dere effe: & hoftes paullisper in eos verfi, ut nihil moveri viderunt, nec ipfi quicquam ex folita negligentia, infuper etiam eludentes paucitatem, mutarunt. Diophanes quietos aliquamdiu fuos, velut ad fpectaculum modò eductos, continuit: pofteaquam dilapfos ab ordinibus hoftes vidit, pe ditibus, quantum accelerare poffent, fequi juffis, ipfe princeps inter equites cum turma fua quàm poffet effufiffimis habenis, clamore ab omni fimul pedite atque equite fublato, ftationem hostium improvisò invadit. Non homines folùm, fed equi ctiam territi, quum vincula abrupiffent, trepidationem & tumultum inter fuos fecerunt. pauci ftabant 'impavidi equi: eos ipfos non fternere, non infrenare aut afcendere facilè poterant; multo majorem, quàm pro numero equitum, terrorem Achæis inferentibus. Pedites vero ordinati & præparati fparfos per negligentiam & femifomnes prope adorti funt: cædes paffim fugaque per campos facta eft. Diophanes, fecutus effufos quoad tutum fuit, magno Achæorum genti decore parto (fpectaverant enim è moenibus Pergami non viri modò, fed feminæ etiam) in præfidium urbis rediit. XXI. Poftero die regia magis compofitæ & ordinatæ ftationes, quingentis paffibus longiùs ab urbe pofuerunt caftra: & Achæi eodem ferme tem pore atque in eundem locuin procefferunt. Per multas horas intenti utrimque velut jam futurum impetum exfr ere: pofteaquam haud procul occafu folis in caftra mine, ccep erat, regii gis quàm Diopha nes nes dum in confpectu erant. deinde eodem, quo pridie, impetu in poftremum agmen incurrit: tantumque rurfus pavoris ac tumultus incuffit, ut, -quum terga cæderentur, nemo pugnandi cauffa reftiterit: trepidantefque, & vix ordinem agminis fervantes, in caftra compulfi funt. Hæc Achæorum audacia Seleucum ex agro Pergameno movere caftra coëgit. Antiochus, pofteaquam Romanos & Eumenem ad tuendum Adramytteum veniffe audivit, ea quidem urbe abftinuit, depopulatus agros. Peraam inde, coloniam Mitylenæorum, expugnavit. Cotton, & Corylenus, & Aphrodifias, & Crene primo impetu captæ funt. inde per Thyatira Sardeis rediit. Seleucus, in maritima ora permanens, aliis terrori, aliis præfidio erat. Claffis Romana cum Eumene Rhodiifque Mitylenen primo, indè retro, unde profecta erat, Elæam rediit. Inde Phocæam petentes, ad infulam quam Bachium vocant (imminet urbi Phocæenfium) appulerunt; & quibus ante abftinuerant templis fignifque (egregiè autem exornata infula erat) quum hoftiliter diripuiffent, ad ipfam urbem tranfmiferunt. eam divifis inter fe partibus quum oppugnarent, & viderent fine operibus, armis, fcalifque capi non poffe, miffum ab Antiocho præfidium trium millium armatorum quum intrâffet urbem; extemplo oppugnatione omiffa, claffis ad infulam fe recepit: nihil aliud quàm depopulato circa urbem hoftium agro. XXII. Inde placuit Eumenem domum dimitti, & præparare confuli atque exercitui quæ ad tranfitum Hellefponti opus effent: Romanam Rhodiamque claffem redire Samum; atque ibi in ftatione effe, effe, ne Polyxenidas ab Ephefo moveret. Rex Elæam, Romani & Rhodii Samum redierunt. Ibi M. Æmilius, frater prætoris, deceffit. Rhodii, celebratis exfequiis, adverfus claffem, quam fama erat ex Syria venire, tredecim fuis navibus, & una Coa quinqueremi, altera Gnidia, Rhodum ut ibi in ftatione effent, profecti funt. Biduo ante, quàm Eudamus cum claffe à Samo veniret, tredecim à Rhodo naves cum Pamphilida præfecto adverfus eandem Syriacam claffem miffe, affumptis navibus quatuor, quæ Cariæ præfidio erant, oppu gnantibus regiis, Dedala & quædam alia parv caftella obfidione exemerunt. Eudamum confe ftim exire placuit. additæ huic quoque funt ad eam claffem, quam habebat, fex apertæ naves. Profectus quum, quantum accelerare poterat, ma turâffet; ad portum, quem Megiften vocant, prægreffos confequitur. inde uno agmine Phafelidem quum veniffent, optimum vifum eft ibi hoftem opperiri. XXIII. In confinio Lycia & Pamphylia Pha felis eft: prominet penitus in altum, confpiciturque prima terrarum Rhodum à Cilicia petentibus, & procul navium præbet profpectum. eò maximè, ut in obvio claffi hoftium effent, electus locus eft. Ceterùm, quod non providerunt, & loco gravi & tempore anni (medium enim æftatis erat) ad hoc infolito odore ingruere morbi vulgò, maximè in remiges, cœperunt.-cujus peftilentiæ metu profeEti, quum præterveherentur Pamphylium finum, ad Eurymedontem amnem appulfa claffe, audiunt ab Afpendiis ad Sidam jam hoftes effe. Tardiùs navigaverant regii adverfo tempore Etefiarum, quod a quod velut ftatum Favoniis ventis effet. Rhodiorum duæ & triginta quadriremes, quatuor triremes fuere. Regia claffis feptem & triginta majoris formæ navium erat, in quibus tres hepteres & quatuor hexeres habebat. præter has decem triremes erant. & alii adeffe hoftes ex fpecula quadam cognovere. Utraque claffis poftero die luce prima, tanquam eo die pugnatura, è portu movit: & poftcaquam fuperavere Rhodii promontorium, quod ab Sida prominet in altum, extemplo & confpecti ab hoftibus funt, & ipfi eos viderunt. Ab regio finiftro cornu, quod ab alto objectum erat, Anni#bal; dextro Apollonius, purpuratorum unus, præerat, & jam in frontem directas habebant naves. Rhodii longo agmine veniebant. prima prætoria navis Eudami erat: cogebat agmen Chariclitus: Pamphilidas media claffi præerat. Eudamus, poftcaquam hoftium aciem inftructam & paratam ad concurrendum vidit, & ipfe in altum evehitur; & deinceps, quae fequebantur, fervantes ordinem in frontem dirigere jubet. Ea res primò tumultum præbuit. nam nec fic in altum evectus erat, ut ordo omnium navium ad terram explicari poffet: & feftinans ipfe præpropere cum quinque folis navibus Annibali occurrit. ceteri, quia in frontem dirigere juffi erant, non fequebantur, Extremo agmini loci nihil ad terram relicti erat: trepidantibufque iis inter fe, jam in dextro cornu adverfus Annibalem pugnabatur. XXIV. Sed momento temporis & navium virtus & ufus rei maritimæ terrorem omnem Rhodiis dempfit. nam & in altum celeriter evectæ naves locum poft fe quæque venienti ad terram de dere; dere; & fi qua concurrerat roftro cum hoftium navi, aut proram lacerabat, aut remos detergebat, aut, libero inter ordines difcurfu prætervecta, in puppim impetum dabat. Maximè exterruit hepteris regia à multo minore Rhodia nave uno ictu demerfa. Itaque jam haud dubiè dexterum cornu hoftium in fugam inclinabat. Eudamum in alto multitudine navium maximè Annibal, ceteris omnibus longè præftantem, urgebat: & circumveniffet, ni, figno fublato ex prætoria nave, (quo difperfam claffem in unum colligi mos erat) omnes, quæ in dextro cornu vicerant, naves ad opem ferendam fuis concurriffent. tum & Annibal, quæque circa eum erant naves, capeffunt fugam : nec infequi Rhodii, ex magna parte ægris & ob id ce leriùs feffis remigibus, potuerunt. Quum in alto, ubi fubftiterant, cibo reficerent vires, contemplatus Eudamus hoftes, claudas mutilafque naves, apertis navibus remulco trahentes, viginti paullo ampliùs integras abfcedentes, è turri prætoria navis, filentio facto, Exfurgite, inquit, & egregium fpectaculum capeffite oculis. Confurrexere omnes, contemplatique trepidationem fugamque hoftium, prope una voce exclamavere omnes, ut fequerentur. Ipfius Eudami multis ictibus vulnerata navis erat. Pamphilidam & Chariclitum infequi, quoad putarent tutum, juffit. Aliquamdiu fecuti funt: pofteaquam terræ appropinquabat Annibal, veriti ne includerentur vento in hoftium ora, ad Eudamum revecti, hepterem captam, quæ primo concurfu i&ta erat, agre Phafelidem pertraxerunt. inde Rhodum non tam victoria læti, quàm alius alium accufantes, quòd, quum potuiffet, non omnis fum merfa |