Anchifae fubito tales effundere voces:
Nate, mihi vita quondam, dum vita manebat,
Chare magis; nate, Iliacis exercite fatis;
Imperio Jovis huc venio, qui claffibus ignem
Depulit, et coelo tandem miferatus ab alto est.
Confiliis pare, quae nunc pulcherrima Nautes
Dat fenior lectos juvenes, fortiffima corda,
Defer in Italiam. gens dura atque afpera cultu, 730
Debellanda tibi Latio eft. Ditis tamen ante
Infernas accede domos, et Averna per alta
Congreffus pete, nate, meos: non me impia namque
Tartara habent triftefque umbrae; fed amoena pi-
Concilia, Elyfiumque colo. huc cafta Sibylla 735
Nigrarum multo pecudum te fanguine ducet.
Tum genus omne tuum, et, quae dentur moenia,
difces.
Jamque vale. torquet medios nox humida curfus,
Et me faevus equis oriens afflavit anhelis.
Dixerat, et tenues fugit, ceu fumus, in auras. 740
Aeneas, quo deinde ruis? quo proripis? inquit.
Quem fugis? aut quis te noftris complexibus arcet?
Haec memorans cinerem et fopitos fufcitat ignes :
Pergameumque Larem, et canae penetralia Vestae,
Farre pio et plena fupplex veneratur acerra. 745
Extemplo focios primumque accerfit Aceften:
Et Jovis imperium, et chari praecepta parentis
Edocet, et quae nunc animo fententia conftet.
Haud mora confiliis; nec juffa recufat Aceftes.
Transcribunt urbi matres, populumque volentem
Deponunt, animos nil magnae laudis egentes. 751
Ipfi tranftra novant, flammisque ambefa reponunt
Robora navigiis: aptant remofque rudentefque;
Exigui numero, fed bello vivida virtus.
Interea Aeneas urbem defignat aratro,
Sortiturque domos: hoc Ilium, et haec loca Trojam
Effe jubet; gaudet regno Trojanus Acestes,
Indicitque forum, et patribus dat jura vocatis.
Tum vicina aftris Erycino in vertice fedes
Fundatur Veneri Idaliae, tumuloque facerdos, 760
Et lucus late facer additur Anchifaeo.
Jamque dies epulata novem gens omnis, et aris
Factus honos; placidi straverunt aequora venti:
Creber et afpirans rurfus vocat auster in altum.
Exoritur procurva ingens per litora fletus : 765
Complexi inter fe noctemque diemque morantur.
Ipfae jam matres; ipfi, quibus afpera quondam
Vifa maris facies, et non tolerabile numen,
Ire volunt, omnemque fugae perferre laborem.
Quos bonus Aeneas dictis folatur amicis,
Et confanguineo lacrymans commendat Aceftae.
Tres Eryci vitulos, et tempeftatibus agnam,
Caedere deinde jubet, folvique ex ordine funes.
Ipfe, caput tonfae foliis evinctus olivae,
Stans procul in prora, pateram tenet, extaque falfos
Porricit in fluctus, ac vina liquentia fundit.
Profequitur furgens a puppi ventus euntes.
Certatim focii feriunt mare, et aequora verrunt.
At Venus interea Neptunum exercita curis
Alloquitur, talefque effundit pectore queftus: 780
Junonis gravis ira et inexfaturabile pectus
Cogunt me, Neptune, preces defcendere in omnes:
Quam nec longa dies, pietas nec mitigat ulla;
Nec Jovis imperio fatisve infracta quiescit.
Non media de gente Phrygum exediffe nefandis 785
Urbem odiis fatis eft, nec poenam traxe per omnem
Relliquias Trojae cineres atque offa peremptae
Infequitur. caufas tanti fciat illa furoris.
nuper Libycis tu teftis in undis
Quam molem fubito excierit: maria omnia coelo Mifcuit, Aeoliis nequicquam freta procellis,
Per fcelus, ecce, etiam, Trojanis matribus actis,
Exuffit foede puppes, et claffe fubegit
Amiffa focios ignotae linquere terrae.
Quod fupereft, oro, liceat dare tuta per undas
Vela tibi; liceat Laurentem attingere Tybrim:
Si conceffa peto, fi dant ea moenia Parcae.
Tum Saturnius haec domitor maris edidit alti:
Fas omne eft, Cytherea, meis te fidere regnis, 800
Unde genus ducis; merui quoque, faepe furores
Compreffi, et rabiem tantam coelique marisque.
Nec minor in terris, Xanthum Simoëntaque teftor,
Aeneae mihi cura tui. cum Troïa Achilles
Exanimata fequens impingeret agmina muris, 805
Millia multa daret letho, gemerentque repleti
Amnes, nec reperire viam atque evolvere poffet
In mare fe Xanthus; Pelidae tunc
Pelidae tunc ego forti
Congreffum Aeneam, nec dis nec viribus aequis,
Nube cava eripui; cuperem cum vertere ab imo
Structa meis manibus perjurae moenia Trojae. 811.
Nunc quoque mens eadem perfstat mihi; pelle ti-
Tutus, quos optas, portus accedet Averni,
Unus erit tantum, amiffum quem gurgite quaeres :
Unum pro multis dabitur caput.
His ubi laeta deae permulfit pectora dictis,
Jungit equos auro genitor, fpumantiaque addit
Frena feris, manibufque omnes effundit habenas.
Coeruleo per fumma levis volat aequora curru.
Subfidunt undae, tumidumque fub axe tonanti 820
Sternitur aequor aquis: fugiunt vasto aethere nimbi.
Tum variae comitum facies; immania cete,
Et fenior Glauci chorus, Inoüfque Palaemon,
Tritonefque citi, Phorcique exercitus omnis.
Laeva tenent Thetis, et Melite, Panopeaque virgo,
Neface, Spioque, Thaliaque, Cymodoceque. 826
Hic patris Aeneae fufpenfam blanda viciffim
Gaudia pertentant mentem: jubet ocius omnes
Attolli malos, intendi brachia velis.
Una omnes fecere pedem; pariterque finiftros, 830
Nunc dextros folvere finus: una ardua torquent
Cornua, detorquentque: ferunt fua flamina claffem.
Princeps ante omnes denfum Palinurus agebat
Agmen: ad hunc alii curfum contendere juffi.
Jamque fere mediam coeli nox humida metam 835
Contigerat; placida laxarant membra quiete
Sub remis fufi per dura fedilia nautae :
Cum levis aethereis delapfus Somnus ab aftris
Aëra dimovit tenebrofum, et difpulit umbras,
Te, Palinure, petens, tibi triftia fomnia portans 840
Infonti; puppique deus confedit in alta,
Phorbanti fimilis, funditque has ore loquelas :
Iafide Palinure, ferunt ipfa aequora claffem,
Aequatae fpirant aurae, datur hora quieti.
Pone caput, feffofque oculos furare labori.
Ipfe ego paullifper pro te tua munera inibo.
Cui vix attollens Palinurus lumina fatur:
Mene falis placidi vultum fluctufque quietos
Ignorare jubes? mene huic confidere monftro?
Aeneam credam quid enim fallacibus auftris, 850
Et coeli toties deceptus fraude fereni ?
Talia dicta dabat, clavumque affixus et haerens Nufquam amittebat, oculofque fub aftra tenebat. Ecce deus ramum Lethaeo rore madentem,
|