inane, fufpenfo furculis ab hoftibus muro, pervenerunt. ibi commiffis operibus, quum è foffa in cuniculum pateret iter, primò ipfis ferramentis, quibus in opere ufi erant, dein celeriter armati etiam fubeuntes occultam fub terra ediderunt pu gnam. fegnior deinde ea facta eft, interfepientibus cuniculum, ubi vellent, nunc ciliciis prætentis, nunc foribus raptim objectis. Nova etiam haud magni operis adverfus eos qui in cuniculo erant, excogitata res eft. dolium à fundo pertufum, quà fiftula modica inferi poffet, & fiftulam ferream, operculumque dolii ferreum, & ipfum pluribus lo cis perforatum fecerunt. hoc tenui pluma completum dolium ore in cuniculum verfo pofuerunt. Per operculi foramina prælongæ haftæ, quas farif fas vocant, ad fummovendos hoftes eminebant. fcintillam levem ignis inditam plumæ, folle fabrili ad caput fiftulæ impofito, flando accenderunt. inde non folùm magna vis fumi, fed acrior etiam fœdo quodam nidore ex adufta pluma quum totum cuniculum complêffet, vix durare quifquam intus poterat.

VIII. Quum in hoc ftatu res ad Ambraciam effet; legati ab Ætolis Phaneas & Damoteles, cum liberis mandatis, decreto gentis, ad confulem venerunt. nam prætor eorum quum alia parte Ambraciam oppugnari cerneret, alia infestam oram navibus hoftium effe, alia Amphilochos Dolopiamque à Macedonibus vaftari; nec Ætolos fimul ad tria diverfa bella occurfantes fufficere, convocato concilio, Ætolos principes, quid agendum effet, confuluit. Omnium eò fententiæ decurrerunt, Ut pax, fi poffet, aquis; fi minus, tolerandis conditionibus

nibus peteretur. Antiochi fiducia bellum fufceptum. Antiocho terra marique fuperato, & prope extra orbem terra ultra juga Tauri exacto, quam fpem effe fuftinendi belli ? Phaneas Damoteles quod è re Ætolorum, ut in tali cafu, fideque fua effe cenferent, agerent. Quod enim fibi confilium, aut cujus rei electionem à fortuna relictam? Cum his mandatis legati miili, orare confulem, ut parceret urbi, mifereretur gentis quondam focia; nolle dicere injuriis, miferiis certè coacta infanire.

Non

plus mali meritos Ætolos Antiochi bello, quàm boni ante, quum adverfus Philippum bellatum fit, fecif fe. nec tum largè gratiam relatam fibi, nec nunc immodicè pœnam injungi debere. Ad ea conful refpondit: Magis fape, quàm verè unquam, tolos pacem petere. imitarentur Antiochum in petenda pace, quem in bellum traxiffent. Non paucis urbibus eum, de quarum libertate certatum fit, fed omni Afia cis Taurum montem, opimo regno, exceffiffe. Etolos, nifi inermes de pace agentes, non auditurum fe. arma illis priùs, equofque omnes tradendos effe, deinde mille talentum argenti populo Romane dandum: cujus fumma dimidium prafens numeraretur, fi pacem habere vellent. Ad ea adjecturum etiam in fœdus effe, ut eofdem, quos populus Romanus, amicos atque hoftes habeant.

IX. Adverfus quæ legati, & quia gravia erant, & quia fuorum animos indomitos ac immutabiles noverant, nullo reddito refponfo, domum regressi funt, ut etiam atque etiam, quid agendum effet, re integra prætorem & principes confulerent. Clamore & jurgio excepti, quòd rem traherent, qualemcunque pacem referre juffi, quum redirent

2

Ambraciam, Acarnanum infidiis prope viam pofitis, quibufcum bellum erat, circumventi, Tyrrheum cuftodiendi deducuntur. Hæc mora injecta eft paci. Quum jam Athenienfium Rhodiorumque legati, qui ad deprecandum pro his venerant, apud confulem effent, Amynander quoque Athamanum rex fide accepta venerat in caftra Romana, magis pro Ambracia, ubi majorem partem temporis exfulaverat, quàm pro Ætolis follicitus. Per hos certior factus conful de cafu legatorum, adduci eos à Tyrrheo juffit. quorum post adventum agi coeptum eft de pace. Amynander, quod fui maximè operis erat, impigre agebat, ut Ambracienfes compelleret ad deditionem. id quum per colloquia principum fuccedens muris parum proficeret: postremò confulis permiffu ingreffus urbem, partim confilio, partim precibus evicit, ut permitterent fe Romanis. Et Ætolos C. Valerius Lævini filius, qui cum ea gente primùm amicitiam pepigerat, confulis frater, matre genitus eadem, egregiè adjuvit. Ambracienfes priùs pacti, ut Ætolorum auxiliares fine fraude emitterent, aperuerunt portas. dein ut quingenta Euboïca darent talenta, ex quibus ducenta prafentia, trecenta per annos fex penfionibus aquis: captivos perfugafque redderent Romanis. urbem ne quam formula fui juris facerent, qua poft id tempus, quo T. Quintius trajeciffet in Graciam, aut vi capta ab Romanis effet, aut voluntate in amicitiam veniffet. Cephallenia infula ut extra jus fœderis effet. Hæc, quanquam fpe ipforum aliquanto leviora erant, petentibus Ætolis, ut ad concilium referrent, permiffum eft. Parva difceptatio de urbibus tenuit. quæ quum fui juris aliquando fuif

fent,

fent, avelli velut à corpore fuo ægre patiebantur. ad unum tamen omnes accipi pacem jufferunt. Ambracienfes coronam auream confuli centum & quinquaginta pondo dederunt: figna ænea marmoreaque & tabulæ pictæ, quibus ornatior Ambracia (quia regia ibi Pyrrhi fuerat) quàm ceteræ regionis ejus urbes erant, fublata omnia avectaque. nihil præterea tactum, violatumve.

X. Profectus ab Ambracia conful in mediterranea Ætoliæ, ad Argos Amphilochicum (viginti duo millia ab Ambracia abeft) caftra pofuit. ed tandem legati Ætoli, mirante confule quòd morarentur, venerunt. Inde, pofteaquam approbâffe pacem concilium Ætolorum accepit, juffis proficifci Romam ad fenatum, permiffoque, ut & Athenienfes & Rhodii deprecatores irent, dato, qui fimul cum iis proficifceretur, C. Valerio fratre, ipfe in Cephalleniam trajecit. Præoccupatas aures animofque principum Romæ criminibus Philippi invenerunt; qui per legatos, per literas, Dolopas Amphilochofque & Athamaniam ereptas fibi querens, præfidiaque fua, poftremò etiam filium Perfea ex Amphilochis pulfum, averterat fenatum ab audiendis precibus eorum. Athenienfes cum filentio auditi fis legatus Leon, Icefiæ filius, dicitur moviffe: qui vulgata fimilitudine, mari tranquillo, quod ventis concitaretur, aquiparando multitudinem tolorum, ufus, quum in fide Romana focietatis manfiffent, infita gentis tranquillitate quieffe eos ajebat: pofteaquam flare ab Afia Thoas Dicearchus, ab Europa Menetas & Damocritus cœpiffent; tum illam tempeftatem coor

Rhodii tamen & funt. Athenieneloquentia etiam.

tam

tam, que ad Antiochum eos, ficut in scopulum, intuliffet.

XI. Diu jactati Ætoli, tandem ut conditiones pacis convenirent, effecerunt. Fuerunt autem hæ: Imperium majeftatemque populi Romani gens A tolorum confervato fine dolo malo. Ne quem exercitum, qui adverfus focios amicofque eorum ducetur, per fines fuos tranfire fmito; neve ulla ope juvato. Hoftes eofdem habeto, quos populus Romanus, armaque in eos ferto, bellum pariter gerito: perfugas, fugitivos captivofque reddito Romanis fo ciifque; præterquam fi qui capti, quum domos rediffent, iterum capti funt; aut fi qui eo tempore ex iis capti funt, qui tum hoftes erant Romanis, quum inter prafidia Romana Etoli effent. rum qui comparebunt, intra dies centum Corcyraorum magiftratibus fine dolo malo tradantur. qui non comparebunt, quando quifque eorum primùm inventus fuerit, reddatur. Obfides quadraginta arbitratu confulis Romani dato: ne minores duodecim annorum, neu majores quadraginta. Obfes ne efto prator, prafectus equitum, fcriba publicus: neu quis, qui ante obfes fuerit apud Romanos. Cephal lenia extra pacis leges efto. De pecuniæ fumma, quam penderent, penfionibufque ejus, nihil èx eo, quod cum confule convenerat, mutatum.

Alio

Pro

argento fi aurum dare mallent,, darent, convenit; dum pro argenteis decem aureus unus valeret: Qua urbes, qui agri, qui homines Ætolorum juris aliquando fuerunt; qui eorum L. Quintio, Ca. Domitio confulibus, poftue eos confules armis fubacti, aut voluntate in ditionem populi Romani venerunt, ne quem eorum Ætoli recepiffe velint. Oeniada cum

urbe