Polyxenidas in animo habebat, &, denis navibus ad promontoria ftantibus, que ab utroque cornu in latera exeuntium navium pugnarent, ex cetera claffe, ficut ad Panormum fecerat, armatis in littora expofitis, terra marique fimul hoftes opptimere, quod non vanum ei confilium fuiffet, ni, quum Teji facturos fe imperata promififfent, ad accipiendos commeatus aptius vifum effet Romanis in eum portum, qui ante urbem eft, claffem tranfire. Dicitur & Eudamus Rhodus vitium alterius portus oftendiffe, quum fortè duæ naves in arcto oftio implicitos remos fregiffent. & inter alia id quoque movit prætorem, ut traduceret claffem; quòd ab terra periculum erat, haud procul inde Antiocho ftativa habente.

XXIX. Traducta claffe ad urbem, ignaris omnibus egreffi milites nautæque funt ad commeatus & vinum maximè dividendum in naves, quum medio fortè diei agreftis quidam ad prætorem addu&tus nunciat, alteram jam diem claffem ftare ad infulam Macrin, & paullo ante vifas quafdam moveri tanquam ad profectionem naves. Re fubita perculfus prætor, tubicines canere jubet, ut, fi qui per agros palati effent, redirent: tribunos in urbem mittit ad cogendos milites nautafque in naves. Haud fecus quàm in repentino incendio aut capta urbe trepidatur: aliis in urbem currentibus ad fuos revocandos, aliis ex urbe naves curfu repetentibus; incertifque clamoribus (quibus ipfis tubæ obftre perent) turbatis imperiis, tandem concurfum ad na¬ ves eft. Vix fuam quifque nofcere aut adire præ tumultu poterat. trepidatumque cum periculo & in mari & in terra foret, ni partibus divifis Æmilius,

cum

cum prætoria nave primus è portu in altum eve&tus, excipiens infequenteis fuo quamque ordine in frontem inftruxiffet: Eudamus Rhodiaque classis fubftitiffent ad terram, ut & fine trepidatione confcenderent, &, ut quæque parata esset, exiret navis, Ita & explicuere ordinem primæ in confpe&tu prætoris, & coa&tum agmen ab Rhodiis est: inftructaque acies, velut cerneret regios, in altum proceffit. inter Myonnefum & Corycum promontorium erant, quum hoftem confpexere. Et re gia claffis, binis in ordinem navibus longo agmine veniens, & ipfa aciem adverfam explicuit, tantum lævo evecta cornu, ut amplecti & circumire dexterum cornu Romanorum poffet. quod ubi Eudamus, qui cogebat agmen vidit, non poffe exæquare ordinem Romanos, & tantùm non jam circumiri à dextro cornu, concitat naves; (& erant Rhodia naves longè omnium celerrimæ tota claffe) æquatoque cornu, prætoriæ navi, in qua Polyxenidas erat, fuam objecit.

XXX. Jam totis claffibus fimul ab omni parte pugna conserta erat. Ab Romanis octoginta naves pugnabant, ex quibus Rhodiæ duæ & viginti erant. Hoftium claffis undenonaginta navium fuit; & maximæ formæ naves tres hexeres habebat, duas hepteres. Robore navium & virtute militum Romani longè Rhodios præftabant: Rhodia naves agilitate & arte gubernatorum & fcientia remigum. Maximo tamen hoftibus terrori fuere, quæ ignes præ fe portabant: & quod unum iis ad Panormum circumventis faluti fuerat, id tum maximum momentum ad victoriam fuit. nam metu ignis adverfi regiæ naves, ne prora concur

G4

rerent,

rerent, quum declinâffent, neque ipfæ ferire roftro hoftem poterant, & obliquas fe ipfæ ad ictus præbebant: & fi quà concurrerat, obruebatur infufo igħi, magifque ad incendium, quàm ad prælium, trepidabant. Plurimum tamen, quæ folet, militum virtus in bello valuit. mediam namque aciem hoftium Romani quum rupiffent, circumvecti ab tergo pugnantibus adverfus Rhodios regiis fefe objecere: momentoque temporis & media acies Antiochi, & lævo in cornu circumventæ naves mergebantur. Dextera pars integra fociorum magis clade quàm fuo periculo terrebatur. ceterum pofteaquam alias circumventas, prætoriam navem Polyxenidæ relictis fociis vela dantem videre; fublatis raptim dolonibus (& erat fecundus petentibus Ephefum ventus) capeffunt fugam, quadraginta duabus navibus in ea pugna amiffis: quarum decem & tres captæ in poteftatem hoftium venerunt, ceteræ incenfæ aut demerfæ. Romanorum dux naves fractæ funt, vulneratæ aliquot. Rhodia una capta memorabili cafu. nam quum roftro percuffiffet Sidoniam navem, ancora ictu ipfo excuffa è nave fùa, unco dente, velut manu ferrea injecta, alligavit alterius proram: inde tumultu injecto quum divellere fe ab hofte cupientes inhiberent Rhodii, tractum ancorale & implicitum remis latus alterum deterfit, & debilitatam ea ipfa quæ icta cohæferat navim cepit. hoc maximè modo ad Myonnefum navali proelio pugnatum eft.

XXXI. Quo territus Antiochus, quia poffeffione maris pulfus longinqua tueri diffidebat fe poffe, præfidium ab Lyfimachia, ne opprimeretur ibi ab Romanis, deduci pravo, ut res ipfa postea docuit,

con

confilio juffit, non enim tueri folùm Lyfimachiam à primo impetu Romanorum facile erat: fed obfidionem etiam per totam hiemem tolerare, & obfidentes quoque ad ultimam inopiam adducere extrahendo tempus, & interim fpem pacis per occafiones tentare. Nec Lyfimachiam tantùm hostibus tradidit post adverfam navalem pugnam, fed etiam Colophonis obfidione abfceffit, & Sardeis recepit fe: atque inde in Cappadociam ad Ariarathen, qui auxilia arcefferent, & quocumque aliò poterat ad copias contrahendas, in unum jam confilium, ut acie dimicaret intentus, mifit. Regillus Æmilius, poft victoriam navalem profectus Ephefum, directis ante portum navibus, quum confef fionem conceffi maris ultimam hofti expreffiffet, Chium, quò ante navale proelium curfum à Samo intenderat, navigat. ibi naves in proelio quaffatas quum refeciffet, L. Æmilium Scaurum cum triginta navibus Hellefpontum ad exercitum trajiciendum mifit: Rhodias, parte prædæ & fpoliis navalibus decoratas, domum redire jubet. Rhodii impigre prævertere, ad trajiciendafque copias confulis iere: atque, eo quoque functi officio, tum demum Rhodum rediere. Claffis Romana ab Chio Phocæam trajecit. in finu maris intimo pofita hæc urbs eft, oblonga forma. duum millium & quingentorum paffuum fpatium murus amplectitur: coit deinde ex utraque parte in arctiorem velut cuneum; Lamptera ipfi appellant. mille & ducentos paffus ibi latitudo patet: inde in altum lingua mille paffuum excurrens medium fere finum velut nota diftinguit. ubi cohæret faucibus anguftis, duos in utramque regionem verfos portus tutiffimos habet..

qui in meridiem vergit, Nauftathmos ab re appellatur, quia ingentem vim navium capit: alter prope ipfum Lamptera eft.

XXXII. Hos portus tutiffimos quum occupâffet Romana claffis; priufquam aut fcalis aut ope ribus monia aggrederetur, mittendos cenfuit prætor, qui principum magiftratuumque animos tentarent. pofteaquam obftinatos vidit, duobus fimul locis oppugnare eft adortus. Altera pars infrequens ædificiis erat: templa Deûm aliquantum tenebant loci. ea prius ariete admoto, quatere muros tur refque cœpit. deinde quum eò multitudo occurre ret ad defendendum, altera quoque parte admotus aries, & jam utrimque fternebantur muri. ad quorum cafum quum impetum Romani milites per ipfam ftragem ruinarum facerent, alii fcalis etiam afcenfum in muros tentarent, adeò obftinatè reftiterunt oppidani, ut facilè appareret plus in armis & virtute, quàm in moenibus auxilii effe. coa&tus ergo periculo militum prætor, receptui cani juffit, ne objiceret incautos furentibus desperatione ac rabie. Dirempto prælio, ne tum quidem ad quietem verfi; fed undique omnes ad munienda, & obmolienda quæ ruinis ftrata erant, concurre runt. Huic operi intentis fupervenit Q. Antonius, à prætore miffus: qui, caftigata pertinacia eorum, majorem curam Romanis quàm illis oftenderet effe, ne in perniciem urbis pugnaretur. fi abfiftere furore wellent, poteftatem iis dare eadem conditione, qua prius C. Livii in fidem veniffent, fe tradendi. Hæc quum audiffent, quinque dierum fpatio ad deliberandum fumpto, tentata interim fpe auxilii ab Antiocho, pofteaquatn legati miffi ad regem, nihil in