucullōs impetrāvisset? Qui praesertim usque eō dē suis rēbus scrībī cuperet ut etiam 360 Cordubae natīs poētīs, pingue quiddam sonantibus atque peregrinum, tamen aurēs suas dēderet.

The desire for praise and fame is common to all.

11. Neque enim est hōc dissimulandum, quod obscūrārī non potest, sed prae nobis ferendum: trahimur omnēs studio laudis, et optimus quisque maximē glōriā dūcitur. 365 Ipsī illī philosophī, etiam in eis libellis quōs dē contemnendā glōria scribunt, nōmen suum inscribunt; in eo ipsō, in quo praedicationem nobilitatemque despiciunt, praedicārī dē sē ac nominārī volunt. Decimus quidem

Brūtus, summus vir et imperator, Acci, amicissimi sui, carminibus templōrum ac monumentōrum aditus exōr-370

nāvit suōrum. Iam vērō ille

qui cum Aetōlis Ennio comite bellavit, Fulvius, non dubitāvit Mārtis manubias Mūsīs consecrare. Quare in qua urbe imperātōrēs prope armāti poētārum nōmen et Mūsārum dēlūbra coluerunt, in ea nōn debent togāti iudicēs ā Mūsārum honōre et a poētārum salute abhorrere.

Atque ut id libentius faciatis, iam mē vōbīs, iūdicēs, indicābō et de meo quodam amōre gloriae, nimis acri fortasse vērum tamen honestō, vōbis confitebor. Nam quas rēs nōs in consulātū nostro vobiscum simul pro salute huius urbis atque imperi et pro vītā civium prōque universā rē publică gessimus, attigit hic versibus atque incohāvit. Quibus audītis, quod mihi magna rēs et iucunda visa est, hunc ad perficiendum adhortātus sum. Nullam enim virtus aliam mercedem labōrum periculō- 395 rumque desiderat praeter hanc laudis et gloriae; qua quidem dētrācta, iudices, quid est quod in hoc tam exiguō vitae curriculo et tam brevi tantis nōs in laboribus exerceamus? Certe si nihil animus praesentiret in posterum, et si quibus regionibus vitae spatium circumscriptum est, 400 eisdem omnes cōgitātiōnēs terminaret suas, nec tantis sē laboribus frangeret neque tot curis vigiliisque angerētur

nec totiens de ipsā vītā dimicaret. Nunc insidet quaedam in optimō quoque virtus, quae noctes ac dies animum 405 glōriae stimulis concitat, atque admonet non cum vitae

tempore esse dimittendam commemoratiōnem nōminis nostri, sed cum

omni posteritate adaequandam.

Literature a lasting monu

ment. Archias must be received and protected as a citizen.

12. An vērō tam parvi animi videamur esse omnes, qui in rē pūblică atque in his vitae periculis laboribusque versamur, ut cum usque ad extremum spatium nullum tranquillum atque ōtiōsum spiritum duxerimus, nobiscum simul moritura omnia arbitrēmur? An statuas et imāginēs, nōn animōrum simulacra sed corporum, studiōsē multi summi

homines reliquerunt; connostrarum effigiem

siliōrum relinquere ac virtutum nōnne multō malle dēbēmus, summis ingeniis expressam et politam? Ego verò omnia quae gerebam iam tum in 430 gerendō spargere me ac dissemināre arbitrabar in orbis

terrae memoriam sempiternam. Haec vērō sive a meō sēnsū post mortem afutura est sive, ut sapientissimi hominēs putāvērunt, ad aliquam animi mei partem pertinēbit, nunc quidem certe cogitatione quadam spēque delector.

Quare conservāte, iudicēs, hominem pudōre eo, quem 435 amīcōrum vidētis comprobārī cum dignitate tum etiam vetustate; ingenio autem tanto quantum id convenit existimārī, quod summōrum hominum ingeniis expetitum esse videatis; causā vērō eius modi quae beneficio legis, auctoritāte municipi, testimonio Luculli, tabulis Metelli 440 comprobetur. Quae cum ita sint, petimus ā vōbīs, iūdicēs, si qua non modo hūmāna vērum etiam dīvīna in tantis ingeniis commendatio debet esse, ut eum qui vōs, qui vestros imperātōrēs, qui populi Romānī rēs gestās semper ōrnavit, qui etiam his recentibus nostris vestrisque 445 domesticis periculis aeternum sẽ testimonium laudis datūrum esse profitetur, estque ex eo numero qui semper apud omnes sancti sunt habiti itaque dicti, sīc in vestram accipiatis fidem, ut hūmānitāte vestrā levātus potius quam acerbitate violātus esse videātur.

450

Quae de causa prō mea cōnsuetudine breviter simpliciterque dixi, iudicēs, ea confidō probata esse omnibus; quae a forensi aliēna iudicialique consuetudine et dē hominis ingenio et communiter de ipso studio locutus sum, ea, iudices, à vobis spērō esse in bonam partem 455 accepta; ab eo qui iudicium exercet, certō sciō.