3 perfugas fugitiuosque et captiuos omnis redderent Romanis et naues rostratas praeter decem triremes traderent elephantosque, quos habe4 rent domitos, neque domarent alios; bellum neue in Africa neue extra Africam iniussu populi Romani gererent; Masinissae res red5 derent foedusque cum eo facerent; frumentum stipendiumque auxi- 5 liis, donec ab Roma legati redissent, praestarent; decem milia talentum argenti, discripta pensionibus aequis in annos quinquaginta, 6 soluerent; obsides centum arbitratu Scipionis darent, ne minores quattuordecim annis neu triginta maiores. indutias ita se daturum, si per priores indutias naues onerariae captae, quaeque fuissent in 10 nauibus, restituerentur; aliter nec indutias nec spem pacis ullam esse. Has condiciones legati cum domum referre iussi in contione ederent, et Gisgo ad dissuadendam pacem processisset audireturque 8 a multitudine inquieta eadem et inbelli, indignatus Hannibal dici ea in tali tempore audirique, arreptum Gisgonem manu sua ex 15 superiore loco detraxit. quae insueta liberae ciuitati species cum fremitum populi mouisset, perturbatus militaris uir urbana libertate 9 'nouem' inquit annorum a uobis profectus post sextum et tricesimum annum redii. militaris artes, quas me a puero fortuna nunc

7

1 omnis By omnes CVaß8ɛF || redderent romanis BCFq, om. GVR ||| 2 decem] G, om. | traderent] darent V || elefantos quoque quos | 3 a neque usque ad 379, 16 carthagi exstat P || domaret PBC || bellum ne extra africam neue in africa coll. Polyb. 15, 18, 4 Weidner Philol. XXXVI 128 || 4 iniussu] L in iusu C ni iussu 8 in iussu 2 | massinisse 8 || 5 stipendium quae PB || 6 ab (a ɛF) roma VRFL ab roma nis PBC) legati ab roma redissent] G uenissent F || prestarent reddissent prestarent y || millia PF || 7 argenti] L argenti argenti λ || discripta Buecheler Mus. Rhen. XIII 602 describta P descripta BCVRF || quinquaginta] L. Z, om. B 8 ne] G nec | 9 neue 8 ne 8 || indutias] q, utras y || daturum se C 10 captae] aptae C, om. V || quæquæ Cy || fuisset PBC || | 11_restituerent y || 12 condictiones y ditiones a refer re PBCFy ferre GVR || iussi] ex iussit P iussit B || domum referre iussi cum transponendum coni. Maduigius em. L. p. 438 || contione] G contionem a conctionem y concionem dep || 13 gisco V gysga F || dissuadendam] GL dissuadendum BVεqλ disuadendam y || processisset] L82 et ex processeisset P et ex processissent accessisset d1 processet || 14 mumtudine B || eadem] GL, om. eqi. || imbelli Vindinatus P', corr. P2 || 15 ea] eam & tempore] L temere PBC tempre 2 || auditique a abreptum Vaßy F gisconem V 16 superiori C ciuitatis CVayde || 17 fremitum] frumentum F mouisset] y3 mouissent y perturbatus VR et perturbatus PBF et perturbatos Cuir militaris 18 nouem] nonne 3 || inquid B quidem y post annorum 6 litt. spat. rel. || vi CV || xxx V tricessimum ay trigesimum 8 || 19 militares VRF

priuata nunc publica docuit, probe uideor scire; urbis ac fori iura, 10 leges, mores uos me oportet doceatis.' excusata inprudentia de pace multis uerbis disseruit, quam nec iniqua et necessaria esset. id 11 omnium maxime difficile erat, quod ex nauibus per indutias captis 5 nihil praeter ipsas comparebat naues; nec inquisitio erat facilis, aduersantibus paci qui arguerentur. placuit naues reddi et homines 12 utique inquiri; cetera, quae abessent, aestimanda Scipioni permitti, atque ita pecunia luere Carthaginienses. sunt qui Hannibalem ex 13 acie ad mare peruenisse, inde praeparata naue ad regem Antiochum 10 extemplo profectum tradant, postulantique ante omnia Scipioni, ut Hannibal sibi traderetur, responsum esse Hannibalem in Africa

non esse.

Postquam redierunt ad Scipionem legati, quae publica in naui- 38 bus fuerant, ex publicis descripta rationibus quaestores, quae pri15 uata, profiteri domini iussi; pro ea summa pecuniae uiginti quin- 2 que milia pondo argenti praesentia exacta; indutiaeque Carthaginiensibus datae in tres menses. additum, ne per indutiarum tempus 3 alio usquam quam Romam mitterent legatos, et quicumque legati Carthaginem uenissent, ne ante dimitterent eos, quam Romanum 20 imperatorem, qui et quae petentes uenissent, certiorem facerent. cum legatis Carthaginiensibus Romam missi L. Veturius Philo et 4 M. Marcius Ralla et L. Scipio imperatoris frater. per eos dies com- 5

1 prope y || uideor scire uideor C' || 2 opportet yd || imprudentia CV3ydɛF de pace multis uerbis VRFL, om. PBCλ || 3 diseruit y8 || quam] qua F || iniqua] P2 inqua PB | esset] erat V5 per ter B comparebat] L coparabat PC8F2 || comparabat naues] compara B spatio uacuo pro bat naues relicto; in sequentibus id sic notabo: compara(bat naues) B || erat] ipsa erat 8 || facilis] y3 faciles y1 || aduersantibus paci qui PBC cum aduersantes paci VRF aduersantes paci L aduersantibus paci 2 | 6 arguerentur] Largueretur PC (argueretur) B, om. 7 utique] G undique || extimanda VẞyɛF existimanda 8 || 8 atque ita] ac publica Gronouius || pecunia P pecuniam B peccuniam C peccunia y || 9 naui 8 || anthi ocum PBV B&F anthiochum Cayd || 10 extimplo || postulanti que y || 11 anni bal Psibi usque ad hannibalem om. y || affrica C et ras. ex affricam y africam a || 13 quae] G quaeque y || 14 describta P|| quaestor Forchhammer ap. Madu. em. L. p. 438 || quae] qui C || 15 iussi] ex iussu V iussu 8 || summæ peccuniae C pecunia peccunia y || uiginti quinque] xv VR || 16 millia F pondo ex pondo anti p Vindu tiae quae PBC inducie (om. que) y8 | in carthagi desinit P || 17 ne om. 8 || tempus] tpc V || 18 aliosus quam quam B alios usquam quam C alios quoque V || 19 quam] Z quam ad λ 20 imperatorem om. qui et que VRFL qui ita BC2 ||| 21 cum] tum C 1.] lelius ayde || ueturius] L ueturios λ || 22 m.] marcus ay ralla et 1. e rallae ti B ralla et lucius Craia et 1. Vẞ rala et liuius ayd rala

6

meatus ex Sicilia Sardiniaque tantam uilitatem annonae effecerunt, ut pro uectura frumentum nautis mercator relinqueret.

Romae ad nuntium primum rebellionis Carthaginiensium trepidatum fuerat, iussusque erat Ti. Claudius mature classem in Siciliam ducere atque inde in Africam traicere, et alter consul M. Seruilius 5 ad urbem morari, donec, quo statu res in Africa essent, sciretur. 7 segniter omnia in comparanda deducendaque classe ab Ti. Claudio consule facta erant, quod patres de pace P. Scipionis potius arbi8 trium esse, quibus legibus daretur, quam consulis censuerant. prodigia quoque nuntiata sub ipsam famam rebellionis terrorem ad- 10 tulerant: Cumis solis orbis minui uisus et pluit lapideo imbri, et in Veliterno agro terra ingentibus cauernis consedit, arboresque in 9 profundum haustae; Ariciae forum et circa tabernae, Frusinone murus aliquot locis et porta de caelo tacta; et in Palatio lapidibus pluit. id prodigium more patrio nouemdiali sacro, cetera hostiis 15 10 maioribus expiata. inter quae etiam aquarum insolita magnitudo in religionem uersa; nam ita abundauit Tiberis, ut ludi Apollinares circo inundato extra portam Collinam ad aedem Erycinae Veneris 11 parati sint. ceterum ludorum ipso die subita serenitate orta pompa duci coepta ad portam Collinam reuocata deductaque in circum 20

et 1. FL ralleti 2 || 1 sardiaque B || annonae] hannone y año 8 || effecerunt GVaßyeF fecerunt BC8 || 2 pro uectura frumentum] L pro uectura mentum B proueturamentum 2 | nautis mercator C et ex nautis B mercator nautis GVRF nautis mercatores relinqueret] G reliqueret

入

a re

linquerent 4 fuerat iussusque om. VR || erat om. F ti s t. BCVßF titus ayde | claudius] L claudiū V claudio λ || 5 et] iussus et R || alterum consulem seruilium V || m. om. R || 6 essent] 2 esset 8L || 7 omnia] rome || a &F ti. BC t. Vße tito aydF | 8 p. VRF, om. BC|| potius ex potius tionis V9 daretur om. V || quam] L (quam) B, om. λ || consules 10 quoque] G, in marg. add. y ergo pronunciata | ipsa fama VR || famam] L (famam) B, om. λ || adtulerant B attulerant CVRF || attulerant terrorem VR 11 cumis F cũ his BCV currus aßyd circus & || orbis solis minui uisus] L (minui uisus) B, om. λ || pluit] G plutum V pluuit aydo et om. R || 12 in om. V || 13 austhæ riciae B auste aricia L austreariciæ || tebernae C baberne F || frusione V88 frusinoue e || 14 aliquod BV decælo C del&o B || tecta V 15 pluuit ay | id] in V || prodigiam | nouendiali BCyɛF || 16 maioribus hostiis V || interq; etiam B ||| 17 regionem religione F || uersanam V uersa nan y || habundauit Baßy | ludi] Z lidi Bλ || appolinares ay apolinares dɛ || 18 extra] circa R || collina colinam & ad aedem usque ad 20 collinam in marg. add. 8 \ erycinae B erucine Cericine VRF ericinæ ras. ex erucinæ || 19 serenitate subita (subito ydɛ) VRF || 20 colinam deductaque VRF ductaque BC in circum] incertum V

est, cum decessisse inde aquam nuntiatum esset; laetitiamque po- 12 pulo et ludis celebritatem addidit sedes sua sollemni spectaculo reddita.

Claudium consulem, profectum tandem ab urbe, inter portus 39 5 Cosanum Loretanumque atrox uis tempestatis adorta in metum ingentem adduxit. Populonium inde cum peruenisset stetissetque ibi, 2 dum reliquum tempestatis exsaeuiret, Iluam insulam et ab Ilua Corsicam, a Corsica in Sardiniam traiecit. ibi superantem Insanos montis multo et saeuior et infestioribus locis tempestas adorta dis10 iecit classem. multae quassatae armamentisque spoliatae naues, quae- 3 dam fractae. ita uexata ac lacerata classis Caralis tenuit. ubi dum subductae reficiuntur naues, hiems oppressit, circumactumque anni tempus, et nullo prorogante imperium priuatus Ti. Claudius classem Romam reduxit. M. Seruilius, ne comitiorum causa ad urbem re- 4 15 uocaretur, dictatore dicto C. Seruilio Gemino in prouinciam est profectus. dictator magistrum equitum P. Aelium Paetum dixit. saepe 5 comitia indicta perfici tempestates prohibuerunt; itaque cum pridie idus Martias ueteres magistratus abissent, noui suffecti non essent, res publica sine curulibus magistratibus erat.

1 decessisse VRFL cecessisse B cessisse C2 | inde om. VR || aquam] L aqua 2 || letitiam (om. que) ɛ || populo] Z populū Bλ || 2 suas BC || sollempni Ba solempni y solenni &F et ras. ex solempni 8 || spectaculo solenni 8 || 3 redita y, om. C || 4 claudium om. C || consulem] procōs. BC || pontus C portum V || 5 cusanum B casanum C consanum V cossanum ɛ et ex cassanum 8 || lorentanumque 8 || uis] L et ex uix y ius B uix F2 || ad orta CL ad ora λ || in usque ad 7 tempestatis om. 8 || ingentem in metum Vaßy in metum (om. ingentem) & || 6 populonium inde Alschefskius populonio inde B populoni onde C populonios (populonius y) inde VaßyeFL || 7 dum] cum V tempestatis] L tis B || exseuiret BL eam saeuiret C eseuire V exemeret aßd eximeret ye exeuiret F ex se uir et 2 || iluam] L siluam BCλ || insulam] insuam C || et ab] G ex 9 || ilua] L silua Cλ illua y || 8 a] et a F || in om. ε || 9 montes CaßdɛF || multo ras. ex multos C || et] G, om. | seuior ex seuinior V festioribus B infestior || disiecti 10 armamentisque spoliate BC armamentis spoliate R armamentis F, om. V | naues om. 8 || quadam F || 11 ac] atque R || carales G karalis ẞ curulis y caralim F calares y || ibi R || 12 subdicte V || refficiuntur naues om. 8 || hiemps В hiens y || 13 priuatus om. V | ti. C' t. BV BeF titus ayd || 14 romam classem y || 15 dictatore ex dictare V || dicto om. VRF || c. BCR cn. V gn. F || gemino] gemino (geminio y) dicto VR || 16 mag equitum L magnæ que В magnæque λ || p. elium petum ßF paelium paetum B pactum pæltum C p. emilium petum Vayde || 17 indicta] L inctecta B intecta Cλ perfici om. Vy pr. BC pretores VF preter R 18 idibus martiis V || ueteres om. CV || magestratus В magistratu | abissent] λ abessent VFL abiissent &

6 T. Manlius Torquatus pontifex eo anno mortuus; in locum eins suffectus C. Sulpicius Galba. ab L. Licinio Lucullo et Q. Fuluio 7 aedilibus curulibus ludi Romani ter toti instaurati. pecuniam ex aerario scribae uiatoresque aedilicii clam egessisse per indicem 8 (comperti) damnati sunt, non sine infamia Luculli aedilis. P. Aelius 5 Tubero et L. Laetorius aediles 'plebis uitio creati magistratu se abdicauerunt, cum ludos ludorumque causa epulum Ioui fecissent et signa tria ex multaticio argento facta in Capitolio posuissent. Cerialia ludos dictator et magister equitum ex senatus consulto fecerunt.

40

Legati ex Africa Romani simul Carthaginiensesque cum uenis- 10 2 sent Romam, senatus ad aedem Bellonae habitus est. ubi cum L. Veturius Philo pugnatum cum Hannibale esse suprema Carthaginiensibus pugna finemque tandem lugubri bello inpositum ingenti 3 laetitia patrum exposuisset, adiecit Verminam etiam Syphacis filium, quae parua bene gestae rei accessio erat, deuictum. in contionem 15 4 inde prodire iussus gaudiumque id populo inpertire. tum patefacta gratulationi omnia in urbe templa, supplicationesque in triduum

om.

1 t.] I. B titus ayd litius F pontifex eo anno mortuus om. Veo] et eo C mortuos B 2 suffectum c. sulpicium galbam y suffect(us) B c. CGR cn. VL gn. F (c.) B, om. 42 || galisa B || a εF || 1.] lelio aydɛ lutio Flucinio BF linnio uel lirinio y, om. 8 || luculo a lucillo ẞ lutuloy lucilio ras. ex lucillo & 3 curulibus] curie R cur edilibus V | ter toti BCg tertio GVayde FL ter 8 || peccuniam C pecunie 8 || 4 scribae om. 3 uictoresque V aedilicii clam BCRA edilitiam VF ediliciam L, sed ras. edilicii clam restitutum est || egisse BCL egesisse a egissem 2, iudicem V8 5 comperti Ascensius 1513, om. libri || dampnati Ba dapnati y || luculi V lucilli aßy lucilii ɛ, om. F || 6 et om. F || 1.] a. 8 lucius ɛ || lectorius BVSF || se] sea B || abdicauerunt BCF abdicarunt GVR 7 cum] G qui cum 9 || ludos ex d ludos y || ludorum quae causæ pulum B ¦ epulum ioui] L epulumio ui 2 || iouis VRF || fecisset ras. ex fecissent y fuisset 8 signa tria 5 signaria Bλ signa ærea С signataria VFL signa militaria R || multatio C mulctaticio VẞyɛF || facto y cerialia BCL cerealia GVF cereales y cedrilia || 9 magister equitum] mageq; B | ex senatus consulto RF & sc. B ex sc C exotios V 10 carthaginienses (om. que) BCV || 11 romam] romani a, om. V || belone y || habitus est] Z habit. λ || bellonae habitus est] G est bellonae habitus ibi VR || 12 1.] lelius ayde ueturius] L ueturis 2 || esse om. C suprema] G suppræma В supprema ay suprema cum || 13 impositum CVẞyde FL imposita 2 || 14 uerminiam etiam uerminam 7 | 15 parue B || bene] L, om. 2 || cunctionemy 16 inde VRFL, om. BC2 || inpertire B impertire C in partiri V inptire a impertiri impartire yde F || patefacta GVRL pater facta BC patuere facta Fqλ (in Lλ patuere facta rasura restitutum est) || 17 gratulationi Gronouius, Alschefskius gratulatione libri urbem 7 | supplitionesque a suplicationesque y in triduum decretae] G decretae in triduum